Wyjazd za granicę jest obecnie objęty znacznie mniej skomplikowaną procedurą niż jeszcze kilka lat temu. Podróż taka często nie wymaga już nawet paszportu. Natomiast przez wzgląd na fakt, że Polska nadal nie należy do strefy euro, niezbędna jest wymiana walut. Skoro niezbędna jest wymiana walut, to niezbędne pozostają także kantory. Jeśli ktoś ma zacięcie finansisty, to powinien się zastanowić nad takim profilem swojej działalności. Wymaga on nieco więcej formalności, ale może okazać się bardzo opłacalny.
Czym jest działalność kantorowa?
Działalność kantorowa należy do odrębnej grupy przedsiębiorstw, określanych mianem regulowanych. Oznacza to, że aby móc prowadzić tego typu firmę, niezbędne jest spełnienie dodatkowych warunków, określanych przez szczegółowe przepisy. Taka zasada wynika wprost z Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2004 r.
| Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej Art. 5 pkt 5 Działalność regulowana – działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. Art. 64 ust. 1 Jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną w rozumieniu niniejszej ustawy, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu w rejestrze działalności regulowanej, z zastrzeżeniem art. 75. |
Odrębną ustawą, którą należy wziąć pod uwagę jeśli chodzi o działalność kantorową, jest Ustawa Prawo dewizowe z 27 lipca 2002 r. W art. 11 ust. 1 wskazuje ona wprost, że tego typu przedsięwzięcie stanowi działalność regulowaną i podlega wpisowi do rejestru działalności kantorowej.
Co zrobić, żeby założyć kantor?
Jak można przypuszczać, skoro działalność kantorowa należy do tych regulowanych, to i ściślej regulowane będą warunki, jakie należy spełnić, aby móc ją założyć. Rzeczywiście tak jest – wymogi zostały opisane w dalszych artykułach rozdziału 4 prawa dewizowego.
Do prowadzenia działalności kantorowej są zatem uprawnione osoby fizyczne, prawne oraz spółki niemające osobowości prawnej – ale nie wszystkie. Jeśli bowiem osoba fizyczna, którykolwiek z członków władz albo wspólnik został prawomocnie skazany za popełnienie przestępstwa skarbowego albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, to nie jest możliwe założenie kantoru. W takim razie pierwszy warunek – brak przestępstw skarbowych.
Jeśli ten warunek został spełniony, należy przejść do drugiego – jest nim fachowe przygotowanie do wykonywania czynności związanych bezpośrednio z prowadzeniem działalności kantorowej. Jak zdobyć takie uprawnienia? Są na to dwie metody. Pierwsza wiąże się z koniecznością ukończenia specjalistycznego kursu, na którym poruszane są prawne i praktyczne zagadnienia związane z prowadzeniem działalności kantorowej – takie szkolenie musi zostać ostatecznie udokumentowane świadectwem. Kurs nie jest konieczny w sytuacji, kiedy osoba zakładająca kantor pracowała przez co najmniej jeden rok w banku na stanowisku związanym bezpośrednio z obsługą transakcji walutowych oraz gdy zna ona przepisy ustawy regulującej działalność kantorową. W tym przypadku konieczne dokumenty to świadectwo pracy oraz oświadczenie o znajomości przepisów.
| Ustawa prawo dewizowe Art. 12 Działalność kantorową może wykonywać osoba fizyczna, która nie została prawomocnie skazana za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, a także osoba prawna oraz spółka niemająca osobowości prawnej, której żaden odpowiednio członek władz lub wspólnik nie został skazany za takie przestępstwo. Art. 13 1. Czynności bezpośrednio związane z wykonywaniem działalności kantorowej mogą być wykonywane tylko przez osoby, które nie zostały skazane prawomocnie za przestępstwa określone w art. 12 i które posiadają fachowe przygotowanie do wykonywania tych czynności. 2. Za fachowe przygotowanie uznaje się: 1) ukończenie kursu obejmującego prawne i praktyczne zagadnienia związane z prowadzeniem działalności kantorowej, udokumentowane świadectwem, lub 2) pracę w banku, w okresie co najmniej rocznym, na stanowisku bezpośrednio związanym z obsługą transakcji walutowych, udokumentowaną świadectwem pracy, oraz znajomość przepisów ustawy regulujących działalność kantorową, potwierdzoną złożonym oświadczeniem. |
Gdy uda się już uzyskać niezbędne zaświadczenia – to o niekaralności trzeba będzie uzyskiwać pod koniec każdego roku prowadzenia działalności – należy zatroszczyć się o wspomniany już wcześniej wpis do rejestru. Na dopełnienie tego obowiązku przedsiębiorca ma czas przez siedem dni od podjęcia działalności. Organem prowadzącym rejestr jest Prezes Narodowego Banku Polskiego – do niego należy skierować wniosek o dokonanie wpisu.
Elementy wniosku są szczegółowo określone w ustawie – można je znaleźć w art. 17 ust. 1. Zgodnie z nim, podanie takie zawiera:
-
firmę przedsiębiorcy oraz jego siedzibę i adres albo adres zamieszkania,
-
numer w rejestrze przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej,
-
numer identyfikacji podatkowej (NIP),
-
siedziby oraz adresy jednostek, w których będzie wykonywana działalność kantorowa,
-
oznaczenie zakresu działalności kantorowej wykonywanej przez przedsiębiorcę w poszczególnych jednostkach,
-
podpis przedsiębiorcy oraz oznaczenie daty i miejsca składania wniosku.
Do wniosku należy dołączyć dodatkowe oświadczenie – jego wzór wskazany jest w ust. 2 artykułu 17, a treść powinna brzmieć następująco:
| Oświadczam, że: · dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru są kompletne i zgodne z prawdą, · znane mi są i spełniam szczególne warunki wykonywania działalności kantorowej określone w rozdziale 4 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe. Oświadczam także, że posiadam aktualne zaświadczenia o niekaralności i dokumenty potwierdzające kwalifikacje wymagane przepisami ustawy, o której mowa w pkt 2. |
Także oświadczenie powinno zostać zaopatrzone w firmę, siedzibę i adres (lub adres zamieszkania), oznaczenie miejsca i daty złożenia oraz podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsiębiorcy, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz pełnionej funkcji.
Polecamy
Stresujesz się? Twoi pracownicy też! Sprawdź, jak im pomóc
Założyłem kantor – i co dalej?
Gdy już udało się z sukcesem przejść procedury związane z samym założeniem kantoru, warto teraz zadbać o spełnienie formalności związanych z jego prowadzeniem.
Zatem, po pierwsze – miejsce prowadzenia działalności. O ile w przypadku mniej sformalizowanych przedsiębiorstw przepisy najczęściej „nie wtrącają się” w ich wyposażenie, o tyle działalność kantorowa jest sformalizowana nawet w tym zakresie. Szczegółowe instrukcje znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie wyposażenia lokalu przeznaczonego do wykonywania działalności kantorowej oraz sposobu prowadzenia ewidencji i wydawania dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych z 24 września 2004 r.
Paragraf 2 rozporządzenia wskazuje, że lokal przeznaczony na kantor musi spełniać warunki techniczne i organizacyjne, które zapewnią bezpieczne i prawidłowe wykonywanie czynności kupna i sprzedaży wartości dewizowych. Najpierw należy go odpowiednio oznaczyć – na zewnątrz, w widocznym miejscu, powinna zostać umieszczona nazwa „kantor”, wraz z adresem i godzinami otwarcia. Drugą informacją dla klientów jest tablica, przedstawiająca:
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
-
wykaz skupowanych i sprzedawanych wartości dewizowych oraz aktualne ceny (kursy) ich kupna i sprzedaży,
-
informację o wydawaniu dowodów kupna i sprzedaży wartości dewizowych, na okaziciela lub imiennych,
-
informację, że wartość kupna lub sprzedaży zagranicznych środków płatniczych nie może przekroczyć w ramach jednej umowy równowartości 20.000 euro.
Dodatkowo możliwe powinno być wyeksponowanie bieżących komunikatów NBP, dotyczących walut będących przedmiotem obrotu.
W kantorze nie może zabraknąć także rejestru kupowanych i sprzedawanych wartości dewizowych, formularzy druków wystawianych na dowód kupna i sprzedaży wartości dewizowych (alternatywą jest program komputerowy, umożliwiający ich wydruk zgodnie z par. 4 ust. 1, por. ramka), pieczątka z nazwą i adresem kantoru i pieczątki imienne kasjerów oraz oryginalny, wydany przez NBP i aktualizowany album zagranicznych znaków pieniężnych.
| § 4.1. W przypadku obrotu walutą obcą dowody kupna i sprzedaży, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 3 ustawy, powinny zawierać: 1) kolejny numer dowodu, 2) imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwę (firmę) przedsiębiorcy lub innego podmiotu dokonującego transakcji, 3) miejsce zamieszkania i adres osoby fizycznej lub siedzibę i adres przedsiębiorcy lub innego podmiotu dokonującego transakcji, 4) cechy dokumentu tożsamości osoby dokonującej transakcji, 5) nazwę lub symbol oraz kwotę sprzedanych lub skupionych walut obcych, 6) kurs waluty i równowartość transakcji w walucie polskiej, 7) pieczątkę z oznaczeniem kantoru, 8) datę zawarcia transakcji i wystawienia dowodu, 9) pieczątkę imienną i podpis kasjera. |
Rozporządzenie określa też dokładnie, jak powinna wyglądać ewidencja kupna i sprzedaży wartości dewizowych – obowiązek jej posiadania wskazuje wprost także par. 14 ust. 1 pkt. 1 prawa dewizowego. Zgodnie z par. 3 ust. 2, w ewidencji takiej niezbędne są:
-
kolejny numer transakcji lub operacji,
-
data zawarcia i data realizacji transakcji lub data przeprowadzenia operacji,
-
określenie rodzaju transakcji lub operacji: kupno, sprzedaż, zasilenie kasy z rachunku bankowego, odprowadzenie z kasy na rachunek bankowy,
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
-
sposób rozliczenia transakcji: wpłata do kasy, wypłata z kasy, wpłata na rachunek bankowy, wypłata z rachunku bankowego, rozliczenie za pośrednictwem rachunków bankowych,
-
nazwa i ilość wartości dewizowych lub waluty polskiej będących przedmiotem transakcji lub operacji,
-
kurs waluty i równowartość transakcji w walucie polskiej,
-
cena jednostkowa oraz wartość w walucie polskiej w przypadku transakcji kupna i sprzedaży złota dewizowego lub platyny dewizowej.
Zawieszenie i likwidacja – pamiętaj o rejestrach!
Tak jak w przypadku innych działalności gospodarczych, tak i w tej sytuacji przedsiębiorca ma prawo do zawieszenia funkcjonowania swojego kantoru na maksymalnie dwa lata lub do całkowitego zamknięcia firmy.
Natomiast w tej sytuacji istotne jest, że o takim fakcie należy poinformować organ prowadzący rejestr działalności kantorowej – czyli wskazanego już wcześniej Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Informacja powinna zostać złożona w przypadku zawieszenia, wznowienia oraz likwidacji działalności w terminie do siedmiu dni od takiego zdarzenia.
