Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie, która zrezygnuje z etatu bądź innej formy zatrudnienia w celu sprawowania osobistej opieki nad niepełnosprawnym. Prawo do takiego świadczenia przysługuje określonej grupie opiekunów. Kto się w niej znajduje?
Dla kogo świadczenie pielęgnacyjne?
Otrzymanie świadczenia uwarunkowane jest przede wszystkim tym, czy osoba legitymująca się orzeczeniem o niepełnosprawności wymaga stałej lub długotrwałej opieki bądź pomocy drugiej osoby w związku ze swoja niepełnosprawnością lub niemożliwością samodzielnej egzystencji. W przypadku dziecka – jeśli udział drugiej osoby jest konieczny w procesie leczenia, rehabilitacji bądź edukacji.
Od 2024 roku świadczenie pielęgnacyjne będzie dostępne wyłącznie dla opiekunów osób niepełnosprawnych do 18. roku życia.
O świadczenie pielęgnacyjne mogą starać się:
- matka albo ojciec,
- opiekun faktyczny dziecka,
- małżonka,
- osoba będąca rodziną zastępczą,
- inna osoba, na której zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Kiedy nie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?
Świadczenia pielęgnacyjnego nie otrzyma osoba sprawująca opiekę, która ma ustalone prawo do emerytury, renty lub innych świadczeń bądź zasiłków (np. przedemerytalnego, specjalnego opiekuńczego lub zasiłku stałego). Prawa do tego świadczenia nie będzie miała także osoba pobierająca wcześniejszą emeryturę przyznaną w związku ze sprawowaniem opieki oraz uprawniona za granicą do świadczeń na pokrycie kosztów związanych z opieką. Dotyczy to również przypadku, gdy na osobę wymagającą opieki został przyznany dodatek do zasiłku rodzinnego. Ponadto świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje osobie, która ma ustalone prawo do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.
Dodatkowo świadczenie pielęgnacyjne nie będzie przysługiwało, jeśli osoba wymagająca opieki:
- pozostaje w związku małżeńskim, chyba że małżonek również posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- przebywa w rodzinie zastępczej (nie dotyczy to rodziny zastępczej spokrewnionej), rodzinnym domu dziecka lub w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym (oprócz podmiotów prowadzących działalność leczniczą) i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.
Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego
Od stycznia 2024 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 2988 zł miesięcznie i jest corocznie waloryzowana. Co do zasady prawo do świadczenia ustala się na czas nieoznaczony. Inaczej będzie jedynie w przypadku orzeczeń o stopniu niepełnosprawności bądź orzeczeń o niepełnosprawności wydanych na czas określony. W takim przypadku świadczenie przyznawane jest do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.
Jeśli świadczenie pielęgnacyjne przysługuje za niepełny miesiąc, wówczas zostaje wypłacone w wysokości 1/30 dodatku za każdy dzień. W tej sytuacji kwota do wypłaty zaokrąglana jest do 10 groszy w górę.
Od podstawy świadczenia pielęgnacyjnego pobierana jest składka na ubezpieczenie emerytalne oraz rentowe i wliczana do okresu niezbędnego do ustalenia prawa do emerytury lub renty, jednak nie dłużej niż przez 20 lat. Opiekun może jednocześnie ubiegać się o objęcie jego i członków jego rodziny ubezpieczeniem zdrowotnym, jeśli nie podlegają oni pod to ubezpieczenie z innego tytułu.
O świadczenie pielęgnacyjne może starać się każdy z rodziców czy opiekunów, jeśli w rodzinie jest więcej niż jedna niepełnosprawna osoba. Rzecz jasna dotyczy to opiekunów, rezygnujących lub niepodejmujących zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad kolejnym dzieckiem w rodzinie.
Kto wypłaca świadczenie pielęgnacyjne?
Świadczenia rodzinne najczęściej wypłacają ośrodki pomocy społecznej. W celu jego otrzymania należy przedłożyć następujące dokumenty:
- wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego,
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający wiek, w przypadku gdy osobą wymagającą opieki jest dziecko,
- orzeczenie o niepełnosprawności lub o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Aby wnioskodawca został objęty ubezpieczeniami emerytalnym oraz rentowym łącznie z pierwszym wnioskiem o świadczenie pielęgnacyjne, powinien dostarczyć oryginały dokumentów potwierdzających okresy składkowe, jak np. świadectwa pracy, karty zasiłkowe, świadectwa ukończenia szkoły.
Świadczenie pielęgnacyjne otrzymuje się w celu sprawowania osobistej opieki nad niepełnosprawnym. Mogą starać się tylko wyszczególnione grupy osób i nie otrzyma osoba sprawująca opiekę, która ma ustalone prawo do emerytury, renty lub innych świadczeń bądź zasiłków.
