Sejm przyjął ustawę o zmianach VAT przy samochodach

Dnia 7 lutego 2014 roku Sejm przyjął nowelizację ustawy o zmianie Ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, dotyczącą w szczególności zmian w zakresie odliczenia VAT od zakupu samochodów oraz kosztów ich bieżącej eksploatacji. Proponowane zmiany w przepisach mają na celu przede wszystkim określić zasady użytkowania samochodów wykorzystywanych zarówno w prowadzonej działalności, jak i prywatnie od dnia 1 kwietnia 2014 roku. Jednak jak się okazuje, zmiany dotyczą szerszego zakresu, niż by się mogło wydawać.

Definicja pojazdu samochodowego w ustawie o VAT

Nowelizacja zakłada wniesienie do ustawy pojęcia pojazdów samochodowych: “Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o (...) pojazdach samochodowych – rozumie się przez to pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym”. A zatem analizując ustawę z dnia 20.06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym, za pojazd samochodowy uznany będzie pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h (określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego), dołączając przy tym warunek wynikający wprost z ustawy o VAT, o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.

Nie każde prywatne użycie samochodu będzie odpłatnym świadczeniem

Ustawa o VAT przewiduje m.in. zmiany w zakresie uznawania prywatnego wykorzystywania auta jako odpłatnego świadczenia usług.  

Co prawda ustawa o VAT art. 8 ust 2 pkt 1 stanowi:

“Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych”.

Jednak nowelizacja ustawy przewiduje w art. 8 dodanie ust. 5, w którym to ustawodawca zastrzega, że wyżej wskazany przepis (art. 8 ust. 2 pkt 1) nie będzie dotyczył pojazdów samochodowych wykorzystywanych prywatnie i w działalności, jeżeli podatnikowi przy zakupie tego samochodu przysługiwało w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w wysokości 50% kwoty podatku wynikającej z faktury zakupu. Nie będzie również dotyczył samochodów nabytych przed dniem wejścia w życie przepisów wynikających z nowelizacji ustawy, przy których odliczoną  kwotę podatku naliczonego stanowiło 50% lub 60% kwoty podatku wynikającej z faktury zakupu.

Samochody a ustawa o VAT

Ustawa dla celów odliczania VAT przewiduje w uproszczeniu podział samochodów na:

• ciężarowe powyżej 3,5 tony - pełne odliczenie VAT (100%),

• pojazdy samochodowe poniżej 3,5 tony wykorzystywane wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej - pełne odliczenie VAT (100%),

• pojazdy samochodowe poniżej 3,5 tony wykorzystywane zarówno dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i dla celów prywatnych - częściowe odliczenie VAT (50%).

Samochody ciężarowe powyżej 3,5 tony

W zakresie samochodów ciężarowych o masie całkowitej  powyżej 3,5 tony zmiany w ustawie nie przewidują w zasadzie żadnych rewolucji. Wciąż w przypadku tych pojazdów podatnikom zarówno przy zakupie samych samochodów, jak i przy wydatkach eksploatacyjnych związanych z ich użytkowaniem będzie przysługiwało odliczenie 100% VAT. Oczywiście przy założeniu, że ich nabycie czy użytkowanie ma związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Samochody o masie nieprzekraczającej 3,5 tony wykorzystywane wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej

W stosunku do tych samochodów ustawa o VAT przewiduje możliwość odliczenia 100% VAT zarówno przy zakupie auta, jak i przy wydatkach związanych z jego użytkowaniem wyłącznie dla celów firmowych. Warto tu wspomnieć, że pełne odliczenie podatku naliczonego jest możliwe tak samo przy “zwykłych” samochodach osobowych, jak i przy samochodach z tzw. “kratką”.  Jednak tu ustawodawca planuje nałożyć na podatników dodatkowe warunki, jakie muszą być spełnione, aby odliczyć pełny VAT.

Jednym z nich jest obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym informacji o tych pojazdach, które użytkowane są wyłącznie w celach firmowych.

Drugim zaś jest obowiązek prowadzenia kilometrówki. Rzeczona ewidencja wg ustawy o zmianie ustawy o VAT winna zawierać:

1) numer rejestracyjny pojazdu samochodowego;

2) dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji;

3) stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji;

4) wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu obejmujący:

a) kolejny numer wpisu,

b) datę i cel wyjazdu,

c) opis trasy (skąd – dokąd),

d) liczbę przejechanych kilometrów,

e) imię i nazwisko oraz podpis osoby kierującej pojazdem

– potwierdzony przez podatnika w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem;

5) liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.

Prowadzenie kilometrówki ma wykluczyć użytkowanie prywatne. Jeżeli więc przedsiębiorca czy pracownik ujmie w ewidencji dojazd z pracy do miejsca zamieszkania będzie to informacja dla urzędników, że korzysta on bezprawnie ze 100% odliczenia VAT, jako że samochód wykorzystywany jest również dla celów prywatnych.

Samochody poniżej 3,5 tony wykorzystywane dla celów firmowych i prywatnych

W przypadku wykorzystywania w firmie samochodów użytkowanych zarówno dla celów działalności, jak i dla celów prywatnych, podatnikowi prowadzącemu wyłącznie działalność opodatkowaną przysługuje częściowe odliczenie VAT w wysokości 50% kwoty podatku z faktury dokumentującej zakup czy to samego samochodu, czy innych wydatków związanych z bieżącą jego eksploatacją (np. wymiana oleju silnikowego, myjnia) z wyłączeniem zakupu paliwa.

Do 30 czerwca 2015 roku 50% odliczenie VAT nie dotyczyzakupu paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu:

1) samochodów osobowych;

2) innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie  z miejscem dla kierowcy wynosi:

• 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg,

• 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg,

• 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.

Samochody uważane bezspornie za wyłącznie wykorzystywane w działalności

Zgodnie z wchodzącymi od 1 kwietnia 2014 roku zmianami pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej, jeżeli:

1) sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania oraz dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub

2) konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Pojazdami natomiast, których konstrukcja wyklucza użytkowanie dla celów prywatnych wg ustawodawcy są: 

1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:

a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub

b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;

2) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;

3) pojazdy specjalne, które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach określone dla następujących przeznaczeń:

a) agregat elektryczny/spawalniczy,

b) do prac wiertniczych,

c) koparka, koparko-spycharka,

d) ładowarka,

e) podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,

f) żuraw samochodowy

– jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym. 

Przy czym spełnienie wymagań technicznych dla wymienionych wyżej pojazdów samochodowych w pkt 1 i 2 stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań. Natomiast dla tych wymienionych w pkt. 3 stwierdza się na podstawie dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, jeśli wynika z nich, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym.

Modyfikacje  jakie przewiduje nowelizacja ustawy zasadniczo zmieniają dotychczas stosowany sposób rozliczania VAT od samochodów. Przedsiębiorcy zatem powinni jak najszybciej zapoznać się ze zmianami jako że te w odniesieniu do samochodów wejdą w życie od dnia 1 kwietnia 2014 roku.