Wprowadzone w życie przepisy od 30 kwietnia 2018 roku w ustawie o STIR umożliwią szefowi Krajowej Administracji Skarbowej uzasadnione blokowanie rachunków rozliczeniowych, u których zachodzi podejrzenie nadużyć z wykorzystaniem instytucji bankowych. Dodatkowo od lipca 2018 r. w wyniku zmian wprowadzonych w ustawie o VAT oraz ustawie Prawo bankowe został wprowadzony mechanizm podzielonej płatności, czego rezultatem było utworzenie przez banki i SKOK-i dodatkowego rachunku VAT. W związku z tym wśród przedsiębiorców pojawia się pytanie: Czy blokada rachunku VAT może nastąpić równolegle z blokadą rachunku rozliczeniowego podatnika? Wyjaśniamy w artykule.
Split payment – wprowadzenie
Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, instytucje bankowe oraz SKOK-i w związku z utworzeniem przez ustawodawcę mechanizmu podzielonej płatności do 30 czerwca 2018 roku zobowiązane były do każdego firmowego rachunku rozliczeniowego utworzyć specjalny rachunek VAT oraz zaprogramować funkcję komunikatu przelewu, dzięki której możliwe będzie stosowanie mechanizmu podzielonej płatności.
-
osoby prywatne – konsument nieprowadzący działalności gospodarczej,
-
osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które mają utworzony rachunek typu RoR.
Dodatkowo ustawodawca przewidział, że mechanizm podzielnej płatności nie będzie miał zastosowania w przypadku płatności za fakturę VAT objętą mechanizmem odwrotnego obciążenia. Ponadto płatności mogą być dokonywane tylko w walucie krajowej, a podatnik nie może swobodnie dysponować środkami zgromadzonymi na rachunku VAT.
Działanie mechanizmu split payment od strony podatkowej jest regulowane w rozdziale 1a “Mechanizm podzielonej płatności” ustawy o VAT. Natomiast od strony technicznej reguluje go rozdział 3a “Rachunek VAT” ustawy Prawo bankowe.
W ustawie tej został między innymi wskazany zamknięty katalog transakcji bankowych, które stanowią uznanie bądź obciążenie rachunku VAT. Przy czym ustawa ta w rozdziale dotyczącym rachunku VAT nie reguluje, czy podlegać będzie on blokadzie rachunku żądanej przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej, w wyniku uzyskanych informacji z wykonanej analizy ryzyka (wykorzystywania działalności banków lub SKOK-ów do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub czynnościami zmierzającymi), w ramach ustawy o STIR. Sprawdźmy, czy możliwa jest blokada rachunku VAT.
Ustawa o STIR – blokada rachunku
Szef Krajowej Administracji Skarbowej w wyniku przeprowadzonych analiz ryzyka wykorzystywania działalności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi, ma prawo po uzyskaniu informacji o wysokim prawdopodobieństwie takiego nadużycia, zażądać blokady rachunku bankowego. Blokada ma na celu przeciwdziałanie nadużyciom podatkowym oraz nie może nastąpić na okres dłuższy niż 3 dni (72 godziny).
Na drodze postanowienia Szef KAS może przedłużyć okres blokady na czas nie dłuższy niż 3 miesiące, w wyniku uzasadnionej obawy, że podmiot nie rozliczy się ze zobowiązania podatkowego, którego wartość szacowana przekracza 10 tys. euro.
Co ciekawe, Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 18175 wskazuje, że blokady rachunków nie będą stosowane na masową skalę, a tylko w rzeczywiście uzasadnionych przypadkach, po przeprowadzeniu kompleksowej analizy ryzyka.
Podsumowując, blokada rachunku bankowego nastąpi tylko w sytuacji, gdy w wyniku szczegółowej analizy zostanie brana pod uwagę możliwość złamania prawa (przestępstwa podatkowego) przez właściciela rachunku.
Blokada rachunku VAT przez KAS a split payment
Czy blokada rachunku VAT przez szefa KAS jest możliwa, wyjaśnia bezpośrednio Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelacji nr 6974:
(...) potwierdzam, że blokada rachunku podmiotu kwalifikowanego będzie dotyczyć każdorazowo tylko rachunku rozliczeniowego tego podmiotu. Należy jednakże mieć na uwadze, że rachunek VAT, o który pyta Pan Poseł, nie będzie samodzielnym rachunkiem bankowym. Będzie to rachunek utworzony do każdego rachunku rozliczeniowego prowadzonego dla podatnika podatku od towarów i usług (zarówno czynnego, jak i zwolnionego). (...) Wynika to z faktu, że rachunek VAT będzie funkcjonalnie związany z rachunkiem rozliczeniowym oraz z tego, że jak wspominałem wcześniej, rachunek VAT będzie otwierany wyłącznie do rachunków rozliczeniowych prowadzonych dla podatników VAT. Dlatego blokada rachunku rozliczeniowego podatnika VAT uniemożliwi w praktyce korzystanie z rachunku VAT.
W związku z tym w sytuacji gdy szef KAS zablokuje rachunek rozliczeniowy przedsiębiorcy, to jeśli posiada on utworzony do niego rachunek VAT, zostanie on również zablokowany.
