Ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 roku o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze wprowadza nowe wymogi regulujące dostępność produktów i usług. Sprawdź poniższy artykuł i dowiedz się, co się zmienia!
Dostępność produktów i usług - jakie wymagania wprowadza nowa ustawa?
Nowa ustawa wprowadza:
- wymagania dostępności produktów i usług;
- obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie zapewniania spełniania wymagań dostępności produktów i usług;
- system, zasady i tryb sprawowania nadzoru rynku w zakresie zapewniania spełniania wymagań dostępności produktów i usług.
W zakresie określonym ustawą zapewnianie spełniania wymagań dostępności:
- produktów – jest obowiązkiem producentów, upoważnionych przedstawicieli, importerów, dystrybutorów;
- usług – jest obowiązkiem usługodawców.
Jakich produktów i usług dotyczą nowe regulacje?
Nowe regulacje stosuje się do następujących produktów:
- konsumenckich systemów sprzętu komputerowego ogólnego przeznaczenia i ich systemów operacyjnych;
- terminali płatniczych będących urządzeniami, których głównym przeznaczeniem jest umożliwianie dokonywania płatności z użyciem instrumentów płatniczych w fizycznym punkcie sprzedaży;
- samoobsługowych przeznaczonych do oferowania lub świadczenia usług objętych ustawą:
- bankomatów i wpłatomatów,
- automatów biletowych,
- urządzeń do odprawy,
- interaktywnych terminali przeznaczonych do udzielania informacji, z wyjątkiem terminali instalowanych jako zintegrowane części pojazdów samochodowych, statków powietrznych, statków wodnych i taboru kolejowego;
- konsumenckich urządzeń końcowych z interaktywnymi zdolnościami obliczeniowymi wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług telekomunikacyjnych lub dostępu do audiowizualnych usług medialnych;
- czytników książek elektronicznych.
Przepisy ustawy stosuje się do oferowanych lub świadczonych na rzecz konsumentów usług:
- telekomunikacyjnych, z wyjątkiem usług transmisji wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług komunikacji maszyna – maszyna;
- dostępu do audiowizualnych usług medialnych;
- towarzyszących usługom autobusowego i autokarowego transportu pasażerskiego, usługom wodnego transportu pasażerskiego oraz usługom lotniczego i kolejowego transportu pasażerskiego w zakresie stron internetowych, usług oferowanych lub świadczonych za pomocą urządzeń mobilnych, w tym aplikacji mobilnych, biletów elektronicznych i usług elektronicznych systemów sprzedaży biletów, dostarczania informacji związanych z tymi usługami, dostarczania informacji za pomocą przeznaczonych do tego interaktywnych terminali samoobsługowych znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej;
- bankowości detalicznej;
- rozpowszechniania książek elektronicznych;
- handlu elektronicznego.
Przepisów nowej ustawy nie stosuje się do:
- usług oferowanych lub świadczonych przez mikroprzedsiębiorców;
- stron internetowych i aplikacji mobilnych w zakresie map oraz map interaktywnych, w tym geoportali, w przypadku gdy na tych mapach, mapach interaktywnych, w tym geoportalach, przeznaczonych do zastosowań nawigacyjnych, dane teleadresowe i położenie geograficzne są prezentowane w sposób dostępny cyfrowo;
- stron internetowych i aplikacji mobilnych w zakresie treści, które nie są finansowane i nie są tworzone przez dany podmiot gospodarczy oraz nie znajdują się pod jego kontrolą;
- usług komunikacji miejskiej oraz do gminnych, metropolitalnych, powiatowych, powiatowo-gminnych i wojewódzkich przewozów pasażerskich, z wyjątkami wskazanymi w ustawie.
Zapewnianie spełniania wymagań dostępności produktów i usług
Spełnianie wymagań dostępności w zakresie informacji o produkcie jest zapewnione, jeżeli instrukcje, etykiety i ostrzeżenia dotyczące użytkowania produktu, które zostały zamieszczone w produkcie lub na nim:
- są udostępniane za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego;
- są przedstawione w sposób zapewniający ich zrozumiałość i postrzegalność;
- są przedstawione za pomocą czcionki o odpowiednim rozmiarze i kroju, z uwzględnieniem przewidywalnych warunków użytkowania oraz z zastosowaniem wystarczającego kontrastu i odstępów między literami, wierszami i akapitami.
Ponadto spełnianie wymagań dostępności w zakresie informacji o produkcie powinno być także zapewnione przez instrukcje dotyczące użytkowania produktu, w szczególności instrukcje dotyczące dostępu do funkcji produktu, sposobu ich aktywacji i ich interoperacyjności z narzędziami wspomagającymi, które nie zostały zamieszczone w lub na produkcie, są udostępnione publicznie w inny sposób, w szczególności za pośrednictwem strony internetowej, wraz ze wprowadzeniem do obrotu produktu z dołączoną informacją o miejscu ich udostępnienia zamieszczoną na produkcie lub opakowaniu produktu oraz:
- spełniają wymagania dostępności określone w akapicie powyżej;
- obejmują alternatywną prezentację treści nietekstowych, opis interfejsu użytkownika;
- obejmują informacje o spełnianiu przez produkt wymagań dostępności oraz informacje, jakie rozwiązania zostały przyjęte w celu spełniania tych wymagań;
- są przedstawione w formatach tekstowych umożliwiających wykorzystanie ich w alternatywnej i wspomagającej komunikacji, które mogą być przedstawiane za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego;
- obejmują opis oprogramowania i sprzętu łączących produkt z narzędziami wspomagającymi wraz z wykazem narzędzi wspomagających, które były testowane razem z produktem.
Spełnianie wymagań dostępności w zakresie informacji o produkcie powinno być także zapewnione poprzez instrukcje dotyczące instalacji, konserwacji, przechowywania i pozbywania się produktu, które nie zostały zamieszczone w lub na produkcie, są udostępnione publicznie w inny sposób, w szczególności za pośrednictwem strony internetowej, wraz z wprowadzeniem do obrotu produktu z dołączoną informacją o miejscu ich udostępnienia zamieszczoną na produkcie lub opakowaniu produktu oraz spełniają wymagania dostępności określone w ustawie.
Ponadto również informacje na opakowaniu produktu powinny spełniać wymagania dostępności określone w ustawie.
Jeżeli produkt wykorzystuje mowę, zapewnia się rozwiązania alternatywne dla mowy i wprowadzania danych głosowych na potrzeby komunikacji, obsługi, sterowania i orientacji.
Jeżeli produkt wykorzystuje elementy wizualne – zapewnia się sposoby poprawy wyrazistości wizji oraz rozwiązania umożliwiające powiększanie obrazu, zwiększanie jego jasności i kontrastu, a także interoperacyjność z narzędziami wspomagającymi i programami umożliwiającymi nawigację po interfejsie użytkownika.
Jeżeli produkt wykorzystuje kolor do przekazywania informacji, wskazania działania, które należy wykonać, wskazania konieczności reakcji ze strony użytkownika lub zaznaczenia pewnych elementów – zapewnia się rozwiązania alternatywne do stosowania kolorów.
Jeżeli produkt wykorzystuje sygnały dźwiękowe do przekazywania informacji, wskazania działania, które należy wykonać, wskazania konieczności reakcji ze strony użytkownika lub zaznaczenia pewnych elementów – zapewnia się rozwiązania alternatywne do stosowania sygnałów dźwiękowych.
Jeżeli produkt wykorzystuje elementy dźwiękowe – zapewnia się możliwość sterowania głośnością i szybkością odtwarzania, zaawansowane funkcje dźwiękowe, w tym redukcję zakłóceń ze strony sygnałów dźwiękowych pochodzących od znajdujących się w pobliżu produktów, oraz wyrazistość dźwięku.
Jeżeli produkt wymaga ręcznej obsługi i sterowania – zapewnia się możliwość sterowania sekwencyjnego i alternatywne rozwiązania z zakresu motoryki małej oraz unika się konieczności jednoczesnego poruszania więcej niż jednym przełącznikiem, a także zapewnia się możliwość rozróżnienia przełączników za pomocą dotyku.
Ponadto produkt, w tym interfejs użytkownika, powinien dodatkowo spełniać co najmniej następujące wymagania dostępności:
- tryby pracy nie wymagają wykonywania ruchów o dużym zasięgu lub użycia dużej siły fizycznej;
- zastosowane rozwiązania ograniczają prawdopodobieństwo wywołania ataków padaczki fotogennej;
- przy korzystaniu z właściwości zapewniających spełnianie wymagań dostępności zapewnia się ochronę prywatności użytkownika;
- zapewnia się rozwiązania alternatywne dla identyfikacji biometrycznej i kontroli danych biometrycznych, spójność funkcji, wystarczająco długi czas na reakcję użytkownika oraz możliwość dostosowywania przez użytkownika czasu na tę reakcję;
- oprogramowanie i sprzęt służące do łączenia się z narzędziami wspomagającymi.
Poza spełnianiem wymagań dostępności wymienionych powyżej ustawa reguluje również szereg wymagań szczególnych właściwych dla poszczególnych rodzajów produktów lub usług.
Przykład 1.
Spółka świadczy usługi podlegające pod ustawę i objęte wymaganiami. Stosunek kosztów netto związanych ze spełnianiem wymagań dostępności do ogólnych kosztów operacyjnych i kapitałowych oferowania usługi ponoszonych przez spółkę jest nieproporcjonalny. Czy ma ona możliwość powołania się na wyjątki przewidziane w ustawie?
Tak, ustawa przewiduje wyjątek, zgodnie z którym wymagania dostępności mają zastosowanie wyłącznie w zakresie, w jakim zapewnienie zgodności z nimi nie wymaga wprowadzenia zasadniczej zmiany podstawowych właściwości produktu albo usługi lub nie stanowi dla podmiotu gospodarczego nieproporcjonalnego obciążenia. Spółka może zatem powołać się na wyjątek i nie wprowadzać wymagań, które takie nieproporcjonalne obciążenie powodują.
Do oferowania lub świadczenia usług wykorzystuje się produkty spełniające wymagania dostępności określone w ustawie.
