Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą od 3 lat. Niedługo przejdę na zasiłek macierzyński. W związku z tym zastanawiam się, czy prowadzenie działalności w trakcie macierzyńskiego jest zgodne z prawem. Czy muszę zawiesić działalność na cały okres urlopu macierzyńskiego?
Katarzyna, Wrocław
Przedsiębiorca, tak samo jak i osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, ma prawo do otrzymywania z ZUS-u zasiłku macierzyńskiego w związku z urodzeniem dziecka. Jednakże w odróżnieniu od pracowników osoba prowadząca działalność, żeby zyskać prawo do świadczeń finansowanych z ZUS-u, powinna zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Przedsiębiorca, który zdecyduje się przystąpić do ubezpieczenia chorobowego, ma prawo do zasiłków z ZUS-u. 90-dniowy okres wyczekiwania na uzyskanie prawa do świadczeń nie obowiązuje przedsiębiorcy w przypadku:
- zasiłku macierzyńskiego oraz
- zasiłku opiekuńczego.
Kto jest uprawniony do pobierania zasiłku macierzyńskiego?
Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje przedsiębiorcy, który:
- urodził dziecko;
- przyjął dziecko – w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10. roku życia – na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
- przyjął dziecko – w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10. roku życia – na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.
Na jak długo przyznaje się zasiłek macierzyński przedsiębiorcy?
Zasiłek macierzyński przedsiębiorcy przyznawany jest przez ZUS na takich samych zasadach jak w przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę. Okres pobierania świadczeń może wynieść maksymalnie 52 tygodnie (u pracowników: 20 tygodni trwa urlop macierzyński i 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego art. 180 Kodeksu pracy) w przypadku urodzenia jednego dziecka. Jeżeli przedsiębiorca urodzi lub adoptuje więcej niż jedno dziecko, okres tego świadczenia wydłuża się nawet do 71 tygodni.
Prowadzenie działalności w trakcie macierzyńskiego – czy jest możliwe?
Wielu przedsiębiorców wnioskujących o przyznanie im zasiłku macierzyńskiego przez ZUS nie ma pewności, czy w okresie pobierania tego rodzaju świadczeń mają prawo prowadzić działalność w normalnym trybie.
Rozjaśniając te wątpliwości, w pierwszej kolejności trzeba zwrócić uwagę na fakt, że przedsiębiorcy nie przysługuje urlop macierzyński ani rodzicielski – należy mu się tylko prawo do świadczeń z tytułu urodzenia/adoptowania dziecka.
Jak wskazuje na to prawo, prowadzenie działalności w trakcie macierzyńskiego przedsiębiorcy jest jak najbardziej dopuszczalne. To do przedsiębiorcy należy decyzja, czy w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego zdecyduje się w pełni poświęcić wychowaniu dziecka, czy będzie dzielił ten czas również na prowadzenie biznesu.
Przedsiębiorca ma również możliwość dokonać zawieszenia działalności w okresie przyznanego mu zasiłku macierzyńskiego – wtedy w całym okresie zawieszenia nie można podejmować żadnych aktywności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Prowadzenie działalności w trakcie macierzyńskiego – jakich formalności należy dokonać?
Zgodnie z art. 9 ust. 1c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i pobierające zasiłek macierzyński są objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Nie podlegają zatem obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Składki w okresie pobierania świadczenia finansuje budżet państwa za pośrednictwem ZUS-u.
W związku z powyższym przedsiębiorca zobowiązany jest do przerejestrowania się w ZUS-ie i zgłoszenia tylko do ubezpieczenia zdrowotnego na okres pobierania zasiłku macierzyńskiego. Po przyznaniu prawa do zasiłku macierzyńskiego powinien dokonać wyrejestrowania z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA z kodem przyczyny wyrejestrowania: 600 oraz zarejestrować się tylko do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA w tym samym terminie, w jakim nastąpiło wyrejestrowanie.
Przedsiębiorca ma jednak możliwość – na własne życzenie – przystąpić z tytułu prowadzonej działalności na czas przysługującego zasiłku macierzyńskiego do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowego. W takiej sytuacji, gdy zdecyduje się dobrowolnie opłacać powyższe składki, dodatkowo będzie zobowiązany do uiszczania składki na ubezpieczenie wypadkowe. W tym przypadku przedsiębiorca przy ponownej rejestracji w ZUS-ie korzysta z formularza ZUS ZUA.
Podsumowując, prowadzenie działalności w trakcie macierzyńskiego jest zgodne z przepisami prawa. Przedsiębiorca samodzielnie decyduje, czy będzie prowadzić biznes w okresie przyznanego mu zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli nie chce zajmować się działalnością w omawianym czasie, zazwyczaj decyduje się na jej zawieszenie.
