Vouchery wystawione przez przewoźników, hotele, biura podróży mają na celu zatrzymanie środków pieniężnych klientów wobec odwołania np. imprezy turystycznej i jednocześnie umożliwienie skorzystania z vouchera (bonu) w terminie późniejszym. Zasadniczy wzrost ich wydawania klientom spowodowała pandemia COVID-19. Jaka jest ważność vouchera za odwołanie imprezy turystycznej? Czy zamiast niego możliwy jest zwrot pieniędzy? Odpowiedź poniżej.
Voucher – co to jest?
Voucher jest to dokument, który uprawnia posiadacza do korzystania z określonych towarów lub usług. Może przybrać formę kwotową lub usługową.
Forma kwotowa oznacza, że w danym punkcie klient ma do wykorzystania określoną kwotę w celu zakupu produktu lub usługi.
Forma usługowa oznacza możliwość skorzystania z konkretnej usługi, np. pobytu w określonym hotelu, bez możliwości zmiany na formę gotówkową.
Voucher w dobie COVID-19 – zalecenia Komisji Europejskiej
Komisja stwierdziła, że w wyniku pandemii COVID-19 poszczególne kraje wprowadziły zakazy podróży i ograniczenia na granicach oraz wystosowały stosowne ostrzeżenia. Doprowadziło to do odwołania dużej liczby połączeń, co uniemożliwiło podróże wielu obywatelom. Obecne bezprecedensowe ograniczenia podróży na skalę ogólnoświatową doprowadziły do niemal całkowitego wstrzymania podróży w Europie i w wielu innych częściach świata. Sytuacja ta wywiera znaczny wpływ na przewoźników, organizatorów imprez turystycznych („organizatorzy”) i dostawców innych usług turystycznych oferowanych w ramach imprez turystycznych.
Z treści ww. zalecenia wynika, że:
- minimalny okres ważności bonów powinien wynosić 12 miesięcy. Przewoźnicy i organizatorzy powinni automatycznie zwrócić pasażerowi lub podróżnemu kwotę danego bonu nie później niż 14 dni po upływie okresu jego ważności, jeżeli bonu nie wykorzystano. Dotyczy to również zwrotu pozostałej kwoty danego bonu, jeżeli uprzednio wykorzystano go w części;
- jeżeli bony mają okres ważności dłuższy niż 12 miesięcy, pasażerom i podróżnym powinno przysługiwać prawo żądania zwrotu w formie pieniężnej nie później niż 12 miesięcy po wydaniu danego bonu. To samo prawo powinno im przysługiwać w każdej chwili w późniejszym okresie, z zastrzeżeniem mających zastosowanie przepisów dotyczących przedawnienia;
- przewoźnicy i organizatorzy mogliby rozważyć możliwość wymiany bonów na gotówkę w terminie wcześniejszym niż 12 miesięcy od daty wydania danego bonu, jeżeli pasażer lub podróżny o to wystąpi;
- pasażerowie i podróżni powinni mieć możliwość wykorzystania bonów do regulowania płatności za wszelkie nowe rezerwacje dokonane przed upływem daty ważności bonu, nawet jeżeli uregulowanie płatności lub wykonanie usługi następuje po tej dacie;
- pasażerowie i podróżni powinni mieć możliwość wykorzystania bonów do opłacenia wszelkich usług transportowych lub imprez turystycznych oferowanych przez przewoźnika lub organizatora;
- z zastrzeżeniem dostępności i bez względu na taryfę lub różnicę cen:
- przewoźnicy powinni zapewnić, aby bony umożliwiały pasażerom podróż na tej samej trasie na takich samych warunkach przewozu, jakie wyszczególniono w pierwotnej rezerwacji,
- organizatorzy powinni zapewnić, aby bony umożliwiały podróżnym rezerwację imprezy turystycznej charakteryzującej się takim samym rodzajem usług lub taką samą jakością jak odwołana impreza;
- przewoźnicy i organizatorzy powinni rozważyć rozszerzenie możliwości wykorzystania bonów tak, aby za ich pomocą można było również dokonywać rezerwacji u innych podmiotów wchodzących w skład tej samej grupy przedsiębiorstw;
- w przypadku gdy odwołaną usługę transportową lub imprezę turystyczną zarezerwowano za pośrednictwem biura podróży lub innego pośrednika, przewoźnicy i organizatorzy powinni dopuścić wykorzystanie bonów w celu dokonania nowych rezerwacji również za pośrednictwem tego samego biura podróży lub innego pośrednika;
- powinna istnieć możliwość przenoszenia bonów na usługi transportowe na innego pasażera bez dodatkowych kosztów. Powinna również istnieć możliwość przenoszenia bonów na imprezy turystyczne na innego podróżnego bez dodatkowych kosztów, jeżeli dostawcy usług wchodzących w zakres imprezy wyrażą zgodę na przeniesienie bez dodatkowych kosztów;
- aby zwiększyć atrakcyjności bonów, organizatorzy i przewoźnicy mogliby rozważyć wydawanie bonów o wyższej wartości niż całkowita kwota płatności dokonanych za pierwotnie zarezerwowaną imprezę turystyczną lub usługę transportową, na przykład w formie dodatkowej kwoty ryczałtowej lub dodatkowych usług;
- na bonach należy umieścić okres ich ważności i wskazać wszystkie związane z nimi prawa. Bony należy wydawać na trwałym nośniku, takim jak e-mail lub papier.
Voucher w dobie COVID-19 – według polskiej ustawy covidowej
Polski ustawodawca w odpowiedzi na zalecenia UE, a także kierując się potrzebami zarówno przedsiębiorców z branży turystycznej, jak i konsumentów, postanowił uregulować kwestię wystawiania voucherów (bonów) i kwestię ich ważności oraz możliwości ich realizacji.
Zgodnie z art. 15k ust. 1 Ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa covidowa) odstąpienie od umowy w trybie określonym w art. 47 ust. 4 Ustawy z dnia 24 listopada 2017 roku o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych lub rozwiązanie przez organizatora turystyki umowy o udział w imprezie turystycznej w trybie określonym w art. 47 ust. 5 pkt 2 tej ustawy, które to odstąpienie od umowy lub rozwiązanie umowy pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, jest skuteczne z mocy prawa po upływie 180 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego o odstąpieniu lub powiadomienia o rozwiązaniu przez organizatora turystyki.
Odstąpienie od umowy bądź jej rozwiązanie, o którym mowa w art. 15k ust. 1 ustawy covidowej, nie jest skuteczne w przypadku wyrażenia przez podróżnego zgody na otrzymanie w zamian od organizatora turystyki vouchera do realizacji na poczet przyszłych imprez turystycznych w ciągu roku od dnia, w którym miała się odbyć impreza turystyczna. Wobec tego pierwotnie voucher mógł być zrealizowany w ciągu roku od dnia jego wystawienia (data planowanej imprezy turystycznej). Natomiast wartość vouchera nie mogła być niższa niż kwota wpłacona na poczet realizacji dotychczasowej umowy o imprezę turystyczną.
Przykład 1.
Pan Jan 24 czerwca 2020 roku wykupił wycieczkę turystyczną do Włoch dla 4 osób w biurze podróży ABC. Koszt wycieczki wynosił 4000,00 zł. Z uwagi na pandemię COVID-19 wyjazd został odwołany. Biuro podróży ABC zaproponowało panu Janowi voucher do wykorzystania na kwotę 4000,00 zł do zrealizowania w terminie roku od 24 czerwca 2020 roku. Czy biuro podróży mogło zaproponować voucher?
Z powyższego przypadku wynika, że pan Jan miał według art. 15k ustawy covidowej 2 opcje:
- odstąpienie od umowy – wówczas mógłby liczyć na zwrot pieniędzy po upływie co najmniej 180 dni (wówczas odstąpienie stałoby się skuteczne);
- skorzystanie z vouchera z terminem ważności jednego roku od 24 czerwca 2020 roku.
Skorzystanie z powyższych opcja zawsze jest uzależnione od woli konsumenta.
