Przepisy ustawy o PIT przewidują preferencję w postaci jednorazowej amortyzacji. Czy jest ona możliwa do zastosowania także po utracie statusu mikroprzedsiębiorcy? W poniższym artykule wyjaśniamy, jaki czy możliwa jest jednorazowa amortyzacja po utracie statusu mikroprzedsiębiorcy.
Status mikroprzedsiębiorcy
Ustawa Prawo przedsiębiorców przewiduje podział podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na mikroprzedsiębiorców, małych przedsiębiorców oraz średnich przedsiębiorców.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy mikroprzedsiębiorca oznacza przedsiębiorcę, który w co najmniej 1 roku z 2 ostatnich lat obrotowych spełnia łącznie następujące warunki:
- zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników, oraz
- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.
Przekroczenie ww. limitów powoduje, że podmiot prowadzący działalność gospodarczą staje się małym przedsiębiorcą. W myśl art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy mały przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej 1 roku z 2 ostatnich lat obrotowych spełnia łącznie następujące warunki:
- zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników, oraz
- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro
– i który nie jest mikroprzedsiębiorcą.
Jednorazowa amortyzacja po utracie statusu mikroprzedsiębiorcy w podatku PIT
Zgodnie z art. 22k ust. 7 ustawy o PIT podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 11, oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.
Możliwość dokonania jednorazowej amortyzacji jest uzależniona od posiadania statusu małego podatnika. Podkreślamy jednak, że nie chodzi tu o małego przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców, ale o małego podatnika zdefiniowanego w art. 5a pkt 20 ustawy o PIT.
Jak wynika z ww. art. 5a pkt 20 ustawy o PIT, ilekroć mowa o małym podatniku, oznacza to podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku również przychodu ze sprzedaży u zmarłego przedsiębiorcy; przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.
W następstwie interpretacji Dyrektora KIS z 21 grudnia 2022 roku (nr 0112-KDIL2-2.4011.727.2022.2.AA) wskażmy, że użyte w art. 5a pkt 20 ustawy o PIT sformułowanie „wartość przychodu ze sprzedaży” nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa ta nie zawiera również definicji legalnej terminu „sprzedaż”, choć ustawodawca wielokrotnie posługuje się nim w ustawie.
W zakresie definiowania sprzedaży dla celów ustalenia limitu małego podatnika, wskutek braku definicji ustawowej, pojęcie to powinno być więc odczytywane według jego językowego znaczenia (wyrok WSA w Poznaniu z 18 grudnia 2018 roku, sygn. akt I SA/Po 723/18).
Wskazane znaczenie językowe jest bliskie definicji „umowy sprzedaży”, zawartej w art. 535 § 1 kc, zgodnie z którym przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Sformułowania „wartość przychodu ze sprzedaży” nie należy utożsamiać z pojęciem przychodu podatkowego. Dlatego też trzeba dokonać literalnej wykładni tego pojęcia. Przy obliczaniu powyższego limitu dla określenia statusu małego podatnika należy uwzględnić wszelkie przychody ze sprzedaży danego podatnika, w tym także zwolnione od podatku dochodowego, z wyłączeniem przychodów osiąganych z innego tytułu niż sprzedaż, np. uzyskane odszkodowania, odsetki od środków finansowych na rachunku bankowym, dotacje, dopłaty lub refundacje kosztów.
Skoro przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji zwrotu „przychód ze sprzedaży”, należy go rozumieć szeroko. Ponadto definicja „małego podatnika” określona w art. 5a pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera ograniczenia, aby „przychód ze sprzedaży” był ustalony na podstawie prowadzonych ksiąg dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym.
Utrata statusu mikroprzedsiębiorcy bez wpływu na jednorazową amortyzację
W świetle przedstawionych przepisów podatkowych możliwość dokonywania jednorazowej amortyzacji nie zależy od tego, czy podatnik jest mikroprzedsiębiorcą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców, ale od tego, czy jest małym podatnikiem w rozumieniu ustawy o PIT.
W rezultacie utrata statusu mikroprzedsiębiorcy nie musi oznaczać, że podatnik jest pozbawiony prawa do zastosowania art. 22k ust. 7 ustawy o PIT.
Przykład 1.
Pan Tomasz prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Od 1 maja 2025 roku zatrudnia 15 pracowników. Jego przychody ze sprzedaży towarów w 2024 roku nie przekroczyły kwoty 300 000 zł. 1 czerwca 2025 roku mężczyzna zakupił maszynę – obrabiarkę klasyfikowaną do KŚT 4 za 30 000 zł. Czy pan Tomasz może dokonać jednorazowej amortyzacji zakupionej maszyny?
Z uwagi na stan zatrudnienia w liczbie 15 pracowników pan Tomasz ma status małego przedsiębiorcy w rozumieniu art. 7 ustawy Prawo przedsiębiorców. Jednocześnie wciąż ma status małego podatnika zgodnie z art. 5a pkt 20 ustawy o PIT. Oznacza to, że może skorzystać z jednorazowej amortyzacji środka trwałego zaliczanego do KŚT 4.
Podsumowując powyższe, trzeba wskazać, że w opisanym zagadnieniu przepisy ustawy Prawo przedsiębiorców nie wpływają na możliwość skorzystania z preferencji podatkowej, jaką jest prawo do jednorazowej amortyzacji. W tym zakresie należy kierować się wyłącznie przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
