Niektórzy podatnicy po dokonaniu likwidacji działalności gospodarczej dokonują otwarcia nowej firmy. Inni przystępują do spółek osobowych lub kapitałowych jako wspólnicy tych spółek. W przypadku ustalenia prawa do ponownego skorzystania ze składek preferencyjnych płatnik jest zobowiązany do prawidłowego ustalenia okresu 60 miesięcy przed ponownym otwarciem kolejnej firmy. Złe obliczenie tego okresu może skutkować nieuprawnionym korzystaniem z obniżonych składek ZUS a w efekcie naliczeniem przez ZUS składek w podstawowej wysokości wstecz wraz z odsetkami. Jak należy ustalić te 60 miesięcy, gdy następuje faktyczne zamknięcie firmy?
Faktyczne zamknięcie firmy a ponowne otworzenie działalności przez wspólników w formie spółki cywilnej
W październiku 2015 roku wspólnicy podpisali umowę spółki jawnej a następnie 15 listopada 2015 roku złożyli wniosek do KRS o dokonanie wpisu. Krajowy Rejestr Sądowy miesiąc później dokonał wpisu. Spółka mimo wszystko nie rozpoczęła działalności a o fakcie istnienia spółki świadczył jedynie wpis do KRS. W dniu 24.02.2016 roku wobec nie prowadzenia żadnej działalności wspólnicy jednomyślnie zdecydowali o rozwiązaniu spółki przy pomocy podjęcia uchwały dodatkowo bez przeprowadzenia likwidacji spółki. Nadmienić należy, że nie nastąpiło faktyczne rozpoczęcie działalności ze strony spółki. Nie założono żadnych ksiąg. Spółka nie posiadała żadnych zobowiązań czy należności. Wspólnicy spółki nie prowadzili także żadnej działalności na rzez byłego pracodawcy.
Jeszcze w 2016 roku wspólnicy dokonali:
-
rejestracji w CEIDG spółki cywilnej (każdy z osobna dokonał zgłoszenia jako wspólnik spółki cywilnej) oraz
-
złożenia wniosku do KRS o wykreślenie spółki jawnej z Krajowego Rejestru Spółek.
Płatnik (jeden ze wspólników spółki jawnej) zastanawia się, czy w tej sytuacji już jako wspólnik spółki cywilnej będzie mógł skorzystać z opłacania preferencyjnych składek ZUS?
Kto jest uważany w świetle ZUS za osobę prowadzącą działalność gospodarczą
W myśl art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:
-
osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą,
-
twórcę i artystę,
-
osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:
-
wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
-
osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie ustawy prawo oświatowe.
W uzupełnieniu do powyższego należy jednak podkreślić, iż wspólnik spółki jawnej podlega obowiązkowo zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych nie od momentu podpisania umowy spółki czy rejestracji w KRS ale od momentu faktycznego rozpoczęcia działalności spółki jawnej. Należy przy tym zaznaczyć, iż rzeczywiste rozpoczęcie działalności przez spółkę to może być także dzień w którym dokonano czynności przygotowawczych do rozpoczęcia prowadzenia działalności np. rozpoznanie rynku, działania marketingowe, wynajmowanie czy poszukiwanie pomieszczeń na wynajem, założenie i utrzymanie konta firmowego, zamieszczenie ogłoszeń, wizyty w urzędach celem załatwienia spraw administracyjnych.
Kto nie może skorzystać z preferencyjnych składek ZUS?
Z obniżonych składek ZUS w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych licząc od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej (kwota podstawy składek ZUS nie może być niższa jednak niż 30% z kwoty minimalnego wynagrodzenia) nie mogą skorzystać osoby, które
-
prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
-
wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Ponadto zgodnie z art. 3 ustawy prawo przedsiębiorców za działalność gospodarczą rozumie się działalnością zorganizowaną oraz zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i prowadzoną w sposób ciągły.
Z kolei w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wyraźnie zasygnalizowano, że z preferencyjnych składek ZUS przez pierwsze 2 lata prowadzenia działalności mogą skorzystać osoby fizyczne (spełniając pozostałe warunki) licząc od daty faktycznego rozpoczęcia działalności. Zatem należy wziąć pod uwagę datę rozpoczęcia prowadzenia działalności a nie datę rejestracji działalności. Sam fakt rejestracji pozostaje bez wpływu na faktyczne rozpoczęcie prowadzonej działalności.
Biorąc pod uwagę wszystkie powołane wyżej uregulowania, należy stwierdzić, iż jeżeli wspólnicy spółki jawnej faktycznie prowadzili działalność gospodarczą w formie tej spółki w okresie 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności to nie będą mogli skorzystać z preferencyjnych składek ZUS. Z kolei za osobę prowadzącą działalność gospodarczą w świetle przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych uważa się także wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
Rejestracja działalności bez jej faktycznego wykonywania
W analizowanym wyżej przypadku najważniejszą kwestią w aspekcie skorzystania ze składek preferencyjnych jest element faktycznego prowadzenia działalności. Wspólnicy spisali umowę zawiązania spółki jawnej. Spółka została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego jednakże wspólnicy w ramach prowadzenia tej spółki nigdy potem nie rozpoczęli prowadzenia żadnej działalności gospodarczej:
-
nie zostały założone księgi rachunkowe,
-
spółka nie nabyła ani nie sprzedała niczego,
-
spółka nie posiadała ani zobowiązań ani należności.
Nie wystąpiła żadna operacja gospodarcza ponieważ żadna działalność w rzeczywistości nie została rozpoczęta. Jedyną wzmianką o istnieniu tej spółki jawnej był wpis w KRS i nic więcej.
Zatem nie zaistniała w tym wypadku żadna z przesłanek wynikająca z art. 18a ust 1 w związku z ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych czyli, że z preferencyjnych składek ZUS nie mogą skorzystać osoby, które prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność ponieważ wspólnicy nie prowadzili żadnej działalności w ramach spółki jawnej.
Warto podkreślić, że w tym przepisie ustawodawca zasygnalizował, że z preferencyjnych składek ZUS nie mogą skorzystać osoby, które albo świadczyły pracę na rzecz byłego pracodawcy albo w okresie ostatnich 5 lat prowadziły działalność gospodarczą a więc najważniejsze w omawianej sytuacji jest rzeczywiste prowadzenie działalności a nie sama rejestracja a więc uzyskanie jedynie pozwolenia na jej prowadzenie. Tak więc w omawianym przypadku wspólnicy spółki jawnej nie prowadzili w okresie ostatnich 5 lat prowadzonej działalności ponieważ rejestracja i wykreślenie spółki jawnej bez jej prowadzenia nie wlicza się w okres przerwy 60 miesięcy pomiędzy zamknięciem poprzedniej a otwarciem nowej działalności.
Kolejna przesłanką wykluczającą zaistnienie faktycznie prowadzonej działalności w ramach zarejestrowanej tylko spółki jawnej jest czynnik zakończenia przez wspólników prowadzenia spółki jawnej za przyczyną nie rozpoczęcia rzeczywistego jej prowadzenia. Dlatego tez w sytuacji zawiązania w 2016 roku spółki cywilnej uwzględniając wszystkie powyższe okoliczności będzie możliwe skorzystanie ze składek preferencyjnych ZUS przez wszystkich wspólników danej spółki cywilnej.
Podsumowując prawo do zastosowania preferencyjnych składek ZUS przez pierwsze 24 miesiące od rozpoczęcia działalności nie ma osoba, która w czasie ostatnich 60 miesięcy przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności prowadziła (lub prowadzi) działalność gospodarczą albo wykonywała w ramach umowy o pracę na rzecz byłego pracodawcy w roku bieżącym lub poprzednim te same czynności co w nowo prowadzonej firmie (i nadal nie prowadzi). Ponadto dokonanie jedynie rejestracji firmy bez jej żadnego prowadzenia a następnie jej zamknięcie pozostaje bez wpływu na zaistnienie pierwszego warunku nie prowadzenia działalności przez ostatnie 60 miesięcy. Dlatego tez w tym wypadku nie ma też obowiązku jakiekolwiek obliczania ilości miesięcy bez prowadzenia działalności.
