Jak zaoszczędzić na składkach ZUS, zakładając spółkę z o.o.?

Większość przedsiębiorców wie, że jest to rzeczą nieuniknioną i nawet nie zastanawia się, jak zaoszczędzić na składkach ZUS. To błąd, ponieważ w niektórych przypadkach można ich nie opłacać lub zmniejszyć ich wysokość.

Wysokość składek ZUS

Przedsiębiorcy, którzy są zobowiązani do opłacania składek w pełnej wysokości, na składki społeczne muszą w 2026 roku co miesiąc wydawać około 1 600 zł. W takim przypadku jedynie składka chorobowa jest dobrowolna i jeżeli się jej nie opłaca, składki do zapłaty są niższe.

*od 1 kwietnia 2018 roku standardowa stawka składki wypadkowej wynosi 1,67%.

Nie każda osoba prowadząca działalność gospodarczą zobligowana jest do opłacania składek ZUS w pełnej wysokości. Niektórzy przedsiębiorcy mogą korzystać z ulgi na start, składek preferencyjnych lub małego ZUS-u plus.

Osobom, które dopiero zaczęły działalność, zwykle przysługuje na początku ulga na start. Korzystając z niej, przedsiębiorca podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu i musi opłacać na nie składkę, a jej wysokość zależy od osiągniętego dochodu/przychodu i formy działalności. Szczegółowo zostało to opisane w artykule Składka zdrowotna osób prowadzących działalność. Ta ulga przysługuje jedynie przez pierwsze 6 pełnych miesięcy prowadzenia własnego biznesu. Aby skorzystać z ulgi na start ZUS, należy spełnić odpowiednie wymogi.

Kolejną ulgą, z jakiej mogą skorzystać przedsiębiorcy, jest opłacanie składek od preferencyjnej podstawy. W tym przypadku przez pełne 24 miesiące przedsiębiorcy opłacają składki w niższej kwocie – przedstawia je poniższa tabela. Preferencyjny ZUS przysługuje wyłącznie, jeśli zostały spełnione odpowiednie warunki.

Ostatnią z ulg w ZUS-ie jest Mały ZUS Plus. Aby z niej skorzystać, należy spełnić odpowiednie wymagania. W jej przypadku kwota składek społecznych uzależniona jest od dochodu przedsiębiorcy, jaki osiągnął w poprzednim roku. Wysokość składek, jakie należy wpłacić do ZUS-u, zależy od dochodu osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym, przy czym nie może być:

• niższa niż wysokość składek preferencyjnych, w 2026 roku podstawa ta wynosi 1441,80 zł;
• wyższa niż wysokość dużego ZUS-u, w 2026 roku podstawa ta wynosi 5652,00 zł.

Więcej na temat Małego ZUS-u Plus można przeczytać w artykule: Mały ZUS Plus – czy warto korzystać z tej ulgi?.

Jak zaoszczędzić na składkach ZUS w spółce z o.o.?

Zakładając firmę, wiele osób zastanawia się nad formą prawną i często stawiają na spółkę z o.o. Mimo że w porównaniu z jednoosobową działalnością gospodarczą przy zakładaniu spółki z o.o. koszty założenia są znacznie wyższe (ok. 1 500,00 zł rejestracja + 5 000,00 zł kapitału zakładowego), to jak sama nazwa wskazuje, nasza odpowiedzialność jest ograniczona. Więc nic dziwnego, że wiele osób decyduje się na taką formę.

Jeżeli zdecydujemy się złożenie spółki z o.o., wówczas należy przemyśleć, czy nie zdecydować się na wspólnika. Okazuje się bowiem, że zakładając dwuosobową spółkę z o.o., możemy uniknąć płacenia składek ZUS. 

Do tej pory zdaniem ZUS-u w niektórych sytuacjach dochodziło do nadużyć, a przedsiębiorcy obchodzą prawo, by nie płacić składek. Według dotychczasowych stanowisk ZUS-u miało to miejsce, gdy jeden ze wspólników posiadał symboliczne udziały i właściwie nie miał żadnego wpływu na losy firmy. W takiej sytuacji ZUS uznawał, że wspólnik większościowy jest jedynym wspólnikiem, co oznaczało, że powinien on podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako prowadzący działalność gospodarczą. Do tej pory w przepisach prawa nie było jednoznacznej odpowiedzi na to, kiedy ZUS uznaje, że wspólnik, który posiada większość udziałów, powinien opłacać składki. Na podstawie wcześniejszych orzeczeń ZUS-u można stwierdzić, że ma to miejsce, gdy:

• wspólnik posiada „rażącą” większość udziałów,
• drugi wspólnik praktycznie nie ma żadnego wpływu na losy firmy.

W tym zakresie interweniował zarówno Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, jak i Rzecznik Praw Obywatelskich. Powyższa sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, który wydał ważną uchwałę. 

Uchwała jest dobrą wiadomością dla wspólników spółek z o.o. Wyjaśnia, że definicja spółki osobowej jest jasno określona w Kodeksie spółek handlowych. Dlatego nie powinno dochodzić do sytuacji, gdzie definicja ta jest tak modyfikowana przez ZUS, aby wspólnicy spółek wieloosobowych z o.o. mieli opłacać składki. Nie ma w tym przypadku uzasadnienia do tworzenia pozaustawowych definicji. Zgodnie z uchwałą sądu najwyższego, jeżeli spółka z o.o. ma kilku wspólników, to nie opłacają oni składek ZUS. Niezależnie od wielkości posiadanych udziałów. 

Przykład 1.

Dwaj bracia Adam i Karol założyli spółkę z o.o. Uznali, że podzielą udziały: 70% – pan Adam i 30% – pan Karol. Każdy z nich jest zaangażowany w funkcjonowanie spółki i podejmuje decyzje dotyczące jej działania. Czy powinni opłacać składki?

Obaj Panowie nie opłacają składek ZUS.

Przykład 2.

Pan Jan założył spółkę z o.o., a na wspólnika wziął swoją żonę Annę. Mąż posiada 99% udziałów, a żona jedynie 1%. Czy należy opłacać składki?

Dotychczas ZUS uznawał, że pan Jan jest jedynym wspólnikiem, co oznacza, że powinien podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako prowadzący działalność gospodarczą. Jednak zgodnie z uchwałą sądu najwyższego jest to spółka wieloosobowa i obie osoby nie opłacają składek ZUS.

Jednoosobowa spółka z o.o. a korzystanie z ulg w ZUS-ie

Na osobach posiadających jednoosobową spółkę z o.o. spoczywa obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie rentowe, emerytalne, wypadkowe oraz zdrowotne. Opłacanie składki za ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Co więcej, wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. musi opłacić ubezpieczenia społeczne w wysokości co najmniej 60% podstawy prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego i nie może korzystać z ulgi na start lub preferencyjnych składek.

Jednak może się tak zdarzyć, że wspólnik jednoosobowej spółki z o.o będzie mógł skorzystać ze składek preferencyjnych. Taka sytuacja może mieć miejsce, jeżeli połączenie zostanie członkostwo w jednoosobowej spółce z o.o. z działalnością gospodarczą prowadzoną poza spółką. Następuje tu zbieg tytułów ubezpieczeniowych; zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów w niektórych przypadkach obejmowana jest obowiązkiem płacenia składek tylko z niektórych z nich. Wówczas płatnik składek obejmowany jest obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Wynika z tego, że wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. posiadający także jednoosobową działalność gospodarczą, która została założona jeszcze przed spółką, będzie mógł korzystać ze składek preferencyjnych.

Przykład 3.

Pani Karolina prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest zarejestrowana w ZUS-ie do składek preferencyjnych z kodem 05 70. 15 maja 2026 roku założyła on ponadto jednoosobową spółkę z o.o. Czy może korzystać z preferencji?

Pani Karolina opłaca składki społeczne na zasadach dotychczasowych (korzysta z preferencji) oraz dodatkowo opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne, uwzględniając dwie działalności.

Osoba posiadająca jednoosobową działalność gospodarczą i korzystająca z ulgi na start, zakładając jednoosobową spółkę z o.o., nie będzie mogła korzystać dalej z tej ulgi. Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się osoby fizycznej, która korzysta z ulgi na start. W konsekwencji, w przypadku, gdy osoba z niej korzystająca zacznie wykonywać jednocześnie inny rodzaj pozarolniczej działalności, np. stanie się właścicielem jednoosobowej spółki z o.o., to nie ma do niej zastosowania art. 9 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. 

Osoba korzystająca z ulgi na start, która stała się wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., ma więc z tym dniem obowiązek zgłoszenia się do ubezpieczeń społecznych i to składki na te ubezpieczenia ma obowiązek rozliczać na zasadach ogólnych, tj. od kwoty nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 43. 

Przykład 4.

Pan Marcin założył w maju 2026 roku jednoosobową działalność gospodarczą i korzysta z ulgi na start. 1 czerwca założył dodatkowo jednoosobową spółkę z o.o. Czy może skorzystać z ulgi na start?

W takiej sytuacji 1 czerwca powinien zarejestrować się w ZUS-ie z kodem 05 43 i zacząć opłacać tak zwany duży ZUS oraz ponadto składkę na ubezpieczenie zdrowotne, uwzględniając dwie działalności.

Jednak istnieje wyjście z tej sytuacji i jeżeli osoba przed założeniem spółki zrezygnuje z ulgi na start oraz zgłosi się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z kodem 05 70 do składek preferencyjnych, wówczas będzie miała prawo wyboru działalności gospodarczej jako tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym. W konsekwencji będzie miała prawo do opłacania składek od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

Przykład 5.

Pani Alina założyła działalność 2 stycznia 2024 roku. Mimo że nie upłynął jeszcze okres, w którym mogła ona korzystać z ulgi na start, 1 kwietnia z niej zrezygnowała i zarejestrowała się do preferencyjnych składek społecznych z kodem 05 70. 2 kwietnia założyła ona dodatkowo jednoosobową spółkę z o.o.

W związku z tym pani Alina będzie mogła opłacać składki społeczne na zasadach preferencji przez 24 miesiące oraz dodatkowo opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne, uwzględniając dwie działalności.

Co ważne, przedsiębiorca zawsze może dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów bądź zmienić tytuł ubezpieczeń. Płatnik może więc swobodnie ustalić, która z działalności powoduje u niego obowiązek opłacania składek. 

Jak wynika z powyższego, aby nie płacić składek ZUS, najlepszą opcją jest założenie spółki z o.o. ze wspólnikiem. Jednak nawet przy jednoosobowej spółce z o.o. można w niektórych sytuacjach korzystać z ulg w ZUS-ie, tj. preferencji.