Co do zasady nabycie samochodu osobowego podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym. Ważny jest fakt, że wyłącznie osobowy charakter pojazdu powoduje powstanie obowiązku podatkowego. W rezultacie przedsiębiorcy często dokonują przeróbek samochodów z ciężarowego na osobowy i z osobowego na ciężarowy. Warto zatem zastanowić się, jakie konsekwencje w podatku akcyzowym wywołuje przeróbka samochodu ciężarowego na osobowy.
Przeznaczenie pojazdu a podatek akcyzowy
Opodatkowaniu podatkiem akcyzowym podlegają samochody osobowe. Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:
- import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;
- nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;
- pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym:
-
wyprodukowanego na terytorium kraju,
-
od którego nie została zapłacona akcyza z tytułu czynności, o których mowa w pkt 1 albo 2.
Definicję samochodu osobowego znajdziemy w art. 100 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym. Zgodnie z tym przepisem samochody osobowe są to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją CN 8703, przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. W związku z powyższym pojazdy mechaniczne przeznaczone do transportu towarów klasyfikowane do kodu CN 8704 nie podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.
Jak wskazał WSA w Kielcach w korzystnym wyroku z 27.10.2011 r., I SA/Ke 473/11, w sytuacji gdy konstrukcja oraz wyposażenie pojazdu wskazują, iż dany pojazd jest w głównej mierze przeznaczony do przewozu osób, a przewóz towarów stanowi jego uboczną funkcję, wtedy taki pojazd należy zaklasyfikować do samochodów osobowych CN 8703 podlegających akcyzie. Jednakże jeżeli głównym przeznaczeniem danego samochodu jest przewóz towarów, a przewóz osób stanowi tylko uzupełnienie funkcjonalności pojazdu, wtedy taki pojazd należy klasyfikować do samochodów ciężarowych CN 8704 niepodlegających opodatkowaniu akcyzą. W rezultacie pojazdy przeznaczone do przewozu towarów (ciężarowe) nie podlegają opodatkowaniu.
Przeróbka samochodu ciężarowego na osobowy
Dokładna analiza przepisu ustawy o podatku akcyzowym wskazuje, że opodatkowaniu akcyzą podlegają wyłącznie samochody osobowe niezarejestrowane na terytorium kraju, tym samym usługa przerobu samochodu ciężarowego na samochód osobowy podlega akcyzie jedynie wtedy, gdy przebudowy dokonuje się przed pierwszą rejestracją takiego samochodu.
Jeżeli jednak najpierw dojdzie do rejestracji pojazdu (samochodu ciężarowego) na terenie kraju, a dopiero później dojdzie do jego przebudowy na samochód osobowy, to czynność taka nie podlega opodatkowaniu akcyzą.
Powyższe potwierdza również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej wydanej 1.02.2010 r., nr IBPP3/443-857/09/DG, gdzie czytamy:
Natomiast w sytuacji, gdy Wnioskodawca po dokonanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym samochodów ciężarowych dokona ich rejestracji, w tym charakterze, zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, a następnie dokona ich przerobienia na samochody osobowe, to czynność ta nie mieści się w przedmiocie opodatkowania określonym w art. 100 ustawy.
Zgodnie z powyższym przerobienie pojazdu ciężarowego zarejestrowanego w tych charakterze na terytorium kraju na samochód osobowy nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku akcyzowym, a tym samym obowiązku zapłaty akcyzy.”
Dodatkowo warto wskazać na bardzo ważny wyrok NSA 5 kwietnia 2016 r., sygn. akt I GSK 883/14, w którym sąd podkreślił, że czasowa zmiana przeznaczenia samochodu celem uniknięcia zapłaty akcyzy stanowi czynność nadużycia prawa. Najważniejsze fragmenty wyroku poniżej:
„W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, krótkotrwały i odwracalny charakter zmian świadczy o ich tymczasowości, a okoliczności faktyczne tych zmian przekonują, że działania te miały na celu wyłącznie korzyści podatkowe, w tym przede wszystkim niezapłacenie podatku akcyzowego. Przekonuje do tego charakter zmian dokonanych w pojeździe, pozbawiały bowiem one samochód elementów charakteryzujących towary zaliczane do kodu CN 8703. Dwa miejsca siedzące, brak okien wzdłuż dwubocznych paneli, brak okien w tylnych drzwiach i klapie tylnej, zamontowana przegroda oraz brak wyposażenia wnętrza pojazdu w sposób kojarzony z częścią pojazdu przeznaczoną dla pasażerów. Zmiany te nie uprawniają – ze względu na swój szeroki zakres – do zaakceptowania twierdzenia podatnika, że chodziło jedynie o możliwość odliczenia podatku VAT przez ewentualnego nabywcę tego pojazdu. Dodać do tego należy, że sama Spółka wprost bowiem wskazywała na gruncie sprawy akcyzowej, że działania te zmierzały do zmniejszenia obciążeń fiskalnych. W takiej sytuacji faktycznej, w przekonaniu Naczelnego Sądu Administracyjnego, twierdzenie zarówno przez organy podatkowe, jak i Sąd I instancji o nadużyciu prawa, jest w pełni usprawiedliwione.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego wykorzystywanie niezgodnie z jego przeznaczeniem wyłączenia spod opodatkowania akcyzą przewidzianego dla samochodów nieosobowych (CN 8704), do samochodów (8703), którym krótkotrwale zmieniono przeznaczenie na nieosobowe, prowadzi do nadużycia prawa.
Zasadnie bowiem przyjęto, że w sprawie opodatkowaniu podlegał samochód osobowy klasyfikowany do kodu CN 8703.
Podsumowując powyższe rozważania, należy stwierdzić, że jeżeli nastąpi import lub nabycie samochodu ciężarowego na terytorium kraju, zarejestrowanie go jako ciężarowy, a następnie przeróbka samochodu ciężarowego na osobowy, to obowiązek zapłaty akcyzy nie wystąpi. Jednakże w sytuacji gdy przed pierwszą rejestracją w Polsce samochód ciężarowy zostanie przekształcony na samochód osobowy, akcyza wystąpi.
