Przychody z tzw. rolniczego handlu detalicznego stanowią odrębne źródło przychodu względem działalności rolniczej. Co ważne, w tym zakresie podatnicy mogą wybrać opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Stawka ryczałtu w rolniczym handlu detalicznym jest ustalana na określonych zasadach, które przedstawiamy w artykule.
Rolniczy handel detaliczny a podatek PIT
Tytułem wstępu wskażmy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy PIT opodatkowaniu podatkiem PIT nie podlegają przychody z działalności rolniczej (z wyjątkiem działów specjalnych produkcji rolnej). Jak wynika z definicji określonej w art. 2 ust. 2 ustawy PIT, działalnością rolniczą jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu.
Natomiast w myśl art. 20 ust. 1c ustawy PIT za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się również przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli:
- przetwarzanie produktów roślinnych i zwierzęcych oraz ich sprzedaż nie odbywa się przy zatrudnieniu osób na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło i innych umów o podobnym charakterze, z wyłączeniem uboju zwierząt rzeźnych i obróbki poubojowej tych zwierząt, w tym również rozbioru, podziału i klasyfikacji mięsa, przemiału zbóż, wytłoczenia oleju lub soku oraz sprzedaży podczas wystaw, festynów, targów i kiermaszy;
- jest prowadzona ewidencja sprzedaży, o której mowa w ust. 1e;
- ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu, z wyłączeniem wody.
W myśl art. 20 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za produkt roślinny pochodzący z własnej uprawy uważa się również mąkę, kaszę, płatki, otręby, oleje i soki wytworzone z surowców pochodzących z własnej uprawy.
Zgodnie zaś z art. 20 ust. 1e ww. ustawy podatnicy osiągający przychody, o których mowa w ust. 1c, są obowiązani prowadzić odrębnie za każdy rok podatkowy ewidencję sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych zawierającą co najmniej:
- numer kolejnego wpisu;
- datę uzyskania przychodu;
- kwotę przychodu, przychód narastająco od początku roku;
- ilość i rodzaj przetworzonych produktów.
Dzienne przychody są ewidencjonowane w dniu sprzedaży. Ewidencję sprzedaży, o której mowa w ust. 1e, należy posiadać w miejscu sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych (art. 20 ust. 1f ww. ustawy).
Przychody z rolniczego handlu detalicznego nie są kwalifikowane jako przychody z działalności rolniczej, ponieważ w tym pierwszym przypadku mamy do czynienia z produktami przetworzonymi, podczas gdy w ramach działalności gospodarczej można zbywać wyłącznie produkty nieprzetworzone.
Jednocześnie jednak przychody z rolniczego handlu detalicznego nie stanowią przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT), lecz przychód z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT).
Stawka ryczałtu w rolniczym handlu detalicznym
Jak wskazuje art. 6 ust. 1d ustawy o zryczałtowanym podatku opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również przychody, o których mowa w art. 20 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym.
Jak podaje art. 9 ust. 5 ww. ustawy, w przypadku osiągania przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1d, przepisy dotyczące oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przez podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą stosuje się odpowiednio.
To powoduje, że znajduje zastosowanie art. 9 ust. 1 ustawy, który stanowi, że sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego.
W myśl art. 15 ust. 8–9 ustawy o zryczałtowanym podatku podatnicy osiągający przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1d, są obowiązani prowadzić odrębnie za każdy rok podatkowy ewidencję sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych. Analogicznie jak w zakresie regulowanym przez ustawę PIT ewidencja ta powinna zawierać co najmniej:
- numer kolejnego wpisu,
- datę uzyskania przychodu,
- kwotę przychodu,
- przychód narastająco od początku roku,
- ilość i rodzaj przetworzonych produktów.
Dzienne przychody są ewidencjonowane w dniu sprzedaży. Ewidencję sprzedaży należy posiadać w miejscu sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych.
W myśl natomiast art. 12 ust. 1 pkt 8 ustawy stawka ryczałtu dla przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1d, wynosi 2% przychodów. Analogicznie znajduje zastosowanie art. 12 ust. 2 ustawy wskazujący, że podatek pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania.
W tym miejscu trzeba jednak wskazać, że z uwagi na art. 10 ustawy o zryczałtowanym podatku odpowiednie zastosowanie ma zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 71a ustawy PIT. Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku dochodowego są przychody, o których mowa w art. 20 ust. 1c, do kwoty 100 000 zł rocznie.
Przykład 1.
Z początkiem 2024 roku pan Hieronim rozpoczął sprzedaż koszy wiklinowych wyplatanych z materiałów pochodzących z jego gospodarstwa rolnego. Pierwszy przychód ze sprzedaży uzyskał 10 stycznia. 2 lutego złożył do naczelnika US oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu. W jaki sposób będą kształtować się obowiązki podatkowe pana Hieronima?
Podatnik w terminie złożył zawiadomienie o wyborze ryczałtu jako formy opodatkowania przychodów z rolniczego handlu detalicznego. Jednocześnie przychody z tego tytułu są zwolnione od podatku dochodowego do kwoty 100 000 zł. To oznacza, że dopiero nadwyżka przychodu ponad tę kwotę będzie podlegać opodatkowaniu ryczałtem według stawki 2%.
W powyższym przypadku podatnik ma obowiązek opłacania ryczałtu w trakcie roku podatkowego (miesięcznie lub kwartalnie) oraz złożenia deklaracji PIT-28 w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Reasumując, należy wskazać, że chociaż przychody z rolniczego handlu detalicznego nie są kwalifikowane jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, to jednak podatnik ma możliwość wyboru opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
