Przekazanie bonów podarunkowych w świetle ustawy VAT

Sprzedaż kart podarunkowych jest powszechną praktyką marketingową mającą na celu przyciągnięcie większej liczby klientów. Przedsiębiorcy chcą w ten sposób zachęcić klientów do nabywania towarów i skorzystania z usług firmy. W związku z tym pojawiają się wątpliwości, czy przekazanie bonów podarunkowych podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Karta podarunkowa nie jest towarem

W myśl ogólnej zasady opodatkowaniu VAT podlega odpłatne przekazanie towarów. Zatem aby stwierdzić, czy opisane działanie przedsiębiorcy rodzi skutki podatkowe, należy w pierwszej kolejności ustalić, czy karta podarunkowa jest uznawana przez ustawę za towar. Zgodnie bowiem z definicją zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy VAT poprzez towar rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postaci energii. Natomiast w powszechnym rozumieniu za kartę podarunkową rozumie się dowód uprawniający do otrzymania w oznaczonym terminie pewnych towarów.  Nabycie karty podarunkowej uprawnia klienta do otrzymania w przyszłości określonych towarów. W momencie jej otrzymania klient nie nabywa żadnego towaru. W konsekwencji sprzedaż klientowi karty podarunkowej jest ze strony przedsiębiorcy jedynie przyrzeczeniem wydania w przyszłości określonego towaru. Dopiero bowiem w momencie okazania karty podarunkowej klient może otrzymać od podatnika określony towar. W świetle powyższego trudno uznać kartę rabatową za towar, a skoro nie mamy z nim do czynienia, to nie ma miejsca dostawa towarów podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT.

W momencie zakupu karty klient nie uzyskuje żadnej korzyści majątkowej, odniesienie ją dopiero w momencie realizacji tej karty poprzez wymianę na towar. Samo przekazanie klientom kart podarunkowych nie łączy się z jakimkolwiek świadczeniem na ich rzecz. Karta daje zatem jedynie możliwość otrzymania towarów i usług, co wymaga posłużenia się nią przez klienta w chwili jej wymiany na konkretny towar lub usługę. Oznacza to, że sama czynność sprzedaży karty podarunkowej nie jest dostawą towarów i nie podlega opodatkowaniu.

Przekazanie bonów podarunkowych nie jest świadczeniem usług

Oprócz czynności polegającej na dostawie towarów również świadczenie usług podlega opodatkowaniu VAT. W świetle definicji ustawowej poprzez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Należy jednak zauważyć, że w momencie przekazania bonów podarunkowych nie występuje świadczenie usług, a jedynie fizyczne przekazanie dokumentu zawierającego w sobie pewne uprawnienie. Wydania kart rabatowych nie można też utożsamiać ze świadczeniem usług, ponieważ karty te same w sobie nie zaspokajają żadnych potrzeb.

Organy podatkowe zgodne w kwestii bonów podarunkowych

Organy podatkowe w swoich interpretacjach podatkowych potwierdzają powyższe stanowisko, uznając, że przedsiębiorca nie jest zobowiązany do opodatkowania samej czynności przekazania kart podarunkowych klientom. Dopiero realizacja karty, czyli fizyczne wydanie zakupionego towaru klientowi będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Przykładowo można wskazać interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 września 2015 r., nr IBPP2/4512-602/15/IK, w której czytamy m.in.: (...) bon towarowy, nazwany w omawianej sprawie przez Wnioskodawcę «Kartą Podarunkową», nie mieści się w definicji towaru w rozumieniu (...) przepisu ustawy o VAT lecz jest jedynie dokumentem uprawniającym do odbioru towarów. Zastępuje on środki pieniężne, za które zwyczajowo nabywa się towary, natomiast wydanie tego bonu następuje w zamian za dokonanie wpłaty środków pieniężnych przez klienta na rzecz Wnioskodawcy. Konsekwentnie zatem, czynności sprzedaży ww. Kart klientom nie można utożsamiać z dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.  Zatem, czynność odpłatnego przekazania Karty Podarunkowej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Opłata za kartę podarunkową nie jest zaliczką

Zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy VAT jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Warto jednak zaznaczyć, że konieczność opodatkowania zaliczki powstanie jedynie wówczas, gdy pomiędzy otrzymaniem określonej kwoty a dostawą towarów istnieje bezpośredni związek. Oznacza to, że otrzymana zaliczka musi dotyczyć nabycia konkretnie określonego towaru (zob. przykładowo wyrok NSA z 25 sierpnia 2010 r., I FSK 1100/09).

Czy zatem w przypadku pobrania opłaty od klienta za kartę podarunkową należy ją potraktować jako zaliczkę? W odpowiedzi na tak postawione pytanie należy stwierdzić, że pobierana opłata nie jest formą przedpłaty lub zaliczki, ponieważ klienci nabywając przedmiotową kartę, wpłacają odpowiednią kwotę za towar, który nie jest z góry określony. Tym samym dokonana wpłata nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w momencie wydania bonu podarunkowego. Zapłata, która ma miejsce przed dostawą towaru, nie spełnia w całej rozciągłości definicji zaliczki. Przyszła dostawa nie jest jeszcze w momencie zapłaty szczegółowo określona – nieznany jest przedmiot sprzedaży, ilość towaru oraz jego cena. Dopiero z chwilą dokonania dostawy towarów, a więc w momencie realizacji transakcji sprzedaży towaru, powstaje obowiązek podatkowy.

Przykład 1.

Klient 30 listopada zakupił w sklepie odzieżowym kartę podarunkową o wartości 100 zł. 22 grudnia karta podarunkowa została wymieniona na spodnie o wartości 100 zł. Obowiązek podatkowy powstał w momencie wydania konkretnego towaru. Sprzedaż zostanie ujęta w deklaracji podatkowej za grudzień.

Ewidencjonowanie na kasie fiskalnej

Ustawa o VAT nakłada na przedsiębiorców obowiązek ewidencjonowania sprzedaży dokonywanej na rzecz osób nieprowadzących działalności gospodarczej przy użyciu kasy fiskalnej. Mając jednak na uwadze, iż sprzedaż bonów nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu VAT, przedsiębiorca nie ewidencjonuje jej w kasie rejestrującej. Czynność ta ma dopiero miejsce w momencie wydania towaru lub świadczenia usługi w zamian za kartę podarunkową.

Przykład 1.

Klient 5 września zakupił w sklepie sportowym kartę podarunkową o wartości 200 zł. 8 września karta została wymieniona na rakietę tenisową. Zewidencjonowanie sprzedaży oraz wydanie paragonu nastąpi w dniu powstania obowiązku podatkowego tj. 8 września.

Dyrektywa unijna w sprawie kart podarunkowych

Na koniec warto zaznaczyć, że w kwestii opodatkowania kart podarunkowych wypowiedziała się również Rada UE. W dyrektywie 2016/1065, która weszła w życie 2 lipca 2016 r., wskazano, że: Faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług dokonane w zamian za bon różnego przeznaczenia przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę jako wynagrodzenie lub część wynagrodzenia podlega opodatkowaniu podatkiem VAT zgodnie z art. 2, natomiast każdy poprzedzający transfer tego bonu różnego przeznaczenia nie podlega opodatkowaniu VAT.  Dyrektywa potwierdza dotychczasowe stanowisko, zgodnie z którym sprzedaż kart podarunkowych nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Należy także pamiętać, że przepisy krajowe powinny być dostosowane do regulacji unijnych, w związku z czym w przyszłości powinniśmy się spodziewać uregulowania w ustawie o podatkach od towarów i usług kwestii opodatkowania kart podarunkowych.