Czynni podatnicy VAT mają obowiązek wykazywać podatek od sprzedanych towarów i usług. Jest to tzw. podatek należny (należny dla Skarbu Państwa). Wielkość podatku zależy od ceny netto (bez VAT) i stawki VAT dla danego towaru/usługi:
Cena netto x Stawka podatku VAT= Podatek VAT.
Przedsiębiorca zarejestrowany jako czynny podatnik VAT ma oprócz obowiązków wykazywania VAT od sprzedaży również pewne przywileje. Głównym jest możliwość pomniejszania podatku należnego o podatek od zakupów (naliczony) dotyczących firmy. Dzięki temu mogą wystąpić takie sytuacje, w których przedsiębiorca mimo tego, że jest vatowcem nie będzie musiał odprowadzać podatku należnego od sprzedaży do US, z uwagi na to, że w danym miesiącu podatek od zakupów był większy niż ten od sprzedaży. W ten sposób doszło do wystąpienia nadwyżki w VAT.
Sposoby rozliczania nadwyżki
Nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym wykazuje się w deklaracji VAT-7(14) w pozycji 50. O tym, co dalej z nadwyżką decyduje sam przedsiębiorca, a są dwie możliwości:
- przeniesienie nadwyżki na kolejny okres rozliczeniowy,
- zadeklarowanie zwrotu na konto bankowe służące firmowym rozliczeniom.
Decydując się na pierwszą z opcji przedsiębiorca wykazuje kwotę nadwyżki do przeniesienia na kolejny okres w pozycji 55. Na kolejnej deklaracji powinien przepisać tę kwotę do poz. 37 jako kwota nadwyżki z poprzedniej deklaracji. Wówczas jeżeli w kolejnym okresie podatek od sprzedaży będzie wyższy niż ten do odliczenia od zakupów nadwyżka zostanie “skonsumowana” a przedsiębiorca będzie miał do opłacenia mniejszą należność. Jeżeli więc wystąpiła w danym okresie nadwyżka VAT naliczonego od wydatków, a przedsiębiorca przewiduje w kolejnym okresie większą sprzedaż (a więc i większy podatek od sprzedaży) może przenieść nadwyżkę na kolejne okresy.
Jeżeli specyfika działalności pokazuje, że często występują nadwyżki VAT, aby nie kumulować kwot do przeniesienia z okresu na okres można zwrócić się do Urzędu Skarbowego o zwrot nadpłaconego VAT. W tym zakresie przepisy wyznaczają trzy terminy zwrotu podatku przyjmując za zasadniczy 60 dni. Jeżeli przedsiębiorca decyduje się ubiegać o zwrot zaznacza to na składanej deklaracji VAT-7 w poz. 51 i w jednej z pozycji 52, 53 lub 54 w zależności od terminu zwrotu.
Przedsiębiorca może połączyć obie formy czyli dokonać częściowego zwrotu i częściowego przeniesienia nadwyżki. Należy jednak zwrócić uwagę na to, aby suma kwot z pozycji 51 i 55 nie przekroczyła ogólnej kwoty nadwyżki, czyli wartości w pozycji 50.
Zasady i terminy zwrotu podatku
Zasady i obowiązujące terminy w ubieganiu się o zwrot podatku zawarto w przepisach ustawy o VAT. Podstawowym terminem oczekiwania na zwrot jest termin 60 dni. Przysługuje on każdemu podatnikowi, bez względu na rodzaj dokonanych zakupów czy stawkę sprzedawanych towarów lub usług. W niektórych jednak przypadkach termin ten da się skrócić lub co gorsze dla podatnika będzie trzeba go wydłużyć.
Skrócenie terminu oczekiwania na zwrot VAT do 25 dni może nastąpić pod warunkiem, że przedsiębiorca ma opłacone wszystkie faktury, dokumenty celne oraz inne zobowiązania jakie zostały uwzględnione w informacji podsumowującej VAT. Tylko więc rozliczający się na bieżąco podatnicy mają prawo ubiegać się o szybsze zwrócenie nadpłaconego podatku.
W przypadku, gdy przedsiębiorca ma nadpłatę podatku a w okresie za jaki składana jest deklaracja nie dokonał żadnych czynności opodatkowanych - chodzi tu o sprzedaż - nie może ubiegać się o zwrot podatku ani w terminie przyspieszonym ani w terminie podstawowym. Podczas gdy w danym okresie rozliczeniowym przedsiębiorca nie dokonał ani jednej sprzedaży opodatkowanej, ale dokonał zakupów związanych ze sprzedażą opodatkowaną lub na podstawie poprzednich okresów ma do rozliczenia nadpłatę podatku powinien zadeklarować zwrot w terminie wydłużonym do 180 dni.
Zakwestionowanie zwrotu podatku
Urząd skarbowy może zakwestionować zwrot podatku w wyniku wystąpienia nieprawidłowości i wówczas całkowicie odrzucić wniosek o zwrot lub też udzielić zwrotu jedynie częściowego jaki będzie faktycznie należny przedsiębiorcy po dokonaniu korekt.
Nadwyżka w VAT jako zabezpieczenie majątkowe
Od 2013 roku jest możliwość uznania nadwyżki podatku do zwrotu w rozliczeniach VAT jako zabezpieczenia kredytu przedsiębiorcy zaciągniętego w banku lub SKOK-u. W tym celu przedsiębiorca powinien złożyć wniosek w US, w którym upoważnia urząd do przekazania nadpłaty z danej deklaracji VAT-7 w podatku VAT na poczet nieuregulowanych zobowiązań z bankiem.
Nadwyżka VAT od zakupów nad podatkiem należnym od sprzedaży może być wykorzystana przez przedsiębiorcę na różne sposoby. Zwrócona na rachunek przedsiębiorcy może służyć spłacie bieżących zobowiązań, przeniesiona na kolejny okres może spowodować brak konieczności zapłaty podatku pomimo większego podatku VAT ze sprzedaży niż odliczonego od zakupów lub też zaliczona na poczet zabezpieczenia może pomóc przedsiębiorcy w pozyskaniu kredytu.
