Zaraz po podjęciu zatrudnienia zachorowałam i otrzymałam zwolnienie lekarskie. Okazało się jednak że nie mam tzw. okresu wyczekiwania przez co nie otrzymam wynagrodzenia chorobowego za te kilka dni. Kiedy okres wyczekiwania minie i czy można go skrócić?
Anna, Poznań
Okres wyczekiwania to okres, jaki ubezpieczony musi odczekać, aby nabyć prawo do wypłaty wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego. Reguluje to ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Nabycie prawa do świadczeń chorobowych
Ubezpieczony nabywa prawo do wynagrodzenia oraz zasiłku chorobowego:
- po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu;
- po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie, np. w przypadku zleceniobiorcy.
Do okresów ubezpieczenia chorobowego wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Jak liczyć 30 dni?
Prawo do świadczeń uzyska pracownik po upływie 30 dni od momentu zatrudnienia. Czyli od 31 dnia otrzyma on świadczenie chorobowe.
Przykład 1.
Pracownik zatrudniony 1 lipca chorował od 22 lipca do 9 sierpnia. Okres wyczekiwania w tym przypadku to 1-30 lipca. Natomiast za okres 31 lipca-9 sierpnia otrzyma on wynagrodzenie chorobowe.
Kogo nie obowiązuje okres wyczekiwania?
Istnieją przypadki, kiedy pracownik nabywa od razu prawo do świadczeń chorobowych i nie obowiązuje go wówczas okres wyczekiwania. Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje:
- absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych. Za dzień ukończenia szkoły przyjmuje się odpowiednio:
- dzień podany w świadectwie jako dzień ukończenia szkoły,
- dzień złożenia egzaminu dyplomowego;
- jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;
- ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy, co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego;
- posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji;
- funkcjonariuszom Służby Celnej, którzy przyjęli propozycję pracy na podstawie art. 165 ust. 7 i art. 167 ust. 2 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej i stali się pracownikami w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej.
Przykład 2.
13 marca 2025 roku pracodawca zawarł z pracownicą umowę o pracę na czas nieokreślony. 22 lutego otrzymała ona zwolnienie lekarskie. Ze złożonych świadectw pracy wynika, że łączny staż pracy wynosi 10 lat i 10 miesięcy, a ostatnie zatrudnienie ustało 31 grudnia 2024 roku. W świadectwach pracy jest również zapis, że pracownica przebywała na 2-letnim urlopie wychowawczym. W związku z tym z 10-letniego okresu podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu wyłącza się okres jej przebywania na urlopie wychowawczym. Obowiązuje okres wyczekiwania na prawo do świadczenia chorobowego. Prawo do wynagrodzenia chorobowego pracownica nabędzie 12 kwietnia 2025 roku.
Przykład 3.
16 czerwca 2025 roku zatrudniono pracownika, dla którego jest to pierwsza praca w życiu. Egzamin dyplomowy złożył on 15 czerwca 2025 roku, a od 20 czerwca 2025 roku przebywa na zwolnieniu lekarskim. W dniu podjęcia zatrudnienia pracownik miał statusu absolwenta, a tym samym nabył prawo do wynagrodzenia za czas choroby.
Gdyby w dniu podjęcia zatrudnienia pracownik nie miał statusu absolwenta, nie nabyłby prawa do wynagrodzenia za czas choroby. Istotne jest to wtedy, gdy obrona następuje po rozpoczęciu pracy, czyli w chwili podpisania umowy osoba nie ma statusu absolwenta, a tym samym będzie obowiązywał ją okres wyczekiwania.
Przykład 4.
22 lipca 2025 roku podpisano umowę o pracę. Od 31 lipca 2025 roku pracownik stał się niezdolny do pracy w związku z wypadkiem w drodze do pracy. Od pierwszego dnia niezdolności do pracy przysługuje mu prawo do zasiłku chorobowego.
Przykład 5.
1 kwietnia 2025 roku zawarto umowę o pracę. Pracownik złożył wniosek o 1-tygodniowy urlop ojcowski, który zamierza rozpocząć 26 kwietnia 2025 roku. Za cały okres urlopu nabywa on prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Przykład 6.
10 stycznia podpisano umowę o pracę, a 15 stycznia 2025 roku pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu wypadku, któremu uległ przy pracy. 15 stycznia 2025 roku nabył on prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego.
Okres wyczekiwania ma więc ściśle określone ramy czasowe i nie podlega skróceniu. Po jego odczekaniu pracownik nabywa prawo do wypłaty świadczeń chorobowych. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy, nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni.
