Biorąc przedmiot do używania w działalności gospodarczej na podstawie umowy leasingu należy liczyć się z poniesieniem różnych opłat wśród, których można wymienić czynsz inicjalny. Często przedsiębiorcy zastanawiają się nad prawidłowym sposobem rozliczenia czynszu inicjalnego. Czy opłata ta jest uzależniona od rodzaju leasingu, w ramach którego przedmiot jest używany? Jak rozliczyć czynsz inicjalny i inne wydatki przy leasingu operacyjnym i leasingu finansowym? Wyjaśnienia znajdziecie w artykule.
Czynsz inicjalny - definicja
Zgodnie z art. 709¹ kodeksu cywilnego podejmując umowę leasingu leasingodawca zobowiązuje się oddać rzecz do używania leasingobiorcy, który nabywa ją w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, na czas oraz warunki określone w tej umowie. W zamian leasingobiorca zobowiązuje się płacić leasingodawcy należne wynagrodzenie pieniężne. Jako pierwszą z opłat przy zawieraniu umowy leasingu jest czynsz inicjalny, inaczej zwany opłatą wstępną. Wysokość tej opłaty jest uzależniona przede wszystkim od wartości przedmiotu wziętego do używania w leasingu oraz warunków przewidzianych w umowie. Zazwyczaj wartość opłaty waha się od 10% do 40% wartości przedmiotu.
Rozliczenie kosztów w leasingu operacyjnym i finansowym
Przedmiot używany na podstawie leasingu operacyjnego pozostaje własnością leasingodawcy, z tego względu leasingobiorca nie ma możliwości wniesienia go do majątku firmy. Kosztem podatkowym z tytułu użytkowania przedmiotu w tej formie finansowania nie będą zatem odpisy amortyzacyjne, a opłaty w formie rat leasingowych.
Odmienne rozliczenie wydatków związanych z nabyciem przedmiotu następuje w przypadku leasingu finansowego, gdzie przedmiot przyjmowany jest do używania w działalności w momencie zawarcia umowy, bowiem staje się on własnością leasingobiorcy. Przedsiębiorca wprowadza taki przedmiot do majątku i ma możliwość jego rozliczenia w kosztach w formie odpisów amortyzacyjnych.
Powstaje jednak wątpliwość w kwestii rozliczenia czynszu inicjalnego, jako pierwszej opłaty przy podejmowaniu umowy leasingu. Czy jest wyliczana w wartość leasingowanego przedmiotu i w przypadku leasingu finansowego będzie rozliczana w ramach odpisów amortyzacyjnych, czy też czynsz inicjalny będzie rozliczany w całości, bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodu.
Jak rozliczyć czynsz inicjalny w kosztach?
Opłata wstępna leasingowa, czyli tzw. czynsz inicjalny ma charakter odrębny w stosunku do innych wydatków związanych z leasingowanym przedmiotem. Jest traktowana jako wydatek samoistny, nieprzypisany do rat leasingowych ponoszonych w okresie trwania umowy. Z tego względu powinna być rozliczana jednorazowo w kosztach uzyskania przychodu.
Powyższe stanowisko potwierdza Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej, o sygn. ITPB1/4511-318/16-2/WM D wydanej dnia 12 kwietnia 2017 r., który wyjaśnił, że: (...) wstępna opłata leasingowa jest kosztem pośrednim. Ma ona charakter samoistny i bezzwrotny względem rat leasingowych uiszczanych w okresie trwania umowy. W rezultacie należy ją wiązać nie tyle z całą umową rozumianą w wymiarze czasowym, co z momentem jej zawarcia. Inaczej mówiąc, dotyczy ona nie tyle samego trwania usługi leasingu (okresu na jaki została zawarta), lecz w ogóle prawa do skorzystania z przedmiotu leasingu, skoro od jej uiszczenia uzależnione jest zawarcie umowy i wydanie tego przedmiotu.
Jeżeli zatem jest to opłata jednorazowa o samoistnym charakterze w powyższym rozumieniu, spółka może zaliczyć ją do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo, a nie rozliczać poprzez odpisy amortyzacyjne, jak to wynika z przepisów bilansowych.
Czynsz inicjalny, tak jak i pozostałe wydatki związane z użytkowaniem przedmiotu leasingowanego, jak zakup paliwa czy części do sprzętu, będą stanowiły bezpośredni koszt uzyskania przychodu w obu formach leasingu. Należy go rozliczyć na gruncie podatku dochodowego w momencie poniesienia wydatku, czyli w dniu wystawienia faktury dotyczącej opłaty wstępnej lub innego dokumentu księgowego. W przypadku przedsiębiorców prowadzących KPiR wydatek ten będzie księgowany w całości do kolumny 13 - Pozostałe wydatki.
O momencie rozliczenia czynszu inicjalnego wypowiada się dalej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej o sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.7.2018.1.RK, wydanej 16 lutego 2018 r.:, w której możemy przeczytać:
"W przypadku, gdy wstępna opłata leasingowa warunkuje zawarcie umowy, należy ją powiązać nie tyle z całą umową rozumianą w wymiarze czasowym, co z momentem jej zawarcia. Dotyczy ona nie tyle samego trwania usług leasingu, lecz w ogóle prawa do skorzystania z niego. Zatem, nie jest opłatą dotyczącą całego okresu trwania umowy leasingu. Stąd, opłata ta jest wydatkiem jednorazowym, związanym z zawarciem umowy leasingu. Dlatego też, nie ma obowiązku rozliczania jej proporcjonalnie do okresu trwania umowy. Tym samym, wstępną opłatę należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo w dacie jej poniesienia.
Przy czym, w myśl art. 22 ust. 5d ww. ustawy, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów."
Powyższe stanowisko postrzegania czynszu inicjalnego jako jednorazowej opłaty stanowi dla przedsiębiorcy większe ułatwienie w kwestii ewidencjonowania kosztu. Nie trzeba bowiem stosować proporcjonalnego ujęcia opłaty w odniesieniu do okresu trwania umowy leasingu, lecz rozliczyć całą opłatę jednorazowo w kosztach uzyskania przychodu, zgodnie z datą wystawienia faktury.
