Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 8 czerwca 2016 roku (dalej Rozporządzenie BMR) jest dokumentem, który opisuje zasady opracowywania wskaźników referencyjnych. W dokumencie znajdziemy również reguły nadzoru nad instytucjami, które opracowują i udostępniają te wskaźniki uczestnikom rynku finansowego. Rozporządzenie BMR weszło w życie 1 stycznia 2018 roku. Banki w Polsce oraz inni uczestnicy rynku również muszą się do niego dostosować. W artykule wyjaśnimy, czym jest rozporządzenie BMR i co to są wskaźniki referencyjne.
Wskaźniki referencyjne – czym są i jak powstają?
Wskaźniki referencyjne to indeksy stosowane stosowane na rynku finansowym m.in. do wyznaczania oprocentowania kredytów, lokat, papierów dłużnych czy też produktów strukturyzowanych. Dzięki wskaźnikom referencyjnym strony umów finansowych mogą określać wysokość wzajemnych zobowiązań.
Przykładowo, banki korzystają ze wskaźników referencyjnych m.in. do wyznaczania oprocentowania kredytów, które równa się sumie wskaźnika referencyjnego i marży banku. Wynika z tego, że wskaźnik referencyjny ma duży wpływ na wysokość raty kredytu.
Jeżeli wskaźnik referencyjny rośnie, to wzrośnie też rata kredytu gotówkowego lub hipotecznego. Jeżeli wartość wskaźnika spada, to możemy liczyć na niższe raty.
Na świecie funkcjonuje wiele wskaźników referencyjnych. W Polsce podstawowy wskaźnik referencyjny to obecnie WIBOR, jednak w związku z reformą wskaźników zostanie on do 2025 roku zastąpiony jego nowym odpowiednikiem, czyli WIRON-em. Obydwa wskaźniki spełniają ścisłe normy Rozporządzenia BMR, a tranzycja jest wynikiem podążania za nowym światowym trendem, polegającym na korzystaniu ze wskaźników bazujących na transakcjach o jednodniowym terminie zapadalności (tzw. tranzakcjach overnight).
Proces wyznaczania wskaźników referencyjnych podlega bardzo restrykcyjnym zasadom. Wartość wskaźnika jest obliczana przez niezależnego administratora (w Polsce jest to GPW Benchmark) z pomocą ściśle określonej metody. Działalność administratora jest nadzorowana przez organ publiczny, którym w Polsce jest Komisja Nadzoru Finansowego. Zadaniem administratora jest zagwarantowanie uczestnikom rynku, że dany wskaźnik referencyjny rzetelnie i dokładnie odzwierciedla sytuację gospodarczą i zmiany, jakie zachodzą na rynku.
Rozporządzenie BMR, a klauzule awaryjne w umowach
Rozporządzenie BMR wprowadziło dodatkowe obowiązki dla banków. Jednym z nich jest konieczność przygotowania planów awaryjnych, których głównym celem jest zagwarantowanie ciągłości wykonania umowów opartych na obowiązującym wskaźniku referencyjnym na wypadek sytuacji, w której wskaźnik ten przestałby być publikowany lub zapadłaby decyzja o zastąpieniu go jego nowym odpowiednikiem. Plan powinien dokładnie opisywać, jakie działania podejmie bank na wypadek każdej z tych sytuacji.
O zmianie obowiązującego wskaźnika referencyjnego na nowy może zdecydować, zgodnie z rozporządzeniem BMR, administrator wskaźnika lub organ nadzoru, natomiast banki mają obowiązek dostosować się do ewentualnych zmian.
Które instytucje mogą wyznaczyć zamiennik wskaźnika referencyjnego?
Zgodnie z Rozporządzeniem BMR tylko Komisja Europejska lub właściwy organ państwa członkowskiego mogą wyznaczyć tzw. zamiennik dla znikającego wskaźnika. Mogą to jednak podjąć taką decyzję tylko pod warunkami uwzględnionymi w Rozporządzeniu i tylko w odniesieniu do określonego katalogu wskaźników referencyjnych.
Zamienny wskaźnik referencyjny będzie z mocy prawa używany po zaprzestaniu publikowania jego poprzednika w umowach, w których nie ma klauzuli awaryjnej lub jest ona nieodpowiednia. W pozostałych przypadkach zastosowanie będą miały zapisy z umowy i zawartej w niej klauzuli awaryjnej.
W przypadku niewyznaczenia zamiennika obowiązującego wskaźnika referencyjnego przez właściwy organ publiczny, rozporządzenie BMR wskazuje banki jako instytucje odpowiedzialne za wskazanie zasad, według których będą wykonywane umowy zawierające niepublikowany już wskaźnik. W Polsce jednak taka sytuacja nie miała miejsca, a o tranzycji WIBOR na WIRON zdecydowały odpowiedzialne za to instytucje. Przeczytaj więcej o rozporządzeniu BMR.
Artykuł sponsorowany
