Każde postępowanie ze swej natury wymaga jakiegoś zespołu czynności. Pozew cywilny jest pismem formalnym wszczynającym bieg postępowania. Jednakże faza wszczęcia procesu nie ogranicza się do samego złożenia pisma. Dla zasadności złożenia pozwu należy szukać (jeśli to możliwe) pozasądowej drogi załatwienia sprawy, m.in. przez propozycję ugody lub mediację. Samo przedsądowe wezwanie do zapłaty także jest elementem, który składa się na część wszczęcia procesu.
Proces jest postępowaniem dwustronnym, ale to na powodzie (osobie wnoszącej pozew) leży szereg obowiązków, w których musi wykazać swoje uprawnienia przed sądem do zasadności roszczeń. Sam pozwany nie pojawia się w czasie składania pozwu, uczestniczy w procesie dopiero od chwili otrzymania pozwu z sądu.
Rodzaje pozwów cywilnych
Polski ustawodawca rozróżnia bardzo wiele rodzajów pozwów m.in.: pozew grupowy, pozew o zapłatę, pozew wzajemny, pozew o rozwód, pozew o zachowek, pozew o zapłatę, pozew o alimenty, pozew o eksmisję, pozew o odszkodowanie, pozew w postępowaniu grupowym, pozew w postępowaniu nakazowym, pozew w postępowaniu uproszczonym, pozew w postępowaniu upominawczym, pozew z roszczeniem ewentualnym, pozew o ustalenie macierzyństwa, pozew o ochronę dóbr osobistych, pozew o ukształtowanie prawa, pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Każde z tych pism jest przypisane do załatwienia innego typu sprawy, wszystkie jednak dotyczą uregulowania niezgodnego z prawem stanu rzeczywistego.
Pozew cywilny
Pozew jest to pismo procesowe wszczynające pozew cywilny, zawierające powództwo, czyli skonkretyzowane żądania określające zachowanie. Pismo to składa powód jako osoba występująca z roszczeniem przeciwko pozwanemu, czyli osobie zawinionej. Niezbędnym elementem pozwu jest również uzasadnienie, w którym przytacza się okoliczności faktyczne na poparcie powództwa. Samo pismo nie musi zawierać podstawy prawnej, ponieważ istnieje domniemanie, że sąd zna prawo.
Zagadnienia ogólne dotyczące pozwu cywilnego
Wszczęcie procesu następuje w rezultacie złożenia pozwu, w którym powód zawiera żądanie rozpoznania sprawy przez sąd cywilnoprawny. Jest to pierwsze pismo w procesie, które rozpoczyna bieg sprawy. Z racji tego, że proces ma charakter skargowy, wykluczone jest wiec jego wszczęcie przez sąd z urzędu.
Dlatego pierwszym obligatoryjnym elementem pozwu jest roszczenie. Sprawa musi toczyć się pomiędzy powodem a pozwanym, który może być osobą fizyczną, osobą prawną, lub jednostką organizacyjną, której ustawa przyznaje zdolność sądową.
Pozew cywilny ma zawsze formę pisemną. Dla uproszczenia ustawodawca do rozpatrywania niektórych spraw wprowadził formularze. Na formularzu należy składać pozwy w postępowaniu uproszczonym. Inne pozwy należy składać w formie pisemnej do sądu, pamiętając o zachowaniu wymogów formalnych pism.
| Pozew na formularzu - czyli specjalny druk urzędowy, zawierający pola, które należy wypełnić. Jest on zgodny z przepisami postępowania cywilnego i ma ułatwiać oraz przyśpieszać postępowanie sądowe. Zawiera szereg pouczeń i wskazówek, jak go poprawnie wypełnić, by nie zawierał braków formalnych. |
Wymogi formalne pism procesowych
Kodeks postępowania cywilnego nakłada na pozew wymogi formalne co do formy i treści. Jak każde pismo formalne musi być zgodne z art. 126 kpc (kodeksu postępowania cywilnego), jak również uwzględniać restrykcje określone w art. 187 kpc.
Zgodnie z art. 126 kpc każde pismo procesowe powinno zawierać:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowane
- imię i nazwisko lub nazwę stron (powoda i pozwanego)
- oznaczenie rodzaju pisma (pozew)
- treść roszczenia - obowiązek dokładnego sprecyzowania żądania pozwu obejmuje także żądania uboczne, dochodzone dodatkowo obok żądania zasadniczego, np. odsetek i innych świadczeń ubocznych
- dowody na poparcie treści żądania
- podpis strony - odręczny lub poprzez bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP
- wymienienie załączników
Pozew cywilny jako pismo procesowe wszczynające postępowanie musi również zawierać:
- Adresy zamieszkania lub siedziby stron - będzie to miało znaczenie dla właściwości miejscowej sądu
- Numer PESEL, NIP lub KRS powoda, jeżeli strona takowy posiada
- Wartość przedmiotu sporu
- Pełnomocnictwo (jeśli sprawy nie składamy we własnym imieniu lub jeśli pozew jest zbiorowy)
- Opłatę
- Odpisy (dla sądu i dla stron) oraz odpisy załączników
Pozew cywilny - dodatkowe wymogi formalne
Pozew jako pismo procesowe oprócz wymogów formalnych określonych w art. 126 kpc musi również uwzględniać wymogi dedykowane pozwowi z art. 187 kpc:
- dokładne określenie żądania - czy żądamy zwrotu, naprawy, zadośćuczynienia oraz w sprawach o prawa majątkowe określenie wartości przedmiotu sporu
- opis sprawy i uzasadnienie żądania
- uzasadnienie skierowania pozwu do właściwego sądu
- informacje czy podjęte zostały próby pozasądowego rozwiązania sprawy - na dowód można wysłać np. korespondencję mailową z prośbą o zapłatę roszczenia lub potwierdzenie wezwania do zapłaty
- można również żądać: wniosku o zabezpieczenie powództwa, wezwania na rozprawę świadków i biegłych, dokonania oględzin, przedstawienia dokumentów lub innych dowodów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
Pozew cywilny i jego zwrot - z czym to się wiąże?
Zanim sprawie zostanie nadany bieg, każdy pozew cywilny sprawdzany jest pod kątem spełnienia wymagań formalnych. W przypadku wystąpienia braków, przewodniczący właściwego wydziału w sądzie, do którego został skierowany pozew, wezwie stronę do usunięcia braków formalnych w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania. Jeżeli braki zostaną uzupełnione, termin złożenia pozwu liczy się od daty pierwszego pisma, a nie pisma uzupełniającego braki formalne. W przypadku nieuzupełnienia braków formalnych w terminie, pozew zostaje zwrócony i nie wywoła żadnych skutków prawnych (np. nie dojdzie do przerwania biegu przedawnienia).
