Uzyskanie przez pracodawcę statusu zakładu pracy chronionej wymaga spełnienia licznych warunków. Konieczne jest uzyskanie decyzji, co wiąże się z realizacją odpowiednich procedur, a to wymaga istotnych starań po stronie pracodawcy. Niemniej uzyskanie statusu pozwala na szczególne korzyści - w tym o charakterze podatkowym.
Zgodnie z art. 28 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o których mowa w pkt 1, przez okres co najmniej 6 miesięcy, uzyskuje status pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej, jeżeli:
-
wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi:
- co najmniej 50%, a w tym co najmniej 20% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo
- co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;
-
obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy:
- odpowiadają przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy,
- uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich,
a także
- jest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne;
- wystąpi z wnioskiem o przyznanie statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej.
Rodzaje zwolnień podatkowych dla zakładu pracy chronionej
Ostateczna decyzja o przyznaniu statusu zakładu pracy chronionej nadaje jedynie abstrakcyjnie określony status prawny, nie przyznaje natomiast skonkretyzowanych uprawnień podatkowych. Te bowiem zależą od spełnienia także konkretnych przesłanek.
W stanie prawnym obowiązującym do 2003 roku, zakład pracy chronionej mógł korzystać nadto z ulgi podatkowej w podatku od towarów i usług. Wówczas zakład pracy chronione miał prawo w zakresie działalności tego zakładu do otrzymania częściowego lub całkowitego zwrotu wpłaconej kwoty podatku od towarów i usług. Obecnie ulga ta nie istnieje.
Ulga w podatku od nieruchomości
Cel omawianego zwolnienia jest jednoznaczny - stworzenie preferencji podatkowych dla podmiotów zatrudniających inwalidów w zakładach pracy chronionej. Dlatego zgodnie z tą ideą, na podstawie art. 7 ust.2 pkt 4, ustawy o podatkach i lokalnych opłatach, zakłady pracy chronionej, spełniający warunek wskaźnika zatrudnienia, który musi wynosić co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - w zakresie przedmiotów opodatkowania zgłoszonych wojewodzie, jest zwolniony z podatku od nieruchomości, jeżeli zgłoszenie zostało potwierdzone decyzją w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej albo zaświadczeniem - zajętych na prowadzenie tego zakładu, z wyjątkiem przedmiotów opodatkowania znajdujących się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi zakłady pracy chronionej spełniające warunek, w/w warunek.
Podatki należne od prowadzącego zakład pracy chronionej, ale nie pozostające w związku z funkcjonowaniem tego zakładu, rozumianym jako prowadzenie działalności gospodarczej w warunkach określonych w art. 28 ustawy z dnia 9 maja 1997 r. o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (Dz. U. 1997 r. Nr 123 poz. 776 ze zm.) ustawy, podlegają uiszczeniu na zasadach ogólnych; tym samym, prawo do zwolnienia z podatku od nieruchomości nie obejmuje składników majątkowych, które faktycznie nie służą do prowadzenia zakładu pracy chronionej. Taki stan zaistnieje, gdy prowadzący zakład pracy chronionej wynajmuje lub wydzierżawia całą lub część nieruchomości innemu podmiotowi. Nieruchomość ta nie jest wówczas w całości lub w części wykorzystywana do działalności prowadzonej przez ten zakład, w związku z tym nie podlega zwolnieniu z podatku od nieruchomości (odpowiednio w całości lub w części).1
Ulga w podatku rolnym i leśnym
Od podatku rolnego zwalnia zakłady pracy chronionej spełniające warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1172, 1495, 1696, 1818 i 2473), - chodzi i wykazanie odpowiednich wskaźników wartości (jak wyżej) - w zakresie gruntów zgłoszonych wojewodzie, jeżeli zgłoszenie zostało potwierdzone decyzją w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej albo zaświadczeniem - zajętych na prowadzenie tego zakładu, z wyjątkiem gruntów znajdujących się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi zakłady pracy chronionej spełniające warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub zakłady aktywności zawodowej.
Podobne zwolnienie dotyczy podatku leśnego, przy czym zwolnienie dotyczy lasów wymzłienionych w decyzji w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zgłoszonych wojewodzie - zajętych na prowadzenie tego zakładu, z wyłączeniem lasów, które znajdują się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi zakłady pracy chronionej spełniające warunek dotyczący odpowiedniego wskaźnika zatrudnienia.
Ulga w podatku od czynności cwyilno-prawnych
Prowadzący zakład pracy chronionej spełniający warunek, dotyczący wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest zwolniony z w stosunku do tego zakładu jest zwolniony od podatku od czynności cywilnoprawnych - jeżeli czynność przez niego dokonana pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu.
Zgodnie z utartym już poglądem orzeczniczym „związek bezpośredni (art. 31 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o rehabilitacji) to związek ścisły, a nadto istniejący w chwili zawierania danej czynności. Nie chodzi tu o związek z funkcjonowaniem zakładu, ale związek z przedmiotem czynności cywilnoprawnej. Związek ten musi być też uzewnętrzniony, a nie polegać na samym tylko zamiarze np. poszerzenia, rozbudowy działalności zakładu pracy chronionej. Chcąc skorzystać ze zwolnienia podatkowego, nie można opierać się na zdarzeniu przyszłym i niepewnym. Takie postrzeganie tego związku oznacza konieczność rozważenia wszystkich okoliczności towarzyszących danej czynności. Gdy czynnością, w stosunku do której należało zastosować zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych, jest zakup nieruchomości, wykazanie istnienia bezpośredniego związku z funkcjonowaniem zakładu pracy chronionej może nastąpić w zasadzie wyłącznie w drodze wnioskowania z okoliczności towarzyszących czynności jej zakupu”.2
Pozostałe zwolnienia
Ustawodawca przewidział, że zakład pracy chronionej podlega po spełnieniu warunku adekwatnego wskazania zatrudnienia (co najmniej 30% niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności), również zwolnieniu z innych opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym.
Przykładowo zatem zwolnienie obejmuje - opłatę za licencję przewozową. Opłata ta ma charakter publicznoprawny, od której zgodnie z art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zakład pracy chronionej jest zwolniony.
Innym przykładem będzie zwolnienie zakładu pracy chronionej z obowiązku ponoszenia opłaty wynikającej z treści art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371 z późn. zm.), opłaty te obejmują opłaty za czynności administracyjne z tytułu udzielenia licencji, zmiany licencji, przedłużenia ważności licencji, wydania wypisu z licencji, wydania wtórnika licencji oraz przeniesienia uprawnień wynikających z licencji.
Z całą jednak pewnością zwolnienie od opłat, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji nie dotyczy opłat sądowych.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz.U.2021.573 t.j.
Przypisy:
1 Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 3 lutego 2015 r. I SA/Bd 1221/14, LEX nr 1649476
2 Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 marca 2021 r. III FSK 3185/21, LEX nr 3158279
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
