Emerytury to bardzo ważny temat - warto się nim zainteresować i zadbać o to, jak będzie wyglądała nasza przyszłość. Mimo dużego szumu wokół emerytur, w związku ze zmianami obowiązującymi od początku 2013 roku, wiele osób nie wie tak do końca, o czym mowa.
Aby uniknąć sytuacji zaskoczenia, gdy będziemy musieli skonfrontować się z efektami podjętych w przeszłości decyzji (lub ich braku), tematem emerytury warto zająć się już teraz. Przede wszystkim warto zastanowić się, …
… czym jest emerytura?
Ubezpieczenie emerytalne wchodzi w zakres ubezpieczeń społecznych. Jest to świadczenie finansowe, które stanowi zabezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy z powodu starości. Osoby, które opłacają składkę na ubezpieczenie emerytalne zapewniają sobie w ten sposób dochód w momencie zaprzestania pracy zawodowej po osiągnięciu odpowiedniego wieku. W Polsce istnieją dwa systemy emerytalne...
… stara emerytura - dotyczy osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku, które osiągnęły wiek emerytalny i mają udokumentowany wymagany okres zatrudnienia oraz osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, ale przed dniem 1 stycznia 1969 roku, które spełniły warunki uprawniające do tzw. wcześniejszej emerytury. W tym systemie wiek emerytalny dla kobiet wynosi 60 lat, natomiast dla mężczyzn - 65 lat. Aby można było skorzystać z tego świadczenia konieczne jest ponadto osiągnięcie odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego, który dla kobiet wynosi 20 lat, a dla mężczyzn 25 lat. Drugim systemem obowiązującym od 1999 roku jest tzw. ...
… nowa emerytura - dotyczy ona osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku. W tym systemie staż pracy nie jest istotny. Konieczne jest natomiast odpowiednie zasilenie konta ubezpieczeniowego.
Osoby urodzone w latach 1949-1968 miały możliwość wyboru pomiędzy starym a nowym systemem, musiały jednak podjąć tę decyzję między marcem a grudniem 1999 roku.
W obecnym stanie prawnym dąży się do zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn - ma obowiązywać jedna granica - 67 lat. Do końca 2012 roku kobiety nabywały prawo do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia. U mężczyzn granica ta wynosiła 65 lat. Zgodnie z nowelizacją przepisów wprowadzoną przez Ustawę z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, zaplanowane są stopniowe zmiany - od początku 2013 roku wiek emerytalny ma rosnąć o jeden miesiąc co cztery miesiące. W związku z tym poziom 67 lat zostanie osiągnięty dla kobiet w 2040 roku, a dla mężczyzn w 2020 roku.
I tak., w przypadku kobiet urodzonych od 1 stycznia 1953 r. do 31 marca 1953 r., wiek emerytalny wynosi co najmniej 60 lat i jeden miesiąc; urodzonych od 1 kwietnia 1953 r. do 30 czerwca 1953 r. - co najmniej 60 lat i dwa miesiące; urodzonych od 1 lipca 1953 r. do 30 września 1953 r. - co najmniej 60 lat i trzy miesiące, itd. Docelowy wiek emerytalny (67 lat) będzie dotyczył kobiet urodzonych po 30 września 1973 r.
Analogicznie dla mężczyzn urodzonych od 1 stycznia 1948 r. do 31 marca 1948 r. wiek emerytalny wynosi co najmniej 65 lat i jeden miesiąc; urodzonych od 1 kwietnia 1948 r. do 30 czerwca 1948 r. - 65 lat i dwa miesiące; urodzonych od 1 lipca 1948 r. do 30 września 1948 r. - 65 lat i trzy miesiące, itd. Docelowy wiek przechodzenia na emeryturę (67 lat) obejmie mężczyzn urodzonych po 30 września 1953 r.
Inaczej sprawy się mają w przypadku m.in. służb mundurowych i górników - te grupy zawodowe do końca 2012 roku obowiązywał niższy niż powszechny wiek emerytalny. Po zmianach, w przypadku osób wstępujących do służb mundurowych po lipcu 2012 roku obowiązują nowe zasady przechodzenia na emeryturę - wiek emerytalny wynosi teraz 55 lat, a staż służby został wydłużony do 25 lat. Dodatkowo Rząd zapowiada, że uprzywilejowane warunki przechodzenia na emeryturę będą w przyszłości dotyczyły wyłącznie górników pracujących bezpośrednio przy wydobyciu.
Po osiągnięciu wieku emerytalnego na koncie ubezpieczeniowym zostaje zebrany kapitał - najczęściej wynosi on 50-60 proc. tego, co wypracowaliśmy przez całe życie zawodowe. W Polsce system emerytalny dzieli się na tzw. trzy filary. Pierwszym dostępnym źródłem finansowania emerytury jest...
… I filar. Tu środki finansowe pochodzą z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Filarem tym zarządza państwo, ponieważ wypłacanie środków z tego filaru jest gwarantowane przez państwo. Opłacanie składek, które są wysyłane do ZUS-u jest obowiązkiem każdego pracownika. Z aktualnej pensji brutto w tym celu odlicza się 12,22 proc. całej sumy. Każdy ubezpieczony posiada w ZUS-ie indywidualne konto, na które trafia co miesiąc ta kwota. Ponieważ system I filaru opiera się na umowie pokoleniowej - wypłacane emerytury finansowane są ze składek osób aktualnie pracujących - środki gromadzone na koncie ZUS-u nie są w żaden sposób oprocentowane. Ponadto, zgromadzona suma nie podlega dziedziczeniu, a więc przepada wraz ze śmiercią ubezpieczonego. Sprawa emerytur inaczej rozwiązana jest w...
… II filarze. Są to tzw. Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE). Różnica polega na tym, że w przeciwieństwie do I filaru, OFE zarządzane są przez prywatne podmioty. Osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1968 roku muszą wybrać OFE, jeżeli nie jest on przydzielany automatycznie. Na konto związane z II filarem trafia 7,3 proc. miesięcznego wynagrodzenia brutto. Tutaj środki są inwestowane - towarzystwo zarządzające indywidualnym kontem ubezpieczonego stara się pomnożyć zgromadzony na nim kapitał.. W przypadku śmierci, suma środków zgromadzonych na koncie nie przepada - jest dziedziczona przez osobę wskazaną w umowie.
Decyzję o wyborze OFE podejmuje się w momencie rozpoczęcia pierwszej pracy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, na wybór funduszu pracownikowi przysługuje 7 dni od rozpoczęcia pracy. Jednak losowanie OFE odbywa się tylko dwa razy w roku - w ostatnim dniu roboczym stycznia i lipca. W związku z tym, pracownik, który przegapił obowiązujący termin ma jeszcze szansę na dobrowolny wybór OFE (wszystko zależy od tego, kiedy rozpoczął pracę). Ostatnim możliwym w nowym systemie źródłem finansowania emerytury stanowi...
Polecamy
… III filar. Jest on całkowicie dobrowolny i stanowi ewentualne uzupełnienie przyszłej emerytury. Można powiedzieć, że są to pieniądze odkładane przez nas na tzw. “czarną godzinę”. Należy pamiętać o tym, że co do zasady, roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Zatem, jeśli ktoś zarabia w ciągu roku, np. 40 średnich pensji, to i tak jego emerytura zostanie wyliczona ze składki pobieranej od trzy-stokrotności średniej krajowej wypłaty. Reszta z tych składek wpłynie korzystnie na wynagrodzenie, dlatego też przynajmniej część z tych pieniędzy warto zainwestować w trzeci filar.
W tym filarze pieniądze gromadzone są na Indywidualnym Koncie Emerytalnym (IKE) lub przez Pracownicze Programy Emerytalne (PPE). W przypadku pierwszego z nich, sposobami oszczędzania są np. lokaty bankowe, ubezpieczenia kapitałowe, fundusze inwestycyjne oraz samodzielne inwestowanie na giełdzie. Rachunki IKE oferują: towarzystwa ubezpieczeniowe, banki oraz domy maklerskie. PPE określa natomiast zorganizowane, grupowe, systematyczne oszczędzanie na przyszłą emeryturę. Składki uczestników programu są naliczane i odprowadzane przez pracodawcę do wybranej instytucji finansowej. Te instytucje finansowe działają według właściwych sobie zasad – zakładu ubezpieczeń, funduszu inwestycyjnego lub są zarządzane przez zarządzającego zagranicznego. Wyjątkiem jest Pracowniczy Fundusz Emerytalny (PFE), który jest podmiotem tworzonym specjalnie dla gromadzenia środków z w ramach PPE. PFE jest zarządzany przez wyłącznie w tym celu tworzone Pracownicze Towarzystwo Emerytalne.
Wiedza na temat ubezpieczeń emerytalnych nie jest wiedzą trudną do opanowania. Z podstawowymi informacjami na ich temat powinny zapoznać się szczególnie osoby, które rozpoczynają swoją karierę zawodową. Jeśli pojawią się jakieś wątpliwości warto od razu rozwiać je u źródła – czy to u pracodawcy, czy w ZUS-ie, czy też w Otwartych Funduszach Emerytalnych.
