Prawo do odliczenia darowizn w zeznaniu rocznym

Podatnicy uzyskujący przychody na terytorium Polski mają obowiązek złożyć roczne zeznanie podatkowe do końca kwietnia roku następnego rozliczające osiągnięte w poprzednim roku kalendarzowym dochody. Przy okazji rozliczania rocznego podatnik ma prawo do odliczenia darowizn przekazanych na cele pożytku publicznego.

Czym jest darowizna?

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy kodeks cywilny przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

1. gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu,

2. gdy ktoś zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte.

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Darowizna podlega opodatkowaniu

Darowizny w świetle ustaw o podatku dochodowym zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodów jak również nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Należy jednak pamiętać, że obdarowany będzie zobowiązany uiścić podatek od spadków i darowizn według właściwej dla danej rzeczy stawki.

Zgodnie z art. 1 ust 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu tym podatkiem podlega nabycie przez osoby fizyczne:

1. rzeczy znajdujących się na terytorium Polski,

2. praw majątkowych, które będą wykonane na terytorium Polski.

Obowiązek opodatkowania otrzymanej darowizny będzie miał miejsce w momencie dokonania czynności nabycia rzeczy w drodze darowizny, a zatem z dniem złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w przypadku zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy, obowiązek podatkowy otrzymanej darowizny powstanie z momentem realizacji przyrzeczonego świadczenia (sytuacja taka może wystąpić w przypadku, gdy z uwagi na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron).

Innym momentem opodatkowania darowizny jest sytuacja nabycia darowizny z polecenia darczyńcy. Obowiązek opodatkowania tej darowizny powstanie w momencie wykonania polecenia.

Kiedy zaistnieje prawo do odliczenia darowizn?

Zgodnie z art. 26 ust 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych istnieje możliwość odliczenia od dochodu w roku podatkowym wartość przekazanych darowizn maksymalnie w wysokości 6% kwoty dochodu.

Na rzecz jakich podmiotów darowizna podlega odliczeniu?

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w myśl art. 3 ust. 2 oraz 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie odliczeniu od dochodu w kwocie nie większej niż 6% jego wysokości podlegają darowizny przekazane na rzecz organizacji pozarządowych w tym także:

1. niebędącym jednostkami sektora finansów publicznych, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi,

2. niedziałającym w celu osiągnięcia zysku,

3. osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia,

4. osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego,

5. stowarzyszeniom jednostek samorządu terytorialnego,

6. spółdzielniom socjalnym,

7. spółkom akcyjnym i  z ograniczoną odpowiedzialnością oraz klubom sportowym, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Darowizny przekazane tylko na niektóre cele umożliwiają podatnikowi odliczenie ich od dochodu

Odliczeniu od dochodu w kwocie nie większej niż 6% jego wysokości podlegają darowizny przekazane na:

1. na cele kultu religijnego,

2. krwiodawstwo realizowane przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub równoważnej ilości jej składników przeliczonej zgodnie z art. 8 tej ustawy,

3. na cele pożytku publicznego w tym:

• pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,

• udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej,

• działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym,

• działalności charytatywnej,

• podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej,

• działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego,

• działalności na rzecz integracji cudzoziemców,

• ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej,

• działalności na rzecz osób niepełnosprawnych,

• promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy,

• działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn,

• działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym,

• działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości,

• działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności,

• działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych,

• nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania,

• działalności na rzecz dzieci i młodzieży, w tym wypoczynku dzieci i młodzieży,

• kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego,

• wspierania i upowszechniania kultury fizycznej,

• ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego,

• turystyki i krajoznawstwa,

• porządku i bezpieczeństwa publicznego,

• obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,

• upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji,

• udzielania nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego,

• ratownictwa i ochrony ludności,

• pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą,

• upowszechniania i ochrony praw konsumentów,

• działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami,

• promocji i organizacji wolontariatu,

• pomocy Polonii i Polakom za granicą,

• działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych,

• działalności na rzecz weteranów i weteranów poszkodowanych,

• promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą,

• działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka,

• przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym,

• rewitalizacji.

Darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą odliczane są w 100% od dochodu

Podatnik ma możliwość dokonać odliczenia od dochodu darowizny przekazane na rzecz kościelnej działalności charytatywno-opiekuńczej, które  mogą być odliczane w pełnej wysokości, nawet do 100% osiągniętego dochodu. 

Niezbędna dokumentacja potwierdzająca przekazanie darowizny

Niezbędnym wymogiem dokumentacyjnym umożliwiającym odliczenie przekazanej darowizny jest:

1. posiadanie dowodu wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego w przypadku przekazania środków pieniężnych,

2. dysponowanie pokwitowaniem odbioru darowizny wystawionym przez obdarowanego ,

3. posiadanie dowodu poniesienia wydatków na zakup przedmiotu darowizny

4. dysponowanie w przypadku krwiodawców zaświadczeniem jednostki organizacyjnej realizującej zadania w zakresie pobierania krwi

5. otrzymanie sprawozdania o przeznaczeniu darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, które obdarowany musi przekazać darczyńcy w okresie dwóch lat od otrzymania darowizny.

Odliczenie darowizn w zeznaniu rocznym

Odliczenia przekazanych darowizn należy dokonać w zeznaniach PIT-37 i PIT-36 dodając załącznik PIT-O służący ujęciu wszystkich odliczeń i ulg przysługujących podatnikowi. Natomiast podatnicy korzystający z opodatkowania swoich dochodów podatkiem liniowym mogą jedynie odliczyć w 100% od dochodu darowizny przekazane na cele charytatywno-opiekuńcze.