Obowiązek rozliczania i odprowadzania do urzędu skarbowego nadwyżki podatku VAT należnego nad naliczonym dotyczy każdego przedsiębiorcy, który jest czynnym płatnikiem tego podatku. Jego wysokość jest uzależniona od tego, jak wysokie były w okresie rozliczeniowym opodatkowane przychody oraz jak duże poniesiono koszty. Przedsiębiorca nie ma więc zbyt dużego wpływu na to, w jakiej wysokości opłaci podatek - czasem może jednak zmienić nieco termin powstania obowiązku podatkowego.
Podatek VAT należy rozliczyć z urzędem do 25 dnia miesiąca następującego po rozliczanym miesiącu lub kwartale. Do danego okresu kwalifikuje się zdarzenia zgodnie z ich datami - najczęściej wystawienia faktury, ale czasem także wykonania usługi lub dostarczenia towaru albo uregulowania należności. W zależności od tego, jaki termin determinuje powstanie obowiązku podatkowego, można wskazać sposób na opóźnienie tego obowiązku.
Obowiązek podatkowy w momencie wystawienia faktury
Co do zasady obowiązek podatkowy u przedsiębiorcy powstaje w dacie sprzedaży towaru albo wykonania usługi, bądź też w dacie wystawienia faktury. Dokument ten natomiast należy wystawić najpóźniej do siódmego dnia od zaistnienia zdarzenia gospodarczego.
Możliwość opóźnienia powstania obowiązku podatkowego w VAT pojawia się wtedy, kiedy w ciągu tygodnia od zakończenia dostawy towarów albo wykonania usługi następuje przełom miesiąca albo kwartału. W takiej sytuacji wystarczy wystawić fakturę kilka dni później, aby podatek VAT od transakcji opłacić dopiero przy kolejnym rozliczeniu.
Przykład: Dostawa towarów miała miejsce 26 czerwca. Jeśli sprzedawca wystawi fakturę do końca czerwca, VAT będzie musiał rozliczyć do 25 lipca. Jeśli jednak powstrzyma się i dokument zostanie wygenerowany dopiero np. 1 lipca, podatek zostanie uwzględniony dopiero w lipcowej deklaracji, rozliczanej do 25 sierpnia (w przypadku podatników rozliczających się kwartalnie, termin przesunie się aż do 25 października).
Sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej
W sytuacji, gdy kontrahentem przedsiębiorcy jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej co do zasady nie jest konieczne wystawianie faktury sprzedaży. Takie transakcje należy ewidencjonować za pomocą kasy fiskalnej lub - w przypadku jej braku - ewidencji przychodów bezrachunkowych.
Obowiązek podatkowy w stosunku do tego typu transakcji powstaje dokładnie w dniu zakończenia dostawy towarów albo wykonania usługi. Wyjątkiem jest tu jednak sytuacja, kiedy prywatny kontrahent chce otrzymać fakturę, a podatnik jest zwolniony z obowiązku posiadania kasy fiskalnej. Wtedy przedsiębiorcę obowiązywać będą dokładnie takie zasady, jak w przypadku sprzedaży na rzecz innych firm. Opóźnienie powstania obowiązku podatkowego odbyć się więc może tak, jak przedstawiono w poprzednim przykładzie. Niestety, trzeba jednak pamiętać, że warunkiem jest tu zadeklarowanie przez prywatnego kontrahenta chęci otrzymania faktury.
Obowiązek podatkowy przy metodzie kasowej
U małych przedsiębiorców, którzy dla rozliczania się z podatku VAT wybrali metodę kasową, obowiązek podatkowy powstaje nieco inaczej niż przy zasadach ogólnych. W tym przypadku bowiem najczęściej nie ma znaczenia data wystawienia faktury, ale data uregulowania należności przez kontrahenta.
Wobec tego, jeśli np. faktura zostanie wystawiona 20 sierpnia, a termin płatności został odroczony o 14 dni, warto umówić się z kontrahentem na rozliczenie należności 1, 2 lub 3 września. W związku z tym, obowiązek podatkowy powstanie, zamiast w sierpniu, dopiero we wrześniu.
Minusem takiej metody jest jednak fakt, że działa ona poniekąd na niekorzyść kontrahenta. Jeśli bowiem przedsiębiorca nabywa towary bądź usługi od podatnika rozliczającego się metodą kasową, to podatek VAT naliczony można odliczyć także dopiero w momencie uregulowania należności.
Obowiązek podatkowy w dniu otrzymania należności
Kolejną datą, która determinuje moment powstania obowiązku podatkowego, jest termin otrzymania należności. Zgodnie z przepisami, tę datę należy wykorzystywać w kilku określonych przypadkach.
W ustawie przewidziano grupę usług, co do których obowiązek podatkowy powstaje w dniu otrzymania należności, jednak nie później niż w ciągu 30 dni od daty wykonania danej usługi. Na liście tej znaleźć można usługi transportowe, spedycyjne, przeładunkowe, dokonywane w portach morskich i handlowych oraz budowlane i budowlano - montażowe.
Moment otrzymania zapłaty determinuje również datę powstania obowiązku podatkowego w stosunku do świadczonych na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu, ochrony osób albo ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej. W tym przypadku otrzymanie zapłaty nie powinno przekroczyć zawartego na fakturze terminu płatności, jednak w ustawie nie zostało określone, ile maksymalnie dni może taki termin wynosić.
W przypadku powyższych grup usług, obowiązek podatkowy można przesunąć, jeśli tylko kontrahent zdecyduje się (lub zgodzi) uiścić należność w okresie następującym po tym, w którym została wykonana usługa. Taka możliwość nie zawsze jednak będzie dotyczyła przedsiębiorców rozliczających się kwartalnie, a wykonujących usługi z grupy ograniczonej maksymalnie 30-dniowym terminem płatności.
Obowiązek podatkowy w terminie zapłaty
W niektórych przypadkach ustawa o VAT wskazuje, że obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z ustalonym w umowie terminem płatności. Najpopularniejszą grupą usług, które są rozliczane właśnie w taki sposób są media, w tym usługi telekomunikacyjne.
W takiej sytuacji na obowiązek podatkowy można wpłynąć bardzo łatwo - wystarczy przesunąć termin płatności określony w umowie.
Przykład: przedsiębiorca jest dostawcą Internetu. Ze swoim kontrahentem zawarł umowę, zgodnie z którą termin płatności przypada na 10 dnia miesiąca po miesiącu, w którym usługi były świadczone. W ten sposób obowiązek podatkowy zostanie przesunięty na kolejny okres rozliczeniowy.
Jak widać, obowiązek podatkowy w VAT nie jest wcale tak niewzruszony, jak mogłoby się wydawać. Choć przepisy jasno określają, kiedy należy odprowadzić podatek, w praktyce możliwe jest często opóźnienie tego terminu. Jeśli jednak podatnikowi zależy na takim działaniu, warto, aby pozostawał w dobrych relacjach ze swoimi kontrahentami - ich pomoc jest tu bowiem wielokrotnie niezbędna.
