Powracamy do tematu jakim jest netykieta w Internecie. Element potrzebny i konieczny ze względu na ujednolicenie pewnych wzorców zachowań, zaakceptowanych w obrębie społeczności internetowej. Netykieta powstała już w początkach rozwoju Internetu na świecie, zaś jej zapotrzebowanie wynikało z chaosu, jaki wytwarzał się pomiędzy użytkownikami mającymi odmienne zdanie. Kłótnie w wirtualnej przestrzeni to właśnie jeden z najczęstszych powodów naruszania netykiety, choć istnieje wiele innych powodów, które przyczyniły się do uporządkowania zasad wzajemnego współżycia w sieci.
Główny problem z internetowymi zasadami to to, że netykieta nie jest skodyfikowana. Można to porównać do sytuacji ze świata realnego: dwie osoby kłócą się ze sobą, obrażając się wzajemnie i choć obie naruszają ogólnie przyjętą formę dobrego zachowania się w trakcie rozmowy, to jednak tego rodzaju nadużycia nie są karane sądowo. Podobnie jest w przypadku społeczności wirtualnej, o ile jednorazowe naruszenie ogólnie panujących zasad można jeszcze przełknąć, tak celowe powtarzanie zachowań niezgodnych z netykietą może prowadzić do poważnych konsekwencji.
Abuse a netykieta
Jednym ze skutecznych sposobów uspokojenia użytkowników, którzy masowo pojawiają się na określonej stronie/forum i używają przykładowo wulgaryzmów, jest abuse. W społeczności wirtualnej termin ten oznacza zachowania niezgodne z prawem i jest jednym z największych aktów potępienia. Abuse to także nazwa działu u dostawcy internetowego, do którego możemy zgłosić skargę, a ten po namierzeniu adresu IP oraz danych logowania, jest w stanie zablokować (ban) natrętnego użytkownika na czas określony.
Jeśli sytuacja powtórzy się po odbanowaniu, istnieje możliwość permanentnego usunięcia użytkownika – w takiej sytuacji poszkodowany ma ewidentny dowód na łamanie prawa, który może wykorzystać w procesie sądowym.
W zależności od miejsca w sieci istnieją określone zasady postępowania, których należy przestrzegać. Nie wszystkie są ogólnodostępne w formie pisemnej, jednak warto pamiętać, że stali bywalcy prędzej czy później zwrócą początkującym uwagę na niestosowne zachowanie.
Grupy dyskusyjne/listy dyskusyjne – netykieta
- Zabronione jest pisanie wulgaryzmów – bez względu na formę i kontekst wypowiedzi nie jest wskazane,używanie słów powszechnie uważanych za wulgarne, obrażanie innych użytkowników – choćby w żartach – czy używanie zwrotów, które nawet przy dobrych intencjach autora mogą być obraźliwe dla wybranych grup/użytkowników.
- Zabronione jest spamowanie użytkowników grup i list dyskusyjnych, czyli nadmierne i wbrew woli pozostałych użytkowników wysyłanie niepożądanych linków do innych stron. Więcej informacji można znaleźć w naszym artykule: Spam – definicja, rodzaje, historia powstania oraz sposoby ochrony
- Zabronione jest wysyłanie wiadomości określanych jako "łańcuszki szczęścia". Jest to specyficzna odmiana spamu, polegająca na wysyłaniu wiadomości z prośbą o rozesłanie jej do możliwie największej liczby użytkowników. To szczególnie uciążliwa odmiana marketingu wirusowego, którego zadaniem jest przejęcie bazy adresów e-mail w celu rozsyłania uporczywych reklam oraz wirusów.
- Zabronione jest tzw. cross-postowanie – chodzi tutaj o wysyłanie wielu wiadomości, które nie prezentują żadnej wartości, do kilku grup dyskusyjnych jednocześnie.
- Zabronione jest wysyłanie wiadomości e-mail z jawnymi adresami poczty. Należy dbać o prywatność innych użytkowników i przed wysłaniem wiadomości trzeba zaznaczyć kopię ukrytą.
- Zabronione jest pisanie nie na temat – tzw. OffTopic – a także publikowanie tych samych wiadomości kilka razy. Jeśli taka sytuacja zdarzy się przypadkowo, to należy skorzystać z opcji edycji postu.
- Zabronione jest stosowanie wyłącznie wielkich liter, a także odpowiadanie na cytat innych użytkowników nad tekstem – należy to robić dopiero pod cytatem, dzięki czemu odpowiedź będzie przejrzysta i czytelna dla innych osób.
- Każdy użytkownik powinien zapoznać się z działem FAQ – Frequently Asked Questions (najczęściej zadawane pytania). Z reguły nowym użytkownikom nie chce się czytać rozbudowanego regulaminu i wolą od razu przechodzić do pytań, na które odpowiedzi już dawno zostały udzielone. Warto pamiętać, że w dziale FAQ znajdą się nie tylko istotne odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania, lecz również ogólne zasady postowania oraz zachowania w danej społeczności internetowej.
Forum dyskusyjne, IRC, czat, komunikatory – netykieta
- Każdy użytkownik powinien również przeglądnąć archiwalne wątki oraz skorzystać z wyszukiwarki tematów. Oszczędzi to nie tylko czas na odpowiedź, lecz również zaprezentuje nas w lepszym świetle już na starcie – sami próbujemy rozwiązać nurtujący problem, zamiast od razu prosić o pomoc,
- Zabronione jest floodowanie – czyli wysyłanie powtarzających się lub "pustych" (bez treści) wiadomości w krótkim odstępie czasu, które mogą doprowadzić do spowolnienia, a nawet zablokowania komunikatora lub czatu. Najczęściej wynika z szybkiego pisania i publikacji powtarzających się elementów (np. emotikonów). Niektóre programy, jak np. komunikator Gadu-Gadu, blokują użytkownikom dostęp do wysyłania wiadomości, jeśli w ciągu minuty przekroczą określoną liczbę znaków.
- Kwestia znaków diaktrycznych – warto zapamiętać różnice w podejściu do używania polskich znaków, gdyż te mogą się różnić w zależności od miejsca, w którym przebywamy. Użytkownicy niektórych kanałów IRC nie tolerują dla przykładu polskich znaków, podczas gdy na forach ich brak jest źle odbierany. Na początku warto zapoznać się z regulaminem wybranego kanału/forum i zobaczyć wypowiedzi innych użytkowników.
- Zabronione jest pisanie do wybranych użytkowników lub wysyłanie im niechcianych wiadomości w oknie prywatnym.
- Zabronione jest pisanie wiadomości stosując na zmianę wielkie i małe litery - styl ten określany jest jako poke-pismo lub nowomowa internetowa.
- Zabronione jest nadmierne używanie emitikonów (rozmaitych uśmieszków, znaków graficznych prezentujących buźki). Mogą być dodatkiem do wypowiedzi, o ile są dostosowane do przekazu. Nadużycia lub stosowanie emotikonów zamiast przecinków może być niemile widziane przez innych użytkowników.
- W przypadku odwiedzin kanału wielonarodowościowego możliwe jest używanie różnych języków, choć w pierwszej kolejności warto sprawdzić, jaki język dominuje w danej społeczności.
- Dopuszczalne jest zwracanie się do innych użytkowników "per ty" – najlepiej po nicku (pseudonimie) rozmówcy, choć jeśli wyrazi na to zgodę również po imieniu. Zabronione jest natomiast używanie nazwisk na różnego rodzaju kanałach IRC czy forach.
W kolejnej części skoncentrujemy się na temacie jakim jest netykieta w wiadomościach e-mail, przedstawimy przykłady zachowań niezgodnych z netykietą oraz zwrócimy uwagę na ograniczenia prawne pod kątem netykiety w Polsce.
