Split payment zaczął obowiązywać w polskim systemie podatkowym od 1 lipca 2018 roku. W pierwszym okresie był nieobowiązkowy. Obecnie w niektórych branżach split payment jest obowiązkowy. Mimo że funkcjonuje od dłuższego czasu, podatnicy nadal mają z jego stosowaniem duże problemy.
Split payment – regulacje
Zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – dalej: ustawa o VAT – podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności wynikającej z niej kwoty należności mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.
W myśl art. 108a ust. 1a ustawy o VAT (obowiązuje od 1 listopada 2019 roku) przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę równą lub wyższą niż 15 000 zł, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.
Podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (patrz art. 108a ust. 1b ustawy o VAT).
Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:
-
zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
-
zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT albo jest rozliczana w inny sposób.
Sankcje z ustawy VAT za zapłatę za fakturę poza mechanizmem split payment
W przypadku stwierdzenia, że podatnik dokonał płatności z naruszeniem obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, wykazane na fakturze, której dotyczy płatność. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, nie ustala się dodatkowego zobowiązania podatkowego.
Tym samym w przypadku niezastosowania mechanizmu podzielonej płatności podatnik musi się liczyć z bardzo kłopotliwymi konsekwencjami finansowymi.
Powyższych sankcji nie stosuje się, jeżeli dostawca lub usługodawca rozliczył całą kwotę podatku wynikającą z faktury, która została zapłacona z naruszeniem przepisów o split payment.
Faktura VAT przy obowiązkowym split payment
Podatnik obowiązany stosować split payment, musi wystawić fakturę, która będzie informowała kupującego o tym fakcie. Przypomnijmy, że podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
-
sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
-
sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
-
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
-
otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.
W przypadku faktur, w których kwota należności ogółem stanowi kwotę równą lub wyższą niż 15 000 zł, obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy – faktura powinna zawierać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”.
Tym samym podatnicy winni specjalnie oznaczać faktury. W przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę z naruszeniem ust. 1 pkt 18a, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, wykazanej na tej fakturze. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, nie ustala się dodatkowego zobowiązania podatkowego.
Powyższej sankcji nie stosuje się, jeżeli zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, wykazanej na fakturze, została dokonana z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
Split payment w przypadku sprzedaży abonamentów
W wielu przypadkach podatnik dokonujący sprzedaży abonamentów do programów komputerowych przekazuje również urządzenia do ich obsługi.
Przykład 1.
Podatnik dokonuje sprzedaży abonamentów do programu ERP (księgowo-magazynowego). Przedsiębiorca kupuje dostęp do programu, opłacając comiesięczny abonament. Program pozwala na odczytywanie faktur i innych dokumentów ze skanów. Tym samym jego funkcje pomagają przedsiębiorcom w szybkim ewidencjonowaniu dokumentów. W celu pozyskania nowych klientów podatnik wraz z wykupem abonamentu przekazuje skaner. Czy w takim przypadku należy stosować obowiązkowy split payment?
W tym przypadku podatnik nie ma obowiązku stosowania obowiązkowego split payment. W przykładzie przedmiotem sprzedaży dokonanej przez przedsiębiorcę na rzecz klientów są usługi polegające na wydawaniu oprogramowania poprzez pobranie aplikacji (opłacanie abonamentu), które nie mieszczą się w zakresie poz. 95 załącznika nr 15 do ustawy – PKWiU 58.29.29.0 – „Pakiety pozostałego oprogramowania użytkowego – Wyłącznie dyski SSD”.
Co bardzo ważne, również dostawa skanerów nie jest dostawą towaru z załącznika nr 15 do ustawy o VAT.
W przypadku, gdy dostarczane są skanery posiadające wyłącznie wbudowaną funkcję skanowania, nie mieszczą się one w zakresie poz. 60 załącznika nr 15 do ustawy – PKWiU 26.20.18 – „Komputery i pozostałe maszyny do automatycznego przetwarzania danych”, w którym to grupowaniu zawiera się PKWiU 26.20.18 określone jako „Urządzenia wykonujące co najmniej dwie z następujących funkcji: drukowanie, skanowanie, kopiowanie, faksowanie”.
Tym samym w takiej sytuacji ani usługa, ani towar nie znajdują się w załączniku nr 15.
Podsumowując, podatnicy nadal muszą sprawdzać, jakie usługi lub towary są sprzedawane i czy znajdują się one w załączniku nr 15.
