1 czerwca br. weszły w życie nowe przepisy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Są to unormowania, które z całą pewnością można opisać jako zmiany o charakterze systemowym i kompleksowym. Dotyczą one m.in. zasad podejmowania pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego. Artykuł szczegółowo wyjaśnia, jak zgodnie z prawem wygląda podejmowanie pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego za pośrednictwem agencji lub na własną rękę.
Podejmowanie pracy za granicą – aktualna podstawa prawna oraz uprawnieni
Zasady oraz tryb podejmowania przez obywateli polskich pracy za granicą u pracodawców zagranicznych uregulowano w Ustawie z dnia 20 marca 2025 roku o rynku pracy i służbach zatrudnienia, zwanej dalej „ustawą”.
Ustawa ma zastosowanie — oprócz określonych grup cudzoziemców — do obywateli polskich poszukujących i podejmujących zatrudnienie lub inną pracę zarobkową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP) oraz pracę za granicą u pracodawców zagranicznych.
Ogólne zasady podejmowania pracy za granicą u pracodawców zagranicznych
Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 338 ust. 1 ustawy podejmowanie pracy za granicą następuje w drodze bezpośrednich uzgodnień dokonywanych przez osoby podejmujące pracę z pracodawcami zagranicznymi lub za pośrednictwem publicznych służb zatrudnienia, a także agencji zatrudnienia wyłącznie w ramach świadczonej usługi kierowania osób do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych.
Pisemna umowa zawierana przez agencję zatrudnienia z osobą kierowaną do pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego
Jeżeli dana osoba nie podejmuje indywidualnych uzgodnień w sprawie podejmowania pracy za granicą, zamierza natomiast skorzystać z usług agencji zatrudnienia, konieczne jest zawarcie pisemnej umowy między tymi podmiotami.
Wspomniana powyżej umowa określa w szczególności:
- oznaczenie pracodawcy zagranicznego i jego siedziby;
- miejsce pracy, a w przypadku braku stałego lub głównego miejsca pracy określenie regionu lub kraju, na którego obszarze pracownik będzie wykonywał pracę;
- okres pracy;
- rodzaj umowy;
- warunki pracy, w tym właściwe dla danego stanowiska pracy długość typowego dnia lub tygodnia pracy oraz maksymalny dobowy wymiar pracy;
- warunki wynagradzania;
- walutę, w której wynagrodzenie ma być wypłacane;
- świadczenia pieniężne lub w naturze, związane z pracą za granicą, w przypadku gdy ma to zastosowanie;
- przysługujące osobie kierowanej do pracy świadczenia socjalne;
- warunki ubezpieczenia społecznego;
- warunki ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i chorób tropikalnych, jeśli dotyczy;
- warunki repatriacji pracownika, w przypadku gdy ma to zastosowanie;
- dane do kontaktu z przedstawicielami agencji zatrudnienia w okresie pracy za granicą, zawierające numer telefonu lub adres do doręczeń elektronicznych, a także dni i przedziały godzinowe, kiedy możliwy jest taki kontakt;
- obowiązki i uprawnienia stron;
- zakres odpowiedzialności cywilnej stron w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zawartej między agencją zatrudnienia a osobą kierowaną, w tym stronę pokrywającą koszty dojazdu i powrotu osoby skierowanej do pracy w przypadku niewywiązania się pracodawcy zagranicznego z warunków umowy oraz tryb dochodzenia związanych z tym roszczeń;
- kwoty należne agencji zatrudnienia z tytułu faktycznie poniesionych kosztów związanych ze skierowaniem do pracy za granicą, poniesione na:
- dojazd i powrót osoby skierowanej,
- wydanie wizy,
- badania lekarskie,
- tłumaczenia dokumentów;
informację o trybie i warunkach dopuszczania cudzoziemców do rynku pracy w państwie wykonywania pracy.
Agencja zatrudnienia przedstawia osobie kierowanej do pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego, przed podpisaniem powyższej umowy, jej pisemne tłumaczenie na język dla niego zrozumiały.
Pisemna umowa zawarta między agencją zatrudnienia a pracodawcą zagranicznym
Agencja zatrudnienia zawiera z pracodawcą zagranicznym, do którego zamierza kierować osoby do pracy za granicą, pisemną umowę. W takiej umowie należy określić w szczególności:
- liczbę miejsc pracy;
- okres pracy;
- rodzaj oraz warunki pracy, zasady wynagradzania, jak również przysługujące osobom podejmującym pracę świadczenia socjalne;
- zakres odpowiedzialności cywilnej stron w razie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zawartej między pracownikiem a pracodawcą, w tym stronę pokrywającą koszty dojazdu i powrotu osoby skierowanej do pracy w przypadku niewywiązania się pracodawcy zagranicznego z warunków umowy, oraz tryb dochodzenia związanych z tym roszczeń.
Obowiązki agencji zatrudnienia związane z kierowaniem osób do pracy za granicą
Na agencji zatrudnienia, która zajmuje się kierowaniem osób do pracy za granicą, spoczywają określone obowiązki wynikające z ustawy. Oznacza to, że agencja zatrudnienia prowadzi w formie pisemnej, w postaci papierowej oraz elektronicznej wykaz:
- podmiotów, do których są kierowane osoby do pracy za granicą, zawierający w szczególności oznaczenie podmiotu i określenie adresu jego siedziby oraz nazwę państwa pochodzenia podmiotu;
- osób kierowanych do pracy za granicą, zawierający imię (imiona) i nazwisko, adres zamieszkania osoby oraz w szczególności oznaczenie podmiotu i określenie adresu siedziby podmiotu, do którego skierowano osobę do pracy za granicą, nazwę państwa pochodzenia podmiotu oraz okresy pracy.
Ponadto agencja zatrudnienia ma obowiązek:
- przechowywać umowy zawierane z osobami kierowanymi do pracy za granicą oraz umowy zawierane z pracodawcami zagranicznymi, do których są kierowane wspomniane osoby, przez okres obowiązywania umowy oraz przez 5 lat po upływie tego okresu;
- przestrzegać międzynarodowych umów, porozumień i programów dotyczących zatrudnienia wiążących RP oraz obowiązujących w państwie zatrudnienia przepisów o zatrudnieniu oraz przepisów regulujących działalność agencji zatrudnienia.
Agencja zatrudnienia jest także zobowiązana do przekazania określonej informacji osobie kierowanej do pracy za granicą.
Przykład 1.
Agencja zatrudnienia zajmuje się kierowaniem pracowników z kraju do pracodawców zagranicznych. Zgodnie z przepisem art. 338 ust. 7 pkt 2 o rynku pracy i służbach zatrudnienia agencja ma obowiązek poinformować na piśmie osobę kierowaną do pracy za granicą o przysługujących jej uprawnieniach określonych w art. 339 tej ustawy. Chodzi w tym przypadku o zaliczenie udokumentowanych okresów pracy za granicą do ogólnego stażu pracowniczego w RP w zakresie uprawnień pracowniczych.
Stosowanie przepisów o podejmowaniu pracy za granicą do osób kierowanych do innej pracy zarobkowej poza RP
Omówione w niniejszym artykule przepisy mają ponadto zastosowanie do wykonywania przez osoby kierowane do innej pracy zarobkowej za granicą powierzonej przez zagraniczne osoby fizyczne.
Należy wyjaśnić, że w rozumieniu ustawy inną pracą zarobkową jest wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie:
- umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowy o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, albo
- umowy o pomocy przy zbiorach, o której mowa w art. 91a Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników, lub w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych.
Zaliczenie okresów pracy za granicą do krajowego stażu pracy
Przepisy ustawy wskazują jednoznacznie na konieczność zaliczenia potwierdzonych okresów pracy za granicą do krajowego stażu pracy.
Podejmowanie pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego — co przewidują nowe przepisy? Podsumowanie
Obecnie zasady dotyczące pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego regulują przepisy nowej ustawy. Podejmowanie pracy za granicą następuje w drodze bezpośrednich uzgodnień dokonywanych przez osoby podejmujące pracę z pracodawcami zagranicznymi lub za pośrednictwem publicznych służb zatrudnienia, a także agencji zatrudnienia. Kierowanie do pracy za granicą za pośrednictwem agencji zatrudnienia wymaga zawarcia pisemnej umowy z osobą podejmującą takie zatrudnienie oraz z zagranicznym pracodawcą.
