Prowadzenie sklepu internetowego może być dobrym pomysłem na biznes. Przedsiębiorca musi jednak pamiętać o dobrym przygotowaniu swojej działalności – dotyczy to w szczególności szeroko rozumianych zabezpieczeń produktów. W jaki sposób stworzyć bezpieczny sklep internetowy i zagwarantować bezpieczną sprzedaż w Internecie?
Czym jest sklep internetowy?
Tak naprawdę obowiązujące przepisy nie posługują się pojęciem sklepu internetowego. Z drugiej strony orzecznictwo wskazuje, że możemy zakwalifikować go jako przedsiębiorstwo, w ramach którego wykonywana jest określona działalność gospodarczą – orzekł tak chociażby Sąd Najwyższy w wyroku z 18 czerwca 2024 roku (sygn. akt II CSKP 2110/22). Sklep internetowy może być prowadzony zarówno przez osoby fizyczne prowadzące działalność wpisywaną do CEIDG, jak i podmioty figurujące w KRS. Teoretycznie możliwe jest również prowadzenie sklepu w ramach tzw. działalności nierejestrowanej.
Zakres i rodzaj sprzedaży oferowanej przez Internet zależy od samego przedsiębiorstwa. Co do zasady nie wymaga uzyskiwania specjalnych pozwoleń i koncesji, chyba że mamy do czynienia ze sprzedażą produktów objętych szczególnymi wymogami prawnymi. W przypadku sklepu internetowego nie ma konieczności posiadania lokalu dostępnego dla konsumentów, ponieważ transakcje odbywają się elektronicznie, a produkty wysyłane są do klientów przy pomocy wybranych przewoźników. Asortyment oferowany w sklepie internetowym może być bardzo zróżnicowany, a właściciel ma prawo co jakiś czas go zmieniać. Dotyczy to także cen sprzedawanych produktów, które ustala sam przedsiębiorca.
Bezpieczeństwo sklepu internetowego
Każdy sklep wymaga zabezpieczeń przed możliwością kradzieży, dotyczy to także sprzedaży internetowej. Co prawda możliwość bezprawnego przejęcia oferowanych produktów jest tutaj znikoma (chyba że dotyczy niezabezpieczonych treści cyfrowych), jednak przedsiębiorca musi pamiętać o zabezpieczeniu innych sfer swojego biznesu. Chodzi tutaj głównie o kwestie szeroko rozumianych danych osobowych klientów, dokonywanych płatności, a nawet oznaczeń produktów czy też samego sklepu. Przyjmuje się, że bezpieczny sklep internetowy jest umieszczony na sprawdzonych i stabilnych serwerach. Dodatkowo strona sklepu ma swoją kopię zapasową, wliczając w to bazę danych dotychczasowych klientów. W tym zakresie warto stosować strony obsługujące certyfikaty SSL zapewniające bezpieczne połączenie pomiędzy stroną internetową a serwerem, na którym się ona znajduje. Kupujący powinni mieć zapewnioną możliwość zakładania indywidualnych kont zabezpieczonych loginem i hasłem, a także korzystania z bezpiecznych i popularnych systemów płatności elektronicznej.
Istotnym elementem każdego sklepu internetowego jest regulamin sprzedaży, w którym określa się podstawowe zasady transakcji. W ramach takiego dokumentu warto wdrożyć także reguły odnoszące się do możliwości reklamowania zakupionych produktów oraz odstąpienia od umowy zawartej na odległość. Regulamin sklepu internetowego kształtuje odpowiedzialność sprzedawcy względem konsumentów, warto więc zadbać, aby był precyzyjnie sformułowany.
Bezpieczeństwo sprzedawanych produktów
Każdy produkt oferowany w sklepie internetowym musi być bezpieczny oraz legalny. Zgodnie z treścią Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 roku w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów produkt bezpieczny to produkt, który w normalnych i przewidywalnych warunkach nie stwarza żadnego lub jedynie minimalne ryzyko, zgodne z jego używaniem i uważane za dopuszczalne. Spod sprzedaży wyłączone są narkotyki, materiały z państwowego zasobu archiwalnego, materiały z ewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego, pobrane od dawcy albo z ludzkich zwłok narządy, komórki i tkanki. W przypadku leków na receptę i akcesoriów z nimi związanych również istnieje istotne ograniczenie sprzedaży. Wprowadzenie do sklepu internetowego jakiegokolwiek produktu wiąże się z koniecznością uprzedniego sprawdzenia jego bezpieczeństwa. Sprzedawca ma obowiązek sprawdzić, czy dany towar jest zgodny z ogólnymi zasadami bezpieczeństwa. Musi w tym zakresie wziąć pod uwagę:
- cechy zewnętrzne i wygląd towaru – jeśli produkt może zachęcać do używania go w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem, należy uznać, że nie spełnia wszystkich wymogów bezpieczeństwa;
- cyberbezpieczeństwo – sprzedawca odpowiada za właściwe zabezpieczenie towaru przed zewnętrznymi zagrożeniami, w tym atakami osób działających w złej wierze. Jest to szczególnie istotne w przypadku tzw. produktów cyfrowych;
- uczące się funkcje produktu – przedsiębiorca musi oznaczyć każdy tzw. inteligentny towar, który może uczyć się samodzielnie, np. przy wykorzystaniu technologii AI.
Dbałość o bezpieczeństwo sprzedawanych produktów wymaga od sprzedawców uprzedniego sprawdzenia producenta i importera towaru pod kątem spełniania norm ustawowych. Ma to szczególne znaczenie w przypadku produktów sprowadzanych spoza Polski, a zwłaszcza spoza UE. Sprzedawcy muszą mieć świadomość, że importowane przedmioty mogą spełniać normy bezpieczeństwa w kraju ich pochodzenia, niekoniecznie jednak będą one uważane za bezpieczne w rozumieniu prawa europejskiego lub polskiego. Podobnie będzie z legalnością towarów – w kraju, z którego pierwotnie pochodzi dany produkt, może on być uznawany za w pełni legalny, podczas gdy na terenie UE będzie należał do kategorii towarów wyłączonych z obrotu gospodarczego albo wymagających uzyskania właściwego zezwolenia na sprzedaż. Prawo unijne wymaga, aby nie wprowadzać do obrotu produktu, wobec którego istnieją podejrzenia co do jego bezpieczeństwa. Sprzedawca może handlować towarem określonej kategorii tylko wtedy, gdy ma całkowitą pewność, że nie wyrządzi on nikomu krzywdy i że jest w pełni legalny na terenie kraju, w którym prowadzi swój sklep.
Zgodnie z nowymi przepisami unijnymi w przypadku gdy podmioty gospodarcze udostępniają produkty na rynku w Internecie lub w inny sposób na odległość, oferta tych produktów musi zawierać w sposób jasny i widoczny co najmniej następujące informacje:
- imię i nazwisko lub nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy producenta oraz adres pocztowy i elektroniczny, pod którym można się z nim skontaktować;
- w przypadku gdy producent nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Unii – imię i nazwisko lub nazwę, adres pocztowy i elektroniczny osoby odpowiedzialnej za wprowadzenie danego towaru na terytorium UE;
- informacje umożliwiające identyfikację produktu, w tym jego obraz, rodzaj, a także inne identyfikatory produktu;
- wszelkie ostrzeżenia lub informacje na temat bezpieczeństwa, które powinny być umieszczone na lub w opakowaniu, lub zawarte w dołączonym dokumencie towarzyszącym zgodnie z niniejszym rozporządzeniem lub mającym zastosowanie unijnym prawodawstwem harmonizacyjnym, w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów, określonym przez państwo członkowskie, w którym produkt jest udostępniany na rynku.
W praktyce dbałość o bezpieczeństwo produktów sprzedawanych w Internecie sprowadza się do 2 czynności:
- dokładnego sprawdzenia legalności i bezpieczeństwa towaru przez sprzedawcę przed wprowadzeniem go do asortymentu swojego sklepu, a w razie konieczności uzyskania wymaganych pozwoleń na sprzedaż;
- prawidłowego opisania produktu w ofercie sprzedawcy.
Odpowiedzialność sprzedawcy za produkt niebezpieczny
Internetowi sprzedawcy odpowiadają za bezpieczeństwo oferowanych przez siebie produktów na takich samych zasadach jak sprzedawcy stacjonarni. Może zdarzyć się, że z pozoru bezpieczny produkt wyrządzi szkodę konsumentowi – w takiej sytuacji sprzedawca odpowiada odszkodowawczo. Dodatkowo powinien on zgłosić zaistniałą sytuację do producenta towaru lub jego importera. Ci z kolei są zobowiązani do zgłoszenia całego zdarzenia właściwym organom państwa członkowskiego, w którym miał miejsce wypadek wyrządzony produktem niebezpiecznym, za pośrednictwem Safety Business Gateway, bez zbędnej zwłoki od momentu, gdy producent dowiedział się o wypadku. Zgłoszenie musi zawierać rodzaj i numer identyfikacyjny produktu, a także okoliczności wypadku, jeżeli są znane. Producent przekazuje właściwym organom na żądanie inne odpowiednie informacje. Unijne przepisy przewidują, że producent musi powiadomić właściwe organy o zdarzeniach związanych z używaniem produktu, które spowodowały śmierć człowieka lub poważne negatywne skutki dla jego zdrowia i bezpieczeństwa, stałe lub tymczasowe, w tym obrażenia, inne szkody dla organizmu, choroby i przewlekłe skutki zdrowotne. Importerzy i dystrybutorzy mający wiedzę o wypadku spowodowanym przez produkt, który wprowadzili do obrotu lub udostępnili na rynku, bez zbędnej zwłoki informują o tym producenta.
Bezpieczna sprzedaż w Internecie - podsumowanie
Sprzedawcy internetowi mają obowiązek zadbać o bezpieczeństwo oferowanych przez siebie towarów. W praktyce sprowadza się to do ustalenia, czy dany produkt może być legalnie wprowadzony do obrotu gospodarczego i czy spełnia unijne wymogi bezpieczeństwa. Jeśli tak będzie, sprzedawca musi poprawnie opisać cały produkt na swojej stronie internetowej. W przypadku gdy sprzedany towar wyrządzi szkodę, sprzedawca jest zobowiązany do niezwłocznego poinformowania o tym zdarzeniu importera lub producenta danej rzeczy. Ten z kolei zgłasza wypadek do właściwych organów państwowych. Produkt, który wyrządził szkodę, powinien być wycofany ze sprzedaży przynajmniej na czas wyjaśnienia dokładnej przyczyny zdarzenia.
