Zerwanie umowy, czy niedotrzymanie terminów mogą mieć następstwa takie jak konieczność zapłaty kary umownej na rzecz kontrahenta.
Organy skarbowe - VAT od kar umownych
Dotychczas panowało przekonanie, że takie świadczenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie stanowi płatności zwrotnej. Jednak organy podatkowe są innego zdania, twierdząc iż otrzymanie zapłaty za wcześniejsze odstąpienie od umowy najmu wiąże się z otrzymaniem wynagrodzenia za działanie nazwane jako wyrażenie zgody na wcześniejsze odstąpienie od umowy. Zatem jak wynika z ustawy o VAT - odpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu VAT.
Co na to WSA?
Potwierdzeniem na powyższe jest stanowisko jakie zaprezentował WSA w Warszawie w wyroku z 15 lutego 2013 r. (sygn. akt III SA/Wa 1882/12). Stwierdził, że strony umowy najmu uzgodniły warunki na jakich umowa ma być wykonana, w których widnieje jedynie zapis skorzystania z prawa do wcześniejszego rozwiązania umowy i jednocześnie nie ma mowy o tym, że rozwiązanie następuje w związku z zaniechaniem określonego działania lub naruszeniem ustalonych warunków. Wówczas za element wynagrodzenia należy uznać także wypłaconą należność ze związaną karą umowną:
“(...) kwoty wypłacane na podstawie tak skonstruowanych umów, wynikające wprost z treści tych umów - chociaż nazwane są karami umownymi lub odszkodowaniami - stanowią w istocie fragment rozliczenia z tytułu umowy najmu, rodzaj "odstępnego", zapłatę za zgodę kontrahenta na prawo do wcześniejszego wycofania się z umowy. Objęte są opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług i powinny być dokumentowane fakturami VAT. (...)”
Odmiennie interpretacja indywidualna
Warto jednak wskazać, że w tej kwestii pojawiło się również stanowisko odmienne w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 marca 2013 r. (IPPP1/443-1251/12-4/AP). Jego zdaniem “(...) w przedmiotowej sprawie zapłata kwoty rekompensaty stanowić będzie odszkodowanie dla Wynajmującego, jako strony dotkniętej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy i nie wiąże się ze spełnieniem świadczenia wzajemnego przez Wynajmującego. Zatem, jako kara umowna pełniąca funkcję odszkodowawczą (rekompensacyjną) za poniesione straty, nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT tym samym nie podlegają opodatkowaniu.”
Jak widać w przytoczonych dwóch odmiennych interpretacjach w sprawie dotyczącej opodatkowania podatkiem od towarów i usług kary umownej za przedterminowe odstąpienie od umowy najmu - jest to kwestia sporna. Budzi to wiele wątpliwości wśród podatników w sposobie rozliczania zaistniałej sytuacji w zgodzie z przepisami o VAT. Najkorzystniejszym rozwiązaniem w tej sytuacji, będzie dogłębna analiza zapisów umowy obejmujących wypłatę kary umownej, a w przypadku wątpliwości wystąpić z wnioskiem o interpretację indywidualną.
