Praca zespołowa a praca grupowa – czy to to samo?

Praca zespołowa niestety nader często utożsamiana jest z pracą w grupie. Co więcej, wiele osób używa tych sformułowań zamiennie. Czy jest to poprawne i zgodne z prawdą? By znaleźć odpowiedź na to pytanie, warto pokusić się o bardziej wnikliwe porównanie obu pojęć. Różnicowanie sprowadzać się będzie do kilku kluczowych obszarów. Zapoznanie się z nimi stanowi dobry punkt wyjścia do identyfikacji charakteru współpracy w danym przedsiębiorstwie. 

Czym różni się praca zespołowa od pracy grupowej?

Rodzaj współpracy pomiędzy pracownikami możemy różnicować, biorąc pod uwagę pięć głównych obszarów. Są to: przywództwo, charakter spotkań, aktywność, odpowiedzialność oraz efekty pracy. Dzięki ich obserwacji i analizie możemy nie tylko dostrzec sposób realizacji zadań i komunikacji, lecz także w odpowiedni sposób reagować, by lepiej zintegrować pracowników pracujących nad wspólnym projektem. Poniżej opisane zostały wspomniane wcześniej czynniki, z wyraźnym zaznaczeniem kontrastu pomiędzy omawianymi stylami pracy.

Przywództwo

Pierwszym czynnikiem, od którego możemy rozpocząć różnicowanie czym jest praca zespołowa i grupowa, jest przywództwo, a raczej to, jak prezentuje się jego forma w obu przypadkach. W pracy grupowej dostrzeżemy sylwetkę silnego, wyrazistego lidera, który wysuwa się na pierwszy plan i przejmuje w pewien sposób rolę „szefa” grupy. Z kolei w pracy zespołowej, taka osoba nie odstaje od reszty w przejaskrawiony sposób. Lider zespołu pełni raczej rolę o charakterze „usłużnym” – wspiera zespół, dba o dobrą komunikację, określa kierunek rozwoju i dostrzega potencjał każdej osoby. Ponadto wspiera procesy organizacyjne i rozumie wizję zarządu. Praca zespołowa wprowadza myślę, że team leader nie jest jednak osobą wydającą polecenia. Jest pełnoprawnym jego członkiem. Brakuje zatem hierarchicznego wymiaru współpracy na rzecz budowania komfortowej atmosfery sprzyjającej efektywności, a nie powodującej ograniczenia i narzucającej sztywne ramy.

Charakter spotkań

Kolejny czynnik również może wspierać proces dokonania „diagnozy” w kwestii współpracy między ludźmi. Jest nim charakter spotkań osób tworzących obie grupy. Praca zespołowa pozwala na stworzenie odpowiedniego środowiska do otwartych, ożywionych dyskusji, co pozwala uwolnić kreatywność. W takiej właśnie atmosferze tworzą się idealne warunki dla tzw. myślenia synergicznego, które ma bardzo dobry wpływ na wyniki firmy. Niestety w sytuacji pracy w grupie charakter spotkań bardzo często ma narzuconą przez jej lidera formę. Może to powodować, że część (o ile nie większość) obecnych na spotkaniu, niechętnie uzewnętrznia swoje przemyślenia, uwagi i pomysły. Oddziałuje to nie tylko na niekorzyść organizacji, lecz także nie sprzyja integracji osób, które ze sobą współpracują.

Aktywność

Trzecią wskazówką, która pozwala na rozróżnienie czym jest praca grupowa a praca zespołowa, jest aktywność podejmowana przez osoby współpracujące np. przy danym projekcie. Pozornie aktywności zmierzające do osiągnięcia określonego celu są podobne. W obu przypadkach następuje omówienie zadań i podejmowane są decyzje na konkretnych etapach pracy. Różnica polega jednak na tym, jak poszczególne działania są realizowane. W przypadku pracy w grupie zadania są delegowane konkretnej osobie, podczas gdy w zespole polega to na wspólnej ich realizacji. Nie oznacza to pracy wszystkich osób nad konkretnym zadaniem jednocześnie, ale możliwość dyskusji, uzyskania rady czy wsparcia. Członek zespołu nie czuje się osamotniony w realizacji przypisanego sobie działania, ponieważ ma poczucie więzi z zespołem i odpowiedzialności zbiorowej. Przekłada się to jednocześnie na kolejną kwestię pozwalającą rozróżnić styl pracy wśród współpracowników.

Odpowiedzialność

Sposób, w jaki ponoszona jest odpowiedzialność, również wiele mówi na temat charakteru współpracy między pracownikami. W przypadku pracy w grupie odpowiedzialność można określić jako jednostkową, czyli ponoszoną indywidualnie przez osobę, której zadanie zostało delegowane. Zatem mimo przynależności do grupy, finalnie to pracownik okazuje się „samotną wyspą”, która reprezentuje jedynie siebie i swoją aktywność. Praca zespołowa wprowadza odpowiedzialność ponoszoną zbiorowo. Oczywiście, każdy członek zespołu jest świadomy tego, jakich zadań się podejmował i czy zrealizował je skutecznie. Jednak ostatecznie współpracownicy odpowiadają (np. przed zarządem) jako zespół i w takim rozumieniu przedstawiają realizowane przez siebie założenia.

Efekty pracy

Ostatni przytaczany czynnik, który może wesprzeć nas w dokonaniu rozróżnienia, czy pracuję w grupie, czy w zespole, to efekty pracy i ich postrzeganie. Jest on bardzo ściśle związany ze wszystkimi pozostałymi wskaźnikami, ponieważ daje obraz tego, w jaki sposób myślą o sobie współpracownicy. W przypadku pracy grupowej za indywidualną odpowiedzialnością następuje efektywność indywidualna. Dana osoba sama postrzega siebie jako pracownika, który owszem, musi rozmawiać z innymi o pewnych kwestiach, jednak odpowiada za swoje wyniki sam. Nie ma poczucia przynależności. Natomiast w przypadku pracy w zespole jej członkowie, poza zadowoleniem z siebie i dobrze wykonanej pracy, gdy cel zostanie osiągnięty, mają poczucie wspólnoty i tworzenia „małej społeczności”, która wspólnymi siłami osiągnęła to, co zostało zaplanowane.

Co ma wpływ na pracę zespołową?

Na podstawie powyższego porównania widzimy, że praca zespołowa pozwala osiągać zamierzone cele z jednoczesną dbałością o komfort współpracy. Warto zatem zastanowić się, co wpływa na jej funkcjonowanie, by wykorzystać te informacje w trosce o efektywność. Oto niektóre z istotnych czynników, ważnych dla wypracowania dobrej współpracy w zespole:

1. Budowanie zaufania
   Zaufanie stanowi fundament współpracy w zespole. Bez niego nie da się maksymalnie wykorzystać zasobów w nim drzemiących. Najczęściej jego brak powoduje liczne problemy, związane także z efektywnością. Stała troska o budowanie i utrzymywanie zaufania wśród ludzi, którzy ze sobą współpracują, jest niezbędna, by zapewnić inne pozostałe czynniki wpływające na każdego członka zespołu.

2. Otwartość
   Zespół, który ma do siebie zaufanie, jest jednocześnie bardziej otwarty. Dzieje się tak dlatego, że stworzone zostały warunki do nieskrępowanej dyskusji i dzielenia się pomysłami. Czynnik ten zdecydowanie wpływa na pracę zespołu. Im go więcej, tym lepiej. Należy jednak pamiętać, że otwartość odnosi się w tym przypadku również do respektowania potrzeb innych osób. Okazywany przy tym szacunek wspiera tworzenie zgranego teamu.

3. Poczucie odpowiedzialności
   W pierwszej części artykułu rozważaliśmy różnice w odpowiedzialności grupowej i zespołowej. W kontekście samego wpływu na team odpowiedzialność pełni rolę wiążącą. Daje poczucie przynależności oraz powoduje patrzenie na swoją pracę w kategorii bardziej globalnej. Osoba, która ma poczucie odpowiedzialności, nie chce zawieść swoich kolegów i koleżanek. Wie, że jej postawa ma wpływ nie tylko na nią, lecz także na innych. Osoba taka nie myśli egocentrycznie, lecz bardziej społecznie.

4. Poprawna komunikacja
   Niewątpliwy wpływ na jakość współpracy w zespole ma odpowiednia komunikacja. Otwarta postawa, w myśl której prezentujemy chęć zrozumienia drugiej strony, aktywne słuchanie i jasny sposób przekazywania treści, to niektóre składowe odpowiedniego procesu komunikacji. By współpraca była sprawna, warto zwrócić uwagę na fakt, czy każda osoba odczytuje komunikat w sposób prawidłowy. Powinny być one zatem formułowane jasno, precyzyjnie i spójnie. Efektywny zespół unika nieporozumień na rzecz żywych dyskusji prowadzących do konkretnych rozwiązań.

5. Troska o atmosferę
   Gdy każda osoba w zespole dba o wyżej wymienione aspekty pracy, troska o dobrą atmosferę staje się czymś naturalnym. Gdy towarzyszy temu empatyczne podejście do kolegów i koleżanek oraz pozytywne nastawienie, chęć do pracy jest stała, a przebywanie wśród ludzi, z którymi dobrze się czujemy, powoduje wzrost satysfakcji z wykonywanych aktywności.

Podsumowując, warto zastanowić się, jaka sytuacja panuje w organizacji, w której pracujemy. Jeśli jesteś np. liderem zespołu, przemyśl, czy odpowiednio dbacie o każdy aspekt współpracy, by rozwijać siebie oraz firmę.