Kontrola PIP w zakresie pracy tymczasowej ma na celu zapewnienie przestrzegania przepisów dotyczących zatrudniania pracowników tymczasowych. Praca tymczasowa wiąże się ze szczególnymi obwarowaniami prawnymi, a ich naruszenie może skutkować poważnymi konsekwencjami dla agencji pracy i pracodawców użytkowników.
Ogólne informacje o pracy tymczasowej
W przypadku pracy tymczasowej obowiązują szczególne zasady zatrudnienia.
Pracownik tymczasowy to pracownik, którego zatrudnia agencja pracy tymczasowej na podstawie umowy o pracę na czas określony lub umowy cywilnoprawnej, wyłącznie w celu wykonywania pracy tymczasowej na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika.
- sezonowe,
- okresowe,
- doraźne,
- których wykonanie przez pracowników zatrudnionych u pracodawcy użytkownika w terminie nie byłoby możliwe,
- których wykonanie należy do obowiązków nieobecnego pracownika zatrudnionego przez pracodawcę użytkownika
Pracodawca użytkownik to podmiot, do którego agencja pracy tymczasowej skierowała pracownika tymczasowego. Wyznacza on dla pracownika tymczasowego zadania i kontroluje ich wykonanie.
Pracownikiem tymczasowym nie może być pracownik pracodawcy użytkownika zatrudniony u niego na podstawie stosunku pracy. Pracownik zatrudniony na etacie u innego podmiotu niż pracodawca użytkownik może być pracownikiem tymczasowym u pracodawcy użytkownika. Jedyne ograniczenie w tej sytuacji może wynikać z zakazu konkurencji.
Zakaz pracy tymczasowej
Pracownik tymczasowy nie może wykonywać następujących rodzajów pracy:
szczególnie niebezpiecznej w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy;
na stanowisku pracy, na którym jest zatrudniony pracownik pracodawcy użytkownika, w okresie uczestniczenia tego pracownika w strajku;
tego samego rodzaju co praca wykonywana przez pracownika pracodawcy użytkownika, z którym został rozwiązany stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie ostatnich 3 miesięcy poprzedzających przewidywany termin rozpoczęcia wykonywania pracy tymczasowej przez pracownika tymczasowego, jeżeli taka praca miałaby być wykonywana w jakiejkolwiek jednostce organizacyjnej pracodawcy użytkownika położonej w gminie, na której terenie znajduje się lub znajdowała się jednostka organizacyjna, w której był zatrudniony zwolniony pracownik;
wymagającej uzbrojenia pracownika ochrony w broń palną bojową lub przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, których posiadanie wymaga uzyskania pozwolenia, o którym mowa w Ustawie z dnia 21 maja 1999 roku o broni i amunicji.
Umowa o pracę tymczasową
Przepisy określają, jakie elementy musi zawierać umowa o pracę pracownika tymczasowego. Jest ona zawierana między agencją pracy tymczasowej a pracownikiem tymczasowym.
- oznaczenie stron umowy;
- data zawarcia umowy;
- oznaczenie pracodawcy użytkownika;
- okres wykonywania pracy tymczasowej;
- warunki zatrudnienia pracownika tymczasowego w okresie wykonywania pracy na rzecz pracodawcy użytkownika, w szczególności:
- wynagrodzenie za pracę oraz termin i sposób wypłacania tego wynagrodzenia przez agencję pracy tymczasowej,
- rodzaj pracy, która ma być powierzona pracownikowi tymczasowemu,
- wymiar czasu pracy pracownika tymczasowego,
- miejsce wykonywania pracy tymczasowej.
Dopuszczalne jest zawarcie w umowie o pracę tymczasową możliwości wcześniejszego rozwiązania tej umowy przez każdą ze stron:
za 3-dniowym wypowiedzeniem, jeżeli umowa o pracę została zawarta na okres nieprzekraczający 2 tygodni;
za 1-tygodniowym wypowiedzeniem, jeżeli umowa o pracę została zawarta na okres dłuższy niż 2 tygodnie.
Obowiązki pracownika użytkownika względem pracownika tymczasowego
Pracodawca użytkownik ma określone obowiązki względem pracownika tymczasowego, w tym:
dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy tymczasowej;
prowadzenie ewidencji czasu pracy pracownika tymczasowego w zakresie i na zasadach obowiązujących w stosunku do pracowników;
zakaz stosowania wypowiedzenia zmieniającego i zakaz powierzania mu wykonywania pracy na rzecz i pod kierownictwem innego podmiotu;
udostępnienie pracownikowi tymczasowemu urządzeń socjalnych na zasadach przewidzianych dla pracowników etatowych;
dostarczenie pracownikowi tymczasowemu odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej;
zapewnienie napojów i posiłków profilaktycznych;
przeprowadzenie szkolenia w zakresie BHP;
ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy;
przeprowadzanie ocen ryzyka zawodowego oraz informowanie o tym ryzyku.
Kontrola PIP w zakresie pracy tymczasowej
Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia oraz udokumentowanie dokonanych ustaleń.
- stanu bezpieczeństwa i higieny pracy;
- przepisów dotyczących legalności zatrudnienia, w tym dokonania wpisu do rejestru agencji zatrudnienia, działalności, której prowadzenie jest uzależnione od uzyskania wpisu do tego rejestru, prowadzenia agencji zatrudnienia zgodnie z warunkami określonymi w Ustawie z dnia 20 marca 2025 roku o rynku pracy i służbach zatrudnienia oraz prowadzenia działalności przez inne podmioty, które nie wymagają wpisu do rejestru agencji zatrudnienia na mocy Ustawy z dnia 20 marca 2025 roku o rynku pracy i służbach zatrudnienia, kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców;
- zasad wypłacania wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej, zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę;
- przepisów dotyczących ograniczenia handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni.
Państwowa Inspekcja pracy, stojąc na straży przestrzegania przepisów w zakresie prawa pracy, w tym pracy tymczasowej, ma prawo kontrolować agencje pracy tymczasowej oraz pracodawców użytkowników. Stosuje się w tym wypadku ogólne zasady dotyczące kontroli przez PIP.
Planową kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, jej wszczęcie wymaga ponownego zawiadomienia.
Na wniosek przedsiębiorcy kontrola może być wszczęta przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia.
Prowadzenie kontroli PIP w przypadku pracy tymczasowej
Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy będzie przeprowadzona przez kontrolującego po okazaniu legitymacji służbowej potwierdzającej jego tożsamość i uprawnienia inspektora pracy lub innego upoważnionego pracownika Państwowej Inspekcji Pracy.
Kontrolę przedsiębiorcy przeprowadza się po okazaniu legitymacji służbowej i upoważnienia do jej przeprowadzenia.
Upoważnienie do przeprowadzania kontroli przez pracowników Państwowej Inspekcji Pracy u przedsiębiorcy powinno zawierać następujące dane:
wskazanie podstawy prawnej przeprowadzenia kontroli;
oznaczenie organu kontroli;
imię i nazwisko, stanowisko służbowe osoby upoważnionej do przeprowadzenia kontroli oraz numer jej legitymacji służbowej;
określenie zakresu przedmiotowego kontroli;
oznaczenie podmiotu objętego kontrolą;
wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia kontroli;
podpis osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji;
pouczenie kontrolowanego podmiotu o jego prawach i obowiązkach;
datę i miejsce wystawienia upoważnienia.
W przypadku, gdy konieczne jest niezwłoczne podjęcie kontroli u przedsiębiorcy, może być ona podjęta po okazaniu legitymacji służbowej. W tej sytuacji kontrolowanemu przedsiębiorcy należy niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia podjęcia kontroli, doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli.
- błędy dotyczące zawierania umów o pracę tymczasową;
- brak uzgodnienia na piśmie przez agencję pracy tymczasowej warunków zatrudnienia pracowników tymczasowych z pracodawcą użytkownikiem;
- naruszenia zasad udzielania pracownikom tymczasowym urlopów wypoczynkowych, ustalania wynagrodzenia za czas urlopu lub wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop;
- naruszenia obowiązków pracownika użytkownika wobec pracowników tymczasowych.
Podsumowanie
Podsumowując, kontrola PIP w zakresie pracy tymczasowej odbywa się na ogólnych zasadach ze szczególnym uwzględnieniem przestrzegania prawa dotyczącego zatrudniania pracowników tymczasowych. Kontroli podlega zarówno agencja pracy, jak i pracodawca użytkownik.
