Umowa zlecenie jest jedną z najczęściej zawieranych umów. Dlaczego pracodawcy zawierają ją tak chętnie? Odpowiedź jest prosta - może ona generować mniejsze koszty związane z opłacaniem składek ZUS, a pracownik nie ma takich samych uprawnień jak w przypadku stosunku pracy. Czy staż pracy uwzględnia umowy zlecenie? Odpowiemy w artykule.
Czym jest staż pracy?
Pojęcie stażu pracy nie jest uregulowane przepisami prawa. Można go jednak określić jako czas pozostawania w zatrudnieniu, obejmujący tzw. okresy pracownicze. Osiągnięcie odpowiedniego stażu pracy daje uprawnienia m.in. do:
- wyższego wymiaru urlopu,
- prawa do urlopu wychowawczego,
- świadczenia przedemerytalnego.
Staż pracy a umowa zlecenie
Jeżeli umowa zlecenie stanowi jedyne źródło dochodu, wówczas zachodzi obowiązek odprowadzania od niej składek na ubezpieczenie społeczne (z wyjątkiem składki na ubezpieczenie chorobowe). Obecnie obligatoryjne oskładkowanie umowy zlecenie ma miejsce, gdy zleceniobiorca nie osiąga przychodów na poziomie co najmniej minimalnego wynagrodzenia.
W sytuacji, gdy umowa zlecenie jest zawierana z osobą, która już miesięcznie odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne od podstawy wynoszącej minimum 4 666 zł (od stycznia do grudnia 2025 r.) z innego tytułu, obowiązkowo należy przekazywać do ZUS-u wyłącznie składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Przykład 1.
Pani Klara jest zatrudniona na podstawie kilku umów zleceń równocześnie. Składki społeczne opłaca tylko z umowy, z której otrzymuje wynagrodzenie w miesięcznej stawce 4 666 zł, od pozostałych umów odprowadzane są jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Przy ustaleniu wysokości emerytury pani Marii ZUS uwzględni okres opłacania składki emerytalnej z tytułu umowy zlecenia.
Okresy, w których odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne, niezależnie czy to ze stosunku pracy, czy z umowy cywilnoprawnej, wlicza się do tzw. okresów składkowych dających prawo do emerytury.
Mimo oskładkowania umowy zlecenie na zasadach podobnych jak w przypadku umowy o pracę, nie ma możliwości zaliczenia okresu zatrudnienia na jej podstawie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze takie jak urlop wypoczynkowy.
Jeżeli umowa zlecenie posiada znamiona stosunku pracy (wykonywana pod stałym nadzorem i kierownictwem zleceniodawcy w warunkach przez niego określonych), może zostać uznana za umowę o pracę. W takiej sytuacji okres, przez jaki zleceniobiorca - pracownik świadczył pracę na jej podstawie, może zostać wliczony do stażu pracy.
Staż pracy - co do niego wliczamy?
Jak wspomniano powyżej, do stażu pracy wliczają się tzw. okresy pracownicze. Uwzględniane są tu mianowicie okresy:
- pracy na podstawie stosunku pracy, czyli umowy:
- o pracę,
- powołania,
- mianowania,
- wyboru,
- spółdzielczej umowy o pracę,
- czynnej służby wojskowej,
- pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium otrzymywanego przez osobę bezrobotną w trakcie szkolenia,
- pracy za granicą,
- prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie,
- za które przyznano pracownikowi wynagrodzenie po przywróceniu do pracy,
- o które skrócono pracownikowi czas wypowiedzenia z powodów leżących po stronie pracodawcy,
- studiów doktoranckich (nie więcej niż 4 lata i pod warunkiem uzyskania tytułu doktora).
Podsumowując, okres pracy na podstawie umowy zlecenie wlicza się do okresów składkowych dających prawo do emerytury, w przypadku, gdy z tego tytułu odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne. Natomiast obecnie praca w ramach umowy zlecenie nie wlicza się do stażu pracy, od którego zależny jest limit urlopu wypoczynkowego, jednakże niebawem mają pojawić się nowe przepisy w tej kwestii.
