Główny Urząd Statystyczny zajmuje się zbieraniem informacji w celach statystycznych. Jakie informacje o nas zbiera GUS? Kiedy i jakie dane musimy podać obowiązkowo? Czy kara za niezłożenie sprawozdania do GUS jest możliwa? Jeśli tak, to kiedy i kto może zostać ukarany za niezłożenie odpowiednich informacji do GUS-u? Dowiesz się z poniższego artykułu!
Badania statystyczne GUS – co należy wiedzieć?
Zgodnie z ustawą o statystyce publicznej, taka statystyka ma zapewniać rzetelne, obiektywne i systematyczne informowanie społeczeństwa, organów państwa i administracji publicznej oraz podmiotów gospodarki narodowej o sytuacji ekonomicznej, demograficznej, społecznej oraz środowiska naturalnego.
Służby statystyki publicznej:
zbierają, gromadzą i opracowują dane od podmiotów gospodarki narodowej i o tych podmiotach oraz ich działalności, a także dane od osób fizycznych i o tych osobach, ich życiu i sytuacji oraz dane dotyczące zjawisk, zdarzeń i obiektów;
przechowują, łączą pozyskane dane i wtórnie je wykorzystują w celu realizacji zadań określonych w ustawie.
Jakie dane zbiera o nas GUS?
Ustawa o statystyce publicznej zezwala na zbieranie przez służby statystyki publicznej następujących danych osobowych: imiona i nazwiska;
daty urodzenia;
kraj urodzenia i miejsce urodzenia;
płeć;
numer PESEL;
obywatelstwo;
dane biometryczne;
dane genetyczne;
seksualność lub orientacja seksualna;
narodowość;
pochodzenie etniczne;
pochodzenie rasowe;
wyznanie, przynależność do kościoła lub związku wyznaniowego;
stan cywilny;
data zawarcia małżeństwa;
data ustania małżeństwa;
pozostawanie osób we wspólnym pożyciu;
wykształcenie;
zawód;
dochód, w tym wynagrodzenie;
składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne;
rodzaj miejsca pracy lub nauki;
numer identyfikacji podatkowej;
użytkowanie gospodarstwa rolnego;
kierowanie gospodarstwem rolnym;
adres miejsca pracy;
stan zdrowia;
stopień niezdolności do pracy, posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności, stopień niepełnosprawności;
tytuł ubezpieczenia z wyłączeniem części kodu objętej tajemnicą;
adres zameldowania, adres zamieszkania lub adres miejsca pobytu;
kraj poprzedniego zamieszkania;
kraj wyjazdu;
adres do korespondencji;
adres miejsca, w którym znajduje się zakończenie sieci udostępnione abonentowi publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w stacjonarnej publicznej sieci telekomunikacyjnej;
adres miejsca zamieszkania abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej;
adres do korespondencji abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej;
adres poczty elektronicznej;
numer telefonu.
Czy twoje dane podane do GUS-u są bezpieczne?
Dane jednostkowe identyfikowalne zebrane w badaniach statystycznych podlegają bezwzględnej ochronie. Mogą być wykorzystywane wyłącznie do opracowań, zestawień i analiz statystycznych oraz do tworzenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego operatu do badań statystycznych. Udostępnianie lub wykorzystywanie tych danych dla innych niż podane w ustawie celów jest zabronione.
Pseudonimizacja dokonywana jest niezwłocznie po określeniu niezbędnego zakresu podmiotowego i przedmiotowego. Odwrócenie pseudonimizacji następuje wyłącznie w zakresie niezbędnym do uzyskania celu statystycznego.
Obowiązkowe i dobrowolne badania statystyczne
W ramach prowadzonych badań statystycznych dane od respondentów są zbierane metodą obserwacji pełnej lub metodą reprezentacyjną na wylosowanej próbie danej zbiorowości lub metodą doboru celowego.
Badania statystyczne mogą być prowadzone na zasadzie obowiązku albo udziału dobrowolnego.
Badania statystyczne z udziałem osób fizycznych, z wyłączeniem spisów powszechnych, są prowadzone na zasadzie udziału dobrowolnego. Udział osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w badaniach statystycznych dotyczących ich działalności gospodarczej jest obowiązkowy.
Jeżeli badanie statystyczne jest prowadzone na zasadzie obowiązku, respondenci są obowiązani do udzielenia i przekazania prowadzącemu badanie pełnych, zgodnych ze stanem faktycznym, rzetelnych i wyczerpujących danych, zgodnie ze szczegółowym zakresem, w formie, postaci i terminach określonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej.
Na zasadzie obowiązku nie mogą być zbierane w badaniach statystycznych prowadzonych z udziałem osób fizycznych:
dane osobowe ujawniające pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych oraz przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby;
dane osobowe dotyczące wyroków skazujących oraz czynów zabronionych lub powiązanych środków bezpieczeństwa.
Obowiązki dotyczące podmiotów gospodarki narodowej
Szersze obowiązki niż wobec osób fizycznych ustawa o statystyce publicznej nakłada na tzw. podmioty gospodarki narodowej. Są one obowiązane do:
posiadania numeru identyfikacyjnego krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej i posługiwania się nim przy przekazywaniu danych wykorzystywanych dla celów statystycznych;
stosowania w prowadzonej ewidencji, dokumentacji oraz rachunkowości standardów klasyfikacyjnych;
przekazania nieodpłatnie danych dotyczących prowadzonej działalności i jej wyników zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej.
Podmioty gospodarki narodowej przedkładają do GUS-u informacje:
w postaci elektronicznej, w szczególności za pośrednictwem elektronicznej platformy gromadzenia danych statystycznych, a w przypadkach wskazanych w programie badań statystycznych statystyki publicznej – w innej formie lub postaci;
w postaci wywiadu przeprowadzanego przez ankietera statystycznego metodą wywiadu bezpośredniego lub wywiadu telefonicznego.
Kara za niezłożenie sprawozdania do GUS w 2024 r.
Kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlega grzywnie. Takiej samej karze podlega ten, kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne po upływie oznaczonego terminu.
Ten, kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym, podlega natomiast nie tylko karze grzywny, lecz także karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie.
