Niejednokrotnie przedsiębiorcy korzystają z możliwości udziału w konkursach, które jako nagrodę przyznają dofinansowanie rzędu kilku milionów złotych dla konkretnego podmiotu. Udział w procedurze konkursowej łączy się jednak z licznymi obowiązkami w zakresie składania wniosków, spełniania rygorystycznych wymogów, udzielania odpowiedzi na wszelkie pytania, dbania o to, by w toku procesu wszelkie dokumenty były aktualne. Może się jednak okazać, że podmiot wnioskujący został oceniony negatywnie, a miesiące gromadzenia dokumentów i przygotowywania wniosku o dofinansowanie wydadzą się zmarnowanym czasem. Niniejszy artykuł wskaże, jakie są możliwości odwołania od takiej oceny, a także jak zrobić to w sposób poprawny pod względem formalnym. Kryteria merytoryczne – rzeczowe zależą od przedsiębiorcy.
Podstawa prawna
Podstawą do ogłaszania konkursów, naboru wniosków, kwalifikowania beneficjentów, dokonywania oceny oraz ewentualnego odwoływania się od tych niekorzystnych reguluje ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 (dalej: ustawa o zasadach realizacji programów).
Co więcej, do konkursów, w których dofinansowanie pochodzi częściowo ze środków Unii Europejskiej, stosuje się także konkretne rozporządzenia lub dyrektywy unijne, zależnie od materii, którą obejmuje konkurs (np. inne przepisy unijne będą obowiązywały w zakresie rolnictwa, a inne w kwestii opieki medycznej).
Poza tym każda instytucja, która organizuje taki konkurs (minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego lub zarząd województwa), układa własny regulamin na podstawie ustawy o zasadach realizacji programów, w którym szczegółowo określone są wytyczne dla podmiotów chcących wziąć w nich udział. Regulaminy te często są bardzo skomplikowane i szczegółowe – muszą bowiem dokładnie określić, jaki jest cel konkursu, jakiego rodzaju działalność będzie on wspierał, jakie są obligatoryjne elementy wniosku – jakie dokumenty należy dołączyć, kto ma je podpisać, do kiedy trzeba je złożyć, jakim kapitałem należy dysponować itp. Jak najbardziej jasno powinny być też wyartykułowane kryteria merytoryczne oraz jakie cechy powinien mieć podmiot, aby otrzymać dofinansowanie.
Rodzaje oceny projektu – formalna i merytoryczna
Projekty podlegają ocenie pod względem spełnienia kryteriów jej wyboru. Oceny te mają charakter formalny – dotyczą wstępnej weryfikacji wniosków – oraz merytoryczny, po uzyskaniu pozytywnej oceny formalnej.
Ocena formalna dotyczy spełnienia wszystkich wymaganych regulaminem i ustawami kryteriów, takich jak przekazanie pełnej dokumentacji, wymaganych decyzji i pozwoleń, które mają walor ważności i aktualności, przekazanie informacji, na przykład o wysokości dochodu na przestrzeni ostatnich lat, o dysponowaniu określonymi sumami pieniężnymi, nieruchomościami, ruchomościami (np. maszynami). Jeżeli któregokolwiek z wymaganych regulaminem elementów brakuje, instytucja wzywa do uzupełnienia dokumentacji lub złożenia wyjaśnień w ustalonym w regulaminie terminie. Dopiero po bezskutecznym upływie tego terminu lub po złożeniu wyjaśnień/dokumentów, których instytucja nie uzna za wystarczające, dokonuje negatywnej oceny formalnej projektu.
Do oceny merytorycznej instytucja przystępuje po wydaniu pozytywnej oceny formalnej. Ma ona na celu wybranie najbardziej pożądanych podmiotów, które na podstawie wniosku wydają się najbardziej adekwatne do realizacji celu konkursu. Weryfikuje się, którzy wnioskodawcy w sposób najpełniejszy, najbardziej efektywny będą mogli przeznaczyć otrzymane dofinansowanie na cele zamierzone w regulaminie konkursu. Często niuanse decydują o tym, czy ocena będzie pozytywna, czy negatywna, a od tego zależy otrzymanie kilkumilionowego dofinansowania na rozwój własnego przedsiębiorstwa.
Protest w sprawie odrzucenia wniosku o dofinansowanie
Po otrzymaniu negatywnej oceny, formalnej lub merytorycznej, wnioskodawca ma prawo wniesienia protestu w celu ponownego sprawdzenia złożonego wniosku w zakresie spełnienia kryteriów wyboru projektów.
Od tej zasady przysługuje jednak wyjątek – negatywną ocenę można otrzymać z uwagi na to, że kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów w konkursie albo w ramach rundy konkursu nie wystarczy na wybranie projektu do dofinansowania. Taka okoliczność nie może stanowić wyłącznej przesłanki wniesienia protestu. Można jej jednak użyć, jeżeli chcemy zweryfikować jeszcze inne okoliczności – skoro kilka projektów otrzymało taką samą ocenę, ale dla nas zabrakło środków, warto spróbować zwrócić uwagę na swoje dobre strony, aby uzyskać więcej punktów w klasyfikacji.
Protest wnosi się w terminie 14 dni od daty otrzymania pisemnej informacji o negatywnej ocenie wniosku, również w formie pisemnej. Protest powinien zawierać:
-
oznaczenie instytucji właściwej do rozpatrzenia protestu (tej, która dokonała oceny);
-
oznaczenie wnioskodawcy;
-
numer wniosku o dofinansowanie projektu;
-
wskazanie kryteriów wyboru projektów, z których oceną wnioskodawca się nie zgadza, wraz z uzasadnieniem;
-
wskazanie zarzutów o charakterze proceduralnym w zakresie przeprowadzonej oceny, jeżeli zdaniem wnioskodawcy naruszenia takie miały miejsce, wraz z uzasadnieniem;
-
podpis wnioskodawcy lub osoby upoważnionej do jego reprezentowania, z załączeniem oryginału lub kopii dokumentu poświadczającego umocowanie takiej osoby do reprezentowania wnioskodawcy.
Jeżeli protest zawiera jakiekolwiek braki – nie ma któregoś z powyżej wskazanych elementów – instytucja wzywa do ich uzupełnienia w terminie 7 dni od doręczenia wezwania. Protest jest rozpoznawany przez instytucję zarządzającą lub pośredniczącą, jeżeli taka została ustanowiona dla danego programu, a instytucja zarządzająca powierzyła jej takie zadanie.
Znamiennym jest, że instytucja, która rozpoznaje protest, ma ustawowy termin na dokonanie weryfikacji wniosku, który wynosi nie dłużej niż 21 dni, licząc od dnia otrzymania protestu. W uzasadnionych przypadkach, na przykład gdy konieczne jest skorzystanie z pomocy ekspertów, termin rozpatrzenia protestu może być przedłużony, jednak nie może przekroczyć łącznie 45 dni od dnia jego otrzymania.
W przypadku uwzględnienia protestu właściwa instytucja może:
-
skierować projekt do właściwego etapu oceny albo dokonać aktualizacji listy projektów, które zakwalifikowały się do kolejnego etapu konkursu albo
-
przekazać sprawę instytucji, która dokonała zaskarżonej oceny, w celu przeprowadzenia ponownej oceny projektu, jeżeli stwierdzi, że doszło do naruszeń obowiązujących procedur i konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na wynik oceny. Ponowna ocena polega na powtórnej weryfikacji projektu w zakresie przywołanych w proteście kryteriów i zarzutów. Jeżeli powtórna ocena jest pozytywna – projekt kierowany jest do właściwego etapu oceny lub aktualizowana jest lista projektów, które zakwalifikowały się do kolejnego etapu konkursu.
Każda decyzja instytucji jest przekazywana wnioskodawcy w formie pisemnej.
Protest można w każdej chwili cofnąć, co powoduje pozostawienie go bez rozpoznania. Pozostawia się bez niego także protest złożony po terminie, niezawierający powyżej wskazanych elementów obligatoryjnych, nieuzupełniony w terminie lub wniesiony przez podmiot wykluczony z możliwości by uzyskać dofinansowanie.
Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
Nieuwzględnienie protestu rodzi po stronie Wnioskodawcy możliwość złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego właściwego ze względu na siedzibę skarżącego. Skargę wnosi się w terminie 14 dni od daty doręczenia pisemnej, negatywnej odpowiedzi na protest.
Co istotne, skargę taką wnosi się bezpośrednio do Wojewódzkiego Sądu administracyjnego, a nie, jak w klasycznym postępowaniu administracyjnym, za pośrednictwem instytucji/organu, którego decyzję kwestionujemy. Opłata od skargi jest stała, wynosi 200 zł, płatne na konto Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Jako że skarga jest składana bezpośrednio do WSA, należy złożyć ją, wraz z załącznikami, w dwóch egzemplarzach – drugi wysyłany jest do instytucji, która ma możliwość złożenia odpowiedzi na skargę.
Załącznikami do skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego są:
-
wniosek o dofinansowanie projektu,
-
informacje o wynikach oceny projektu, o której mowa w art. 45 ust. 4,
-
wniesiony protest,
-
odpowiedź na protest.
De facto do skargi należy dołączyć wszystkie dokumenty, całą korespondencję wnioskodawcy z instytucją. WSA nie ma bowiem przekazanych żadnych dokumentów od instytucji, a dysponuje tym, co przekazane mu zostało przez wnioskodawcę. Jako że trzeba dołączać je w dwóch egzemplarzach, często zgromadzenie dokumentów i ich przygotowanie jest czasochłonne, a ma się na to oraz sporządzenie skargi 14 dni. Jest to bardzo pracochłonne dla wnioskodawcy, który musi mieć dwa egzemplarze wszelkich dokumentów, podczas gdy instytucja dysponuje tymi wszystkimi rzeczami, co rodzi wątpliwości co do takiego rozwiązania.
Niemniej jednak, jak przy rozpoznawaniu protestu, Wojewódzki Sąd Administracyjny ma ustawowo określony termin – 30 dni od dnia jej wniesienia – na rozpoznanie skargi.
W wyniku rozpoznania skargi sąd może:
-
uwzględnić skargę, stwierdzając, że:
- ocena projektu została przeprowadzona w sposób naruszający prawo i naruszenie to miało istotny wpływ na wynik oceny, przekazując jednocześnie sprawę do ponownego rozpatrzenia przez właściwą instytucję, o której mowa w art. 39 ust. 1,
- pozostawienie protestu bez rozpatrzenia było nieuzasadnione, przekazując sprawę do rozpatrzenia przez właściwą instytucję, o której mowa w art. 55 albo art. 39 ust. 1; -
oddalić skargę w przypadku jej nieuwzględnienia;
-
umorzyć postępowanie w sprawie, jeżeli jest ono bezprzedmiotowe.
Skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego
Wnioskodawcy w przypadku negatywnego dla niego rozstrzygnięcia skargi przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, przysługuje możliwość wniesienia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Skargę taką wnosi się bezpośrednio do Naczelnego Sądu Administracyjnego (jak do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego), dołączając wszystkie posiadane dokumenty wymienione powyżej, w terminie 14 dni od daty doręczenia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Procedura jest analogiczna jak przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym, przepisy stosuje się odpowiednio.
Od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego nie przysługuje już jednak żadna prawna możliwość odwołania.
