Jeśli w czasie ciąży kończy się stosunek pracy, to umowa ulega często przedłużeniu do dnia porodu. Czy jeśli przekroczony zostanie limit czasowy umów, to automatycznie zmieni się ona w umowę na czas nieokreślony? Czy w jeśli następuje przedłużenie umowy do dnia porodu, to wymagane jest podpisanie jakiegokolwiek dokumentu? Odpowiedzi poniżej.
Pobierz wzór informacji przedłużeniu umowy do dnia porodu w dwóch formatach PDF i DOCX!
Kiedy następuje przedłużenie umowy do dnia porodu?
W art. 177 § 3 Kodeksu pracy zostało szczegółowo określone, kiedy może mieć miejsce przedłużenie umowy do dnia porodu.
„§ 3 Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.
§ 31. Przepisu § 3 nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy”.
Pracodawca nie zawsze musi przedłużyć umowę do dnia porodu
Nie w każdym przypadku pracodawca zobligowany jest do przedłużenia umowy do dnia porodu. Oprócz wskazanych wprost w przepisie umów na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca oraz umów na czas określony zawartych w celu zastępstwa innego pracownika przedłużenie umowy nie ma zastosowania dla umów:
- cywilnoprawnych;
- na czas określony, na czas wykonywania określonej pracy lub umowy o pracę na okres próbny trwającej dłużej niż 1 miesiąc, jeżeli zakończenie tych umów przypada przed upływem trzeciego miesiąca ciąży;
- o staż z urzędu pracy.
Określenie trzeciego miesiąca ciąży
Przepisy Kodeksu pracy nie precyzują jednak, jak należy liczyć okres trzech miesięcy ciąży.
Odpowiedź znajdujemy w wyroku Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2012 roku o sygn. akt I PK 33/02, OSNP 2004/12/204. Sąd stwierdził, że: „Termin upływu trzeciego miesiąca ciąży (art. 177 § 3 kp) oblicza się w równej miary miesiącach księżycowych (28 dni)”.
W myśl powyższego niezależnie od tego, ile dni występuje w danym miesiącu, trzeba przyjąć, że jeden miesiąc równy jest 28 dniom. Czyli upływ trzeciego miesiąca ciąży równa się 84 dniom (3 x 28 dni).
Przykład 1.
Pani Magdalena ma zawartą umowę do 31 sierpnia 2023 roku. 1 czerwca przekazała pracodawcy zaświadczenie od lekarza, które wskazywało, że jest w ciąży. Umowa ulegnie rozwiązaniu po upływie 84. dnia, w związku z czym pracownica powinna mieć przedłużoną umowę do dnia porodu.
Informacja o przedłużeniu umowy do dnia porodu
Umowa ulega przedłużeniu do dnia porodu z mocy prawa. Oznacza to, że co do zasady po stronie pracodawcy nie leży obowiązek podejmowania dodatkowych czynności. Jednakże dobrą praktyką jest, aby informacja o przedłużeniu umowy do dnia porodu została przekazana w formie pisemnej. Taki dokument należy przechowywać w części B akt osobowych.
Informacja o przedłużeniu umowy powinna zawierać następujące dane:
- dane pracodawcy;
- dane pracownika;
- datę i miejsce sporządzenia dokumentu;
- informację o:
- pierwotnej dacie rozwiązania umowy;
- o dokumencie stwierdzającym stan ciąży;
- podstawie prawnej przedłużenia;
- podpis pracodawcy.
Błędem nie będzie również przekazanie pracownicy umowy, w której terminem końcowym będzie dzień porodu.
Limit umów na czas określony a przedłużenie do dnia porodu
Umowy na czas określony są ograniczone limitem czasowym i ilościowym. Wynoszą one odpowiednio:
- 33 miesiące;
- 3 umowy terminowe.
Po przekroczeniu tych limitów umowa przekształca się automatycznie w umowę bezterminową. Zasady te nie mają zastosowania do umów przedłużonych do dnia porodu, na co wskazuje bezpośrednio art. 251 § 41 Kodeksu pracy: „Przepisów § 1 i 3 nie stosuje się w przypadku przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu zgodnie z art. 177 § 3”.
Przykład 2.
Umowa o pracę pani Pauliny zawarta jest na okres 30 miesięcy. W 27. miesiącu pani Paulina wręczyła pracodawcy zaświadczenie o stanie ciąży (był to pierwszy miesiąc). Mimo że data porodu przypada po upływie 33 miesięcy, to umowa nie stanie się umową na czas nieokreślony.
Umowa do dnia porodu a zasiłek macierzyński
W dniu porodu umowa ulega rozwiązaniu. Należy pamiętać, że dzień urodzenia dziecka jest jednocześnie pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego. Mimo że tytuł do ubezpieczenia chorobowego wygaśnie, to pracownicy i tak będzie przysługiwał zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego. Wystarczy, że złoży odpowiednie dokumenty w ZUS-ie.
Ochrona przed wypowiedzeniem umowy
Przepisy prawa pracy przewidują szczególne przywileje dla kobiet w ciąży. Jednym z nich jest ochrona zatrudnienia, o czym mowa poniżej.
§ 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
(...)
§ 4. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
(...)
Informacja o przedłużeniu umowy do dnia porodu – podsumowanie
Wydłużenie stosunku pracy do dnia porodu następuje z mocy prawa, w związku z czym pracodawca nie ma względem pracownicy dodatkowych obowiązków. Pisemna informacja o przedłużeniu umowy do dnia porodu jest jednak wskazaną praktyką. Dzięki temu można uniknąć wątpliwości co do statusu pracownicy.
