W trakcie dokumentowania sprzedaży sprzedawca może się pomylić bądź z innych przyczyn błędnie wystawić fakturę. W przypadku gdy KSeF, czyli Krajowy System e-Faktur, stanie się obowiązkowy, trzeba będzie zwracać większą uwagę na wystawiane faktury. W związku z tym warto zapoznać się z zagadnieniem, jakim jest „nierzetelne wystawienie faktury a KSEF”!
Nierzetelne wystawienie faktury – co przez to rozumiemy?
Każdy przedsiębiorca ma obowiązek prowadzić ewidencje podatkowe w sposób rzetelny i niewadliwy. W związku z tym czynności wykonywane przez podatników również powinny posiadać te cechy. Niewystawienie faktury jest działaniem nierzetelnym, ponieważ podatnik nie dopełnił formalności, pomimo iż powstał obowiązek podatkowy na gruncie odpowiednich przepisów prawa podatkowego (zwykle gdy miała miejsce sprzedaż). Innym przypadkiem może być sytuacja, w której faktura zostanie wystawiona, ale w sposób nierzetelny lub wadliwy.
Przykład 1.
Pan Radosław udokumentował sprzedaż 10 sztuk towaru na rzecz firmy „A”. W rzeczywistości sprzedaż została dokonana na 15 sztuk towaru. Czy wystawiona przez pana Radosława faktura jest nierzetelna?
Tak. Wystawiona przez pana Radosława faktura jest nierzetelna, w związku z tym powinien on wystawić fakturę korygującą i wykazać rzeczywistą wartość i liczbę sprzedanych towarów.
Poprzez wystawienie faktury wadliwie należy rozumieć sytuację, w której faktura wystawiona została niezgodnie z przepisami prawa. Wadliwość faktury może wynikać zarówno z jej niezgodności z krajowymi przepisami podatkowymi, jak również niezgodności z przepisami obowiązującymi na mocy dyrektyw UE.
Przykład 2.
Pani Oliwia wystawiła fakturę, która nie zawierała wszystkich niezbędnych ustawowych elementów faktury VAT, tj. adnotacji „metoda kasowa”, mimo iż dokonała zgłoszenia do jej stosowania. Czy wystawiona przez panią Oliwię faktura jest wadliwa?
Tak. Wystawiona przez panią Oliwię faktura jest wadliwa, ponieważ nie zawiera obowiązkowej informacji, jaką jest adnotacja „metoda kasowa”. W związku z tym pani Oliwia powinna wystawić fakturę korygującą dane formalne i wykazać na niej dodanie do faktury pierwotnej adnotacji „metoda kasowa”.
Konsekwencje nierzetelnego wystawienia faktury
Dla każdego z wyżej omówionego nierzetelnego wystawienia faktury Kodeks karny skarbowy (dalej: kks) przewiduje inne sankcje podatkowe. Zgodnie z art. 62 § 1, 2 i 2a kks:
„§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
§ 2. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.
§ 2a. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, a kwota podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktur jest małej wartości, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie”.
W związku z powyższym podatnik, który:
- nie wystawił faktury – może zostać ukarany karą grzywny do 180 stawek dziennych;
- wystawił fakturę nierzetelnie lub wadliwie – może zostać ukarany karą grzywny do 720 stawek dziennych.
Organ podatkowy ma w swoich narzędziach dostępne stawki dzienne minimalne, jak również maksymalne. Przy ustaleniu stawki dziennej powinien wziąć pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe i tym samym określić stawkę dzienną w granicach:
- od 1 stycznia 2023 roku do 30 czerwca 2023 roku - od 116,33 zł do 46 532 zł,
- od 1 lipca 2023 roku do 31 grudnia 2023 roku - od 120 zł do 48 000 zł.
Przykład 3.
Pani Zuzanna nie wystawiła faktury sprzedaży i tym samym urząd skarbowy w dniu 3 czerwca 2023 roku ukarał ją 180 stawkami dziennymi w wymiarze minimalnym ze względu na to, że nie było to działanie umyślne. Jaką wartość grzywny pani Zuzanna będzie musiała zapłacić?
Pani Zuzanna z tytułu grzywny do urzędu skarbowego powinna uiścić 20 939,40 zł (180 x 116,33 zł).
Nierzetelne wystawienie faktury a nieumyślność sprawcy
Niedopełnianie obowiązków w zakresie wystawiania faktur i rachunków za wykonane świadczenia może być traktowane jako przestępstwo z art. 62 § 1, 2 i 2a kks, tylko gdy zostało ono popełnione umyślnie, zarówno w zamiarze bezpośrednim, jak i ewentualnym.
W związku z tym odpowiedzialności karnej nie poniesie osoba, która wystawiła wadliwą fakturę na skutek niezawinionego błędu czy pomyłki. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 5 kwietnia 2018 roku, o sygn. akt II AKa 273/17, przepisy kks stosuje się, jeśli:
„(…) sprawca obejmował świadomością i wolą (w postaci chęci lub co najmniej godzenia się) wszystkie elementy strony przedmiotowej tego typu czynu zabronionego”.
Natomiast jak można przeczytać w postanowieniu Sądu Najwyższego z 25 lutego 2014 roku, o sygn. IV kk 426/13:
„(…) wystawienie nierzetelnej faktury realizuje znamiona art. 62 § 2 kks, gdy chodzi o uniknięcie lub zmniejszenie podatku, a więc gdy czyn godzi w obowiązek podatkowy. Jeśli natomiast działanie finguje (pozoruje) powstanie takiego obowiązku, to nie może być mowy o wystawieniu nierzetelnej faktury w rozumieniu art. 62 § 2 kks, lecz jest to zachowanie wyczerpujące znamiona art. 271 § 1 kk”.
Nierzetelne wystawienie faktury a KSeF
W przypadku Krajowego Systemu e-Faktur wystawienie faktury nierzetelnie nie podlega innym karom aniżeli tym opisanym w kks. W związku z tym wprowadzenie obowiązku korzystania z KSeF nie wpłynie na zwiększenie sankcji względem podatników. Co więcej, faktura uznawana jest za wystawioną dopiero w momencie nadania jej numeru w ramach KSeF, czyli po wysłaniu jej na serwer rządowy. Po wejściu w życie obowiązkowego wystawiania faktur w KSeF faktura wypisana ręcznie lub utworzona wyłącznie w systemie księgowym, ale niewysłana do KSeF, nie będzie uznawana za wystawioną.
Dodatkowo, zgodnie z art. 106ni ust. 1 ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw,, w sytuacji gdy przedsiębiorca:
- nie wystawił faktury przy użyciu KSeF pomimo takiego obowiązku,
- w okresie trwania awarii KSeF albo niedostępności KSeF, albo w przypadku gdy podatnik nie ma możliwości wystawienia faktury ustrukturyzowanej z innego powodu niż awaria KSeF wystawił fakturę niezgodnie z udostępnionym wzorem,
- nie przesłał w terminie faktury do KSeF
-naczelnik urzędu skarbowego nałoży, w drodze decyzji, na podatnika karę pieniężną do 100% wysokości kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. W przypadku gdy faktura nie ma wykazanego podatku naczelnik może nałożyć karę pieniężną do 18,7% wysokości kwoty należności ogółem wykazanej na tej fakturze.
Nałożoną karę pieniężną należy uregulować bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji o nałożeniu tej kary.
Kara pieniężna nie będzie nakładana na podatnika będącego osobą fizyczną, który za ten sam czyn będzie ponosił odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe.
Pytania i odpowiedzi w zakresie KSeF - wywiad w Ministerstwie Finansów
