Art. 39 Kodeksu pracy stanowi, że nie wolno zwolnić pracownika, który jest w okresie ochrony przedemerytalnej. Od 1 października 2017 r. wchodzi w życie ustawa uchwalona 16 listopada 2016 r., która obniży wiek pracowników rozpoczynających okres ochrony przedemerytalnej i wyniesie on 56 lat dla kobiet oraz 61 lat dla mężczyzn. Ochrona przedemerytalna obejmie wcześniej niektórych pracowników. Docelowo jednakże wiek emerytalny stopniowo ma być zrównany i wynosić 67 lat, bez względu na płeć.
Kodeks pracy chroni przed zwolnieniem pracowników, którym do uzyskania wieku emerytalnego pozostało kilka lat. Sprawdź, kiedy będziesz podlegać ochronie przedemerytalnej po wejściu w życie nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach!
Przepisy prawa pracy zapewniają niektórym grupom pracowników ochronę zatrudnienia. Wśród nich znajdują się m.in. osoby, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje mniej niż 4 lat, pod warunkiem jednak, że z osiągnięciem tego wieku ich okres zatrudnienia będzie umożliwiał uzyskanie prawa do emerytury. Zakaz obejmuje 4 lata wstecz, licząc od osiągnięcia normalnego wieku emerytalnego, czyli powszechnego i obniżonego. Nie dotyczy to sytuacji, w której pracownik przechodzi na emeryturę w tzw. wcześniejszym wieku emerytalnym. Oczywiście z tego prawa mogą korzystać wyłącznie pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę – umowy cywilnoprawne nie gwarantują ochrony przed utratą źródła dochodu. Wymiar etatu w tym przypadku również nie ma znaczenia. Jeśli pracownik zatrudniony jest na kilku etatach, ochrona przedemerytalna obowiązuje u wszystkich pracodawców.
Ochrona przedemerytalna - przepisy przejściowe
Jak zawsze przy każdej zmianie istotne znaczenia mają przepisy przejściowe, które dokładnie należy przeanalizować, by nie narazić się na błędne zwolnienie z pracy.
Przepisy przejściowe modyfikują okres ochrony dla dwóch grup pracowników:
-
Pierwsza grupa została uregulowana w art. 28 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Dotyczy to osób, które już 1 października będą w okresie ochronnym (czyli mają mniej niż 4 lata do osiągnięcia starego wieku emerytalnego). Teoretycznie mogłyby one korzystać już z ochrony, wcześniej jednak pozostaną one pod ochroną aż do osiągnięcia tego wyższego wieku.
Przykład 1.
Pani Zofia urodziła się w maju 1959 r. - ma 57 lat. Nowa ustawa pozwoli jej przejść na emeryturę w 2019 r. Jednakże pracodawca nie będzie jej mógł zwolnić do 2021 r., czyli do czasu osiągnięcia przez nią podwyższonego wieku emerytalnego.
-
Druga grupa uregulowana została w art. 29 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Dotyczy to osób, które 1 października 2017 r. nie będą podlegać jeszcze ochronie na podstawie dotychczasowych przepisów, a jednocześnie do uzyskania wieku emerytalnego obniżonego będą mieli mniej niż 4 lata. Przepisy gwarantują takim osobom ochronę przez pełne 4 lata od 1 października 2017 r. do 30 września 2021 r., mimo że wiek emerytalny osiągną wcześniej.
Wszelkie obliczenia będą oscylowały wokół daty 1 października 2017 r., terminu wejścia w życie nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach. W przypadku osób, które w dniu wejścia nowelizacji objęte będą ochroną przedemerytalną, ochrona przed zwolnieniem będzie obowiązywała do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego według przepisów obowiązujących obecnie (przed nowelizacją).
Komu ochrona przedemerytalna nie przysługuje?
Ochrona przedemerytalna nie dotyczy:
-
osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych.
-
pracowników, którzy uzyskali prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy,
-
pracodawców, względem których ogłoszono upadłość lub likwidację,
-
pracowników, którzy kwalifikują się do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z ich winy,
-
pracowników, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje niecałe 4 lata, ale z jego osiągnięciem nie będą posiadali okresu pracy uprawniającego do emerytury.
Należy także pamiętać, że pracodawca nie może zwolnić pracownika, który osiągnął wiek emerytalny i ma prawo do emerytury. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego: „rozwiązywanie stosunku pracy wyłącznie z powodu przekroczenia przez pracownika wieku emerytalnego i nabycia prawa do emerytury jest przejawem dyskryminacji”.
Ochrona przedemerytalna - podsumowanie
Z przepisów przejściowych wynikają dwa wnioski:
-
zachowane zostaje prawo do 4-letniej ochrony stosunku pracy związanej z osiągnięciem wieku emerytalnego.
-
od 1 października 2017 r. do 30 września 2021 r. będą dwie grupy pracowników podlegające ochronie przedemerytalnej w związku z różnymi podstawami prawnymi.
