Zasady ogólne
Obowiązek podatkowy, co do zasady, powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT. Jest to klasyczne ujęcie w przypadku gdy podatnik nie ma obowiązku wystawienia faktury.
Jednak gdy jest on zobligowany do wystawienia faktury, gdyż dokonuje sprzedaży na rzecz podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od wydania towaru lub wykonania usługi.
Analogicznie wygląda sytuacja w przypadku otrzymania zadatku, zaliczki lub przedpłaty. Wówczas obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT powstaje w dacie otrzymania części lub całości zapłaty.
Media
Kwestię obowiązku podatkowego na gruncie podatku VAT w przypadku faktur za media reguluje art. 19 ust. 13 pkt. 1 ustawy, który jasno wskazuje, że powstaje on z chwilą upływu terminu płatności wskazanego w umowie (na fakturze).
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu:
a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
b) świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, z zastrzeżeniem ust. 18,
c) świadczenia usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy.
Przykład.
Faktura za energię z datą wystawienia 18 czerwca, termin płatności wskazany na fakturze 9 lipiec. Należność wobec dostawcy energii została uregulowana 1 lipca. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy? Obowiązek podatkowy powstaje 9 lipca, zgodnie z terminem wskazanym na fakturze.
Dostawa lokali i budynków
W przypadku dostawy towarów, której przedmiotem są lokale i budynki, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia ich wydania.
Usługi transportowe i budowlane
Kwestie te reguluje art. 19 ust. 13 pkt. 2 ustawy o VAT, który mówi, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usług:
- transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami,
- spedycyjnych i przeładunkowych,
- w portach morskich i handlowych,
- budowlanych lub budowlano-montażowych.
Przykład.1.
Przedsiębiorca wystawił fakturę za wykonaną przez siebie usługę transportową w dniu 6 maja, data sprzedaży (wykonania usługi) 5 maja, płatność za fakturę została uregulowana 26 czerwca. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy? Obowiązek podatkowy w tym przypadku powstaje 4 czerwca- 30 dzień od daty wykonania usługi.
Przykład. 2.
Przedsiębiorstwo Y wystawiło fakturę za wykonaną przez siebie usługę budowlaną w dniu 8 maja, data sprzedaży (wykonania usługi) 7 maja, płatność za fakturę została uregulowana 20 maja. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy? Obowiązek podatkowy w tym przypadku powstaje 20 maja- dzień otrzymania zapłaty.
Jak wynika z art. 19 ust. 15 ustawy o VAT w przypadku usług budowlanych i transportowych otrzymanie części zapłaty (ceny) lub części wkładu budowlanego i mieszkaniowego powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.
Przykład.3.
Firma X wystawiła fakturę za usługi budowlane wykonane 5 maja na kwotę 15.000 zł. Data wystawienia faktury 6 maja. Część należności- 8.000 zł -została uregulowana 25 maja, pozostałe 7.000 zł kontrahent uregulował 30 czerwca. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?
Obowiązek podatkowy powstaje 25 maja (8.000zł), dla pozostałej części (7.000 zł) obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT powstaje 4 czerwca (30 dzień od wykonania usługi).
Najem, dzierżawa, leasing
Regulacje w tym zakresie można odnaleźć w art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług, który mówi, że obowiązek podatkowy w przypadku świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze powstaje w chwili otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.
Tutaj tak samo jak w przypadku usług budowlanych i transportowych otrzymanie części zapłaty lub części wkładu budowlanego i mieszkaniowego powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.
Sprzedaż wysyłkowa za pobraniem
W przypadku sprzedaży wysyłkowej dokonywanej za zaliczeniem pocztowym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty. Jest to jeden ze szczególnych momentów powstawania obowiązku podatkowego na gruncie podatku VAT, który wśród przedsiębiorców budzi wiele kontrowersji i wątpliwości. Tego typu usługa nie musi być świadczona przez Pocztę Polską, może ją wykonywać de facto dowolna firma kurierska, która umożliwia wysyłkę towarów za pobraniem. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania płatności na konto sprzedawcy, a nie jakby się mogło wydawać w chwili przekazania pieniędzy przez klienta listonoszowi lub kurierowi.
Mali podatnicy rozliczający się “metodą kasową”
Zgodnie z przepisami u Małego Podatnika rozliczającego się tzw. “metodą kasową” dokonującego sprzedaży na rzecz podmiotów nie będących czynnymi podatnikami VAT obowiązek podatkowy powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180 dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Natomiast w przypadku sprzedaży na rzecz podatnika zarejestrowanego jako czynny podatnik VAT obowiązek podatkowy powstaje w dniu otrzymania całości lub części zapłaty.
Ważne!!!
Zarówno w przypadku sprzedaży na rzecz podmiotów nie będących czynnymi podatnikami VAT jak i zarejestrowanych jako czynni podatnicy VAT, zgodnie z art. 21 ustawy otrzymanie częściowej powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.
