Czy Urząd Skarbowy może zajrzeć na rachunek bankowy podatnika?

Podatnicy powinni być świadomi tego, że urząd skarbowy może w każdej chwili zajrzeć do posiadanych przez nich rachunków bankowych. Zasady udostępniania informacji o kontach osób posiadających działalność gospodarczą zostały uregulowane w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa. Jednak organ podatkowy, aby uzyskać dostęp do informacji także musi spełnić kilka warunków. Sprawdźmy, kiedy urząd skarbowy może zajrzeć na rachunek bankowy podatnika.

Urząd skarbowy sprawdzi obroty na rachunku bankowym

Podstawowym warunkiem uprawniającym urzędy skarbowe do uzyskania informacji o rachunkach bankowych podatników jest wszczęcie postępowania podatkowego. Dopiero w momencie kontroli organ skarbowy może starać się o udostępnienie danych przez bank. Nie ma przy tym znaczenia, czy postępowanie zostało wszczęte z urzędu, czy też na wezwanie.

Zgodnie z art. 182 § 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli w toku postępowania podatkowego wynika potrzeba uzupełnienia analizowanych dowodów lub ich porównania z informacjami pochodzącymi z banku, wówczas instytucja zobowiązana jest na pisemne żądanie naczelnika urzędu udzielić stosownych informacji. Zatem bank sporządza, a następnie przekazuje dane dotyczące podatnika z zakresu:

posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;
posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;
zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek pieniężnych, a także umów depozytowych;
nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu tymi papierami wartościowymi;
obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi.

Powyższe przepisy stosuje się również w stosunku do zakładów ubezpieczeń, funduszy inwestycyjnych, dobrowolnych funduszy emerytalnych i banków prowadzących działalność maklerską, w zakresie prowadzonych IKE oraz IKZE, a także do domów maklerskich oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.

Co istotne, żądanie udostępnienia informacji może się odbyć wyłącznie w drodze postanowienia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego. Zatem przedstawiciele organu skarbowego, którzy prowadzą postępowanie podatkowe mogą wystąpić do naczelnika o wydanie takiego postanowienia, jeżeli stwierdzono konieczność uzyskania dodatkowych informacji w celu ustalenia okoliczności potrzebnych do rozstrzygnięcia sprawy.

Zobacz też:

Procedura postępowania urzędu skarbowego

Przed sporządzeniem wspomnianego wyżej postanowienia, organ skarbowy zobowiązany jest do polubownego wystąpienia z prośbą o udostępnienie informacji o posiadanych przez podatnika rachunkach bankowych. Wynika to z zachowania tajemnicy bankowej, którą objęte są informacje o klientach banków.

Jeżeli umowa z bankiem lub inną instytucją finansową została zawarta przez podatnika wspólnie z innymi podmiotami, bank nie przekazuje informacji dotyczących podmiotów, których nie dotyczy żądanie upoważnionego organu podatkowego

W związku z tym naczelnik urzędu skarbowego powinien w pierwszej kolejności zwrócić się do podatnika objętego postępowaniem kontrolnym, aby ten sam udostępnił wymagane informacje. Przedsiębiorca może również umocować naczelnika do pozyskania interesujących go danych. Jednak podatnika obowiązuje wyznaczony termin, w którym powinien się ustosunkować do prośby organu skarbowego. Zastosowanie znajduje w tym przypadku art. 189 § 2 ordynacji podatkowej, według którego termin na dostarczenie potrzebnego dokumentu nie może być krótszy niż 3 dni.

Jeżeli podatnik nie podejmie żadnej decyzji bądź będzie ona negatywna, wówczas naczelnik urzędu skarbowego może wystąpić do banku o udostępnienie istotnych informacji na mocy wydanego postanowienia.

Rachunek bankowy podatnika a wniosek o udostępnienie danych

Organ podatkowy powinien dotrzymać formalnej procedury pozyskiwania informacji o rachunkach bankowych podatnika. Zgodnie z art. 184 § 2 i 3 ordynacji podatkowej żądanie organu skarbowego powinno mieć odpowiednią strukturę oraz zawierać określone elementy, w szczególności zakres informacji oraz termin ich przekazania. Ponadto powinno zawierać:

wskazanie przesłanek uzasadniających konieczność uzyskania informacji objętych żądaniem;

dowody potwierdzające, że strona:
- odmówiła udzielenia informacji lub
- nie wyraziła zgody na udzielenie naczelnikowi urzędu skarbowego upoważnienia do zażądania tych informacji, lub
- w terminie określonym przez naczelnika urzędu skarbowego nie udzieliła informacji albo upoważnienia.

Co do zasady żądanie powinno także zostać objęte klauzulą “tajemnica skarbowa“, a jego przekazanie następować w trybie przewidzianym dla dokumentów zawierających informacje niejawne o klauzuli "zastrzeżone". Niedotrzymanie powyższych warunków formalnych wynikających z ustawy uprawnia instytucje finansowe do odmowy przekazania informacji na mocy art. 185 ordynacji podatkowej. Dodatkowo ważną kwestią jest, iż organ skarbowy może wymagać od banków informacji związanych z prowadzonym postępowaniem podatkowym.

Od lipca 2018 roku obowiązuje dodatkowa struktura JPK_WB dotycząca rachunków bankowych. Strukturę tą podatnicy przesyłają na żądanie urzędu skarbowego w toku postępowania podatkowego, czynności
sprawdzających lub kontroli podatkowej. Więcej informacji na temat pliku JPK_WB znajduje się w artykule: Jednolity Plik Kontrolny wyciągu bankowego - JPK_WB

Polecamy:

Polski Ład – najważniejsze zmiany w 2022 roku!