Przepisy Ordynacji podatkowej stanowią o możliwości dokonywania blokady rachunku bankowego danego podatnika. Celem wprowadzenia tych przepisów było zwiększenie skuteczności w walce z nieuczciwymi przedsiębiorcami. Trzeba jednak mieć na uwadze, że mechanizm ten istotnie ingeruje w fundamentalne prawo własności, co w rezultacie powoduje, że musi być on stosowany wyłącznie w ograniczonych przypadkach. Jak wygląda blokada rachunku bankowego przedsiębiorcy przez urząd skarbowy?
Blokada rachunku bankowego przedsiębiorcy
Zgodnie z art. 119zv Ordynacji podatkowej Szef Krajowej Administracji Skarbowej może wydać postanowienie o blokadzie rachunku podmiotu kwalifikowanego na okres nie dłuższy niż 72 godziny, jeżeli posiadane informacje, w szczególności wyniki analizy ryzyka, wskazują, że podatnik może wykorzystywać działalność banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego, a blokada rachunku podmiotu kwalifikowanego jest konieczna, aby temu przeciwdziałać.
Jak zatem widać, już sama potencjalna możliwość wykorzystania przez podatnika z działalności banków lub SKOK-ów do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego uzasadnia uruchomienie mechanizmu blokady.
Wraz z wydanym postanowieniem Szef KAS przekazuje żądanie blokady do odpowiedniego banku oraz informuje właściwy dla podatnika organ podatkowy i odpowiedniego prokuratora. W okresie założenia blokady Szef KAS ma możliwość jej ograniczenia lub też całkowitego uchylenia. Postanowienie o blokadzie rachunku może dotyczyć jednego albo też kilku rachunków tego podmiotu. Obejmuje ono zarówno rachunki w walucie polskiej, jak i obcej.
Co więcej, jak wynika z treści art. 119zw Ordynacji podatkowej Szef KAS może przedłużyć, w drodze postanowienia, termin blokady rachunku na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 3 miesiące, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że podmiot kwalifikowany nie wykona istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego lub zobowiązania z tytułu odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, przekraczających równowartość 10 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok, w którym wydano postanowienie.
Podmiot, wobec którego zastosowano blokadę rachunku bankowego, może skierować do Szefa KAS wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy albo skargę do sądu administracyjnego. Złożenie tego wniosku nie wstrzymuje jednak wykonania postanowienia. Powinien on być rozpatrzony niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni.
Sytuacje, gdy można wypłacać środki z zablokowanego rachunku
W świetle art. 119zy i 119zz Ordynacji podatkowej, na wniosek podatnika Szef KAS może, w drodze postanowienia, wyrazić zgodę na wypłatę z zablokowanego rachunku podmiotu kwalifikowanego środków na:
bieżące wynagrodzenie za pracę wypłacane na podstawie umowy o pracę zawartej co najmniej 3 miesiące przed dniem dokonania blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego wraz z zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składkami na ubezpieczenie społeczne należnymi od wypłacanego wynagrodzenia – po przedłożeniu odpisu listy płac oraz dokumentu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych potwierdzającego zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę;
zasądzone alimenty lub rentę o charakterze alimentacyjnym zasądzoną tytułem odszkodowania – po przedłożeniu tytułu stwierdzającego obowiązek podmiotu kwalifikowanego do płacenia alimentów lub renty;
zapłatę zobowiązania podatkowego lub należności celnej przed terminem płatności z zablokowanego rachunku podmiotu kwalifikowanego – na wniosek podmiotu kwalifikowanego zawierający wskazanie zobowiązania podatkowego lub należności celnej, jej wysokości oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego do jej poboru;
zwolnienie środków z zablokowanego rachunku podmiotu kwalifikowanego – na wniosek podmiotu kwalifikowanego w szczególnie uzasadnionych przypadkach.
Upadek blokady rachunku bankowego
Na zakończenie warto również wskazać, że Ordynacja podatkowa przewiduje okoliczności, w których blokada rachunku bankowego upada. Otóż zgodnie z art. 119zzc ww. ustawy blokada rachunku podmiotu kwalifikowanego upada z dniem:
upływu okresu ustanowionej blokady, jeżeli nie przedłużono jej terminu;
uchylenia blokady przez Szefa KAS;
upływu terminu określonego w postanowieniu o przedłużeniu blokady;
dokonania zajęcia na podstawie zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji na zabezpieczenie zobowiązania podatkowego lub należności celnej wraz z odsetkami za zwłokę lub postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym wydanego w trybie przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego – w części odpowiadającej wysokości określonej odpowiednio w zarządzeniu zabezpieczenia lub postanowieniu o zabezpieczeniu majątkowym.
