Prowadzenie działalności gastronomicznej bardzo często wiąże się z koniecznością instalacji kamer w lokalu i poza nim. Czy właściciele barów i restauracji mogą korzystać zainstalować monitoring w restauracji bez jakichkolwiek ograniczeń? Czy klienci muszą wydać zgodę na nagrywanie ich wizerunku?
Monitoring w restauracji
Tak naprawdę nie istnieje żaden przepis prawa, który nakazywałby stosowanie monitoringu w restauracjach i barach. Dotyczy to zarówno nagrywania tego, co dzieje się przed lokalem i w jego środku, zarówno jeśli chodzi o klientów, jak i pracowników danej restauracji. Monitoring jest jednak coraz częściej spotykany przy tego rodzaju działalnościach, ponieważ zabezpiecza właścicieli przed stratami. W przypadku gdy pracownicy lub klienci uszkodzą mienie przedsiębiorcy lub po prostu ukradną coś z lokalu, dysponując nagraniem z kamery, znacznie łatwiej będzie można pociągnąć do odpowiedzialności sprawcę zdarzenia. Nagrania z kamery zainstalowanej w ogródku restauracyjnym pomagają także przy uzyskiwaniu odszkodowania z polisy ubezpieczeniowej wtedy, gdy zostanie on zniszczony przez osoby trzecie, np. na skutek aktu wandalizmu.
Monitoring w restauracji ma z pewnością wiele zalet. Dotyczy to także kwestii pracowniczych. Ogranicza niepożądane zachowania wśród zatrudnionych i zwiększa jakość ich pracy. Pozytywnie wpływa także na kwestie związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. Pozwala również kontrolować stan zapasów w danym lokalu i zapobiega kradzieżom.
Zgoda na instalację kamer w restauracji
Możliwość stosowania monitoringu w lokalach gastronomicznych i poza nimi jest uzależniona od stanu prawnego nieruchomości, w której prowadzona jest taka działalność. Jeśli przedsiębiorca jest właścicielem, to może założyć kamery w środku lokalu i nie potrzebuje na to zgody innych osób. Trzeba jednak pamiętać, aby przed wejściem do restauracji lub baru znalazła się informacja o tym, że w środku znajdują się kamery. W przypadku monitoringu umieszczonego w częściach niedostępnych dla klientów właściciel ma obowiązek poinformować o tym wszystkich zatrudnionych. Oczywiste jest, że kamer nie wolno instalować w toaletach i przebieralniach, bez względu na stanowisko samego przedsiębiorcy i stosowaną przez niego argumentację.
Sytuacja z monitoringiem wygląda nieco inaczej, gdy przedsiębiorca nie jest właścicielem lokalu, a jedynie jego najemcą. W tym przypadku decydujące znaczenie ma przede wszystkim treść zawartej umowy najmu. Jeśli właściciel zgodził się na instalację kamer bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków, to restaurator może to zrobić. W większości przypadków konieczne jest jednak uzyskanie jego zgody. Dotyczy to również przypadków, gdy w treści zawartej umowy nie znajdziemy żadnych zapisów o możliwości stosowania kamer w lokalu. W niektórych przypadkach konieczne będzie uzyskanie zgody spółdzielni lub wspólnoty mieszkaniowej. Czasami po zakończeniu najmu właściciel może być poproszony o zdjęcie kamer ze ścian i doprowadzenie pomieszczeń do pierwotnego wyglądu.
Niezależnie od tego, czy przedsiębiorca musi uzyskać zgodę na instalację kamer w środku baru lub restauracji, zawsze konieczne jest wykazanie, że monitoring jest w jego przypadku niezbędny. Innymi słowy, restaurator może zostać poproszony o udzielenie wyjaśnień, dlaczego chce nagrywać swoich klientów i pracowników. Z taką sytuacją spotkamy się chociażby podczas kontroli ze strony sanepidu lub PIP. Pamiętajmy, że nagrania z monitoringu zawierają dane osobowe, tj. wizerunki innych osób, które podlegają pełnej ochronie prawnej. Przedsiębiorca nie może więc wykorzystywać takich materiałów dla celów prywatnych, musi także sporządzić odpowiedni regulamin dotyczący ochrony danych osobowych oraz zgodności z przepisami RODO.
W przypadku gdy monitoring ma znajdować się wyłącznie w części pracowniczej lokalu (np. w kuchni, spiżarni lub w miejscu dostaw), przedsiębiorca ma wybór – albo stworzy regulamin odnoszący się do kwestii nagrywania i udostępni go wszystkim zatrudnionym, albo ureguluje tę kwestię w umowie o pracę z każdym nagrywanym pracownikiem. W takiej sytuacji nie ma obowiązku zamieszczenia w widocznym miejscu w lokalu, np. przed wejściem do restauracji, informacji o nagrywaniu przy użyciu monitoringu wizyjnego, ponieważ klienci i tak nie będą objęci monitoringiem.
Przykład 1.
Pan Marek jest restauratorem, który prowadzi duży lokal gastronomiczny. Ze względu na powiększającą się liczbę kradzieży postanowił zainstalować monitoring w środku restauracji. Przedsiębiorca jest jedynym właścicielem lokalu, który znajduje się w budynku należącym do wspólnoty mieszkaniowej. Czy w tym przypadku pan Marek może zainstalować kamery bez zgody wspólnoty?
Tak, ponieważ monitoring będzie znajdował się w środku nieruchomości, która jest jego wyłączną własnością. Zgoda wspólnoty mieszkaniowej nie będzie tutaj potrzebna.
Przykład 2.
Pani Karolina prowadzi bar, w którym chciałaby zainstalować kamery. Wynajmuje lokal od spółdzielni mieszkaniowej, jednak w umowie najmu nie wskazano żadnych zapisów, które odnosiłyby się do możliwości zainstalowania kamer. Czy pani Karolina musi uzyskać od spółdzielni zgodę na monitoring?
Tak, ponieważ nie jest właścicielką wynajmowanej nieruchomości, a umowa nie pozwala jej na samodzielną instalację kamer.
Zgoda na instalację kamer w ogródku restauracji
Kwestia monitoringu wygląda nieco inaczej, jeśli chodzi o możliwość nagrywania w ogródkach restauracyjnych. W każdym przypadku należy bowiem wywiesić informację o tym, że zewnętrzny teren restauracji jest monitorowany. W większości przypadków konieczne będzie uzyskanie zgody na instalację kamer na budynku, w którym mieści się restauracja, chyba że jest on również własnością przedsiębiorcy. W przypadku gdy restaurator nie jest właścicielem takiego budynku, alternatywnym rozwiązaniem może być zainstalowanie kamer na specjalnych słupach, które w żaden sposób nie naruszą konstrukcji ścian budynku. W takim przypadku uzyskanie zgody na zainstalowanie kamer nie będzie potrzebne.
Monitoring na dworze wymaga sporządzenia regulaminu stosowania kamer. Jest to rozwiązanie, które zabezpieczy przedsiębiorcę przed ewentualnymi roszczeniami ze strony bardziej dociekliwych klientów lub osób trzecich. Nagrania nie mogą służyć celom prywatnym restauratora i powinny być kasowane co jakiś czas. W regulaminie lub informacji o monitoringu powinny znaleźć się następujące informacje:
- dane restauratora, w tym dane teleadresowe;
- wzmianka o stosowaniu monitoringu oraz określenie jego celu (np. dla zapewnienia bezpieczeństwa w lokalu);
- informacje o tym, w jaki sposób i jak długo będą przechowywane nagrania z kamer i czy przedsiębiorca sporządził w tym zakresie odpowiedni regulamin;
- informacja o prawie do żądania dostępu do danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania lub o prawie do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania;
- informacja o prawie wniesienia skargi do organu nadzorczego w zakresie przetwarzania danych osobowych osób nagrywanych.
Przykład 3.
Pan Michał jest restauratorem, który chce zainstalować kamery w ogródku swojego lokalu. Restauracja jest co prawda własnością przedsiębiorcy, jednak znajduje się ona w budynku, który należy do innej osoby. Mężczyzna jest właścicielem wyłącznie lokalu, w którym mieści się jego restauracja, a ogródek działkowy jest mu udostępniany za zgodą właściciela budynku. Czy restaurator musi uzyskać zgodę na instalację kamer w ogródku?
Tak, zwłaszcza gdy monitoring będzie zainstalowany na budynku i naruszy konstrukcję ścian. W przypadku instalacji bez wymaganej zgody właściciel budynku może nakazać panu Michałowi natychmiastowe ściągnięcie sprzętu.
Przykład 4.
Pani Marlena jest jedyną właścicielką restauracji, która ma dostęp do ogródka letniego. Kobieta chce zainstalować monitoring zarówno w środku, jak i na zewnątrz swojego lokalu. Jej znajoma powiedziała, że musi uzyskać w tym celu zgodę władz miasta, jeśli chodzi o kamery w ogródku restauracyjnym, ponieważ znajduje się on blisko starówki. Czy pani Marlena musi wystąpić do władz miasta o zgodę na zainstalowanie kamer na zewnątrz lokalu?
Nie, ponieważ sprzęt do nagrywania będzie zainstalowany na terenie jej własności. Bliskość starówki nie ma tutaj znaczenia, ponieważ kamery będą znajdować się na obszarze restauracji, a nie poza nią.
Podsumowanie
Każda restauracja, bar lub inny lokal gastronomiczny ma prawo do założenia monitoringu zarówno w środku, jak i na zewnątrz. Jeśli przedsiębiorca nie jest właścicielem lokalu, w którym prowadzi swoją działalność, będzie musiał uzyskać zgodę na założenie i korzystanie z kamer od uprawnionego właściciela (np. wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej). Możliwość instalacji kamer w lokalu gastronomicznym nie zwalnia przedsiębiorcy z konieczności informowania o stosowanym monitoringu. Klienci i pracownicy mają prawo domagać się wywieszenia pisemnej informacji o nagrywaniu wszystkich osób wchodzących do restauracji lub przebywających w ogródku gastronomicznym. Przedsiębiorca powinien również sporządzić regulamin stosowania monitoringu oraz zabezpieczać nagrania z kamer i przetwarzać je zgodnie z prawem.
