Założenie własnej firmy bezsprzecznie wiąże się z koniecznością poniesienia określonych wydatków. Na ich samodzielne sfinansowanie stać niewielu przedsiębiorców znajdujących się na początku kariery. W tym momencie z pomocą przychodzą powiatowe urzędy pracy, oferujące przyszłym biznesmenom dotacje. Czy wydatki finansowane z dotacji są kosztem?
Czy dotacja jest przychodem?
Dotacje z urzędu pracy, przeznaczone dla bezrobotnych zakładających własne firmy, to program aktywizacyjny i narzędzie do walki z bezrobociem. W ten sposób państwo chce wspierać podatników w poszukiwaniu alternatyw dla nie zawsze wystarczającej liczby etatów na rynku pracy.
Ogromny plusem dotacji, który daje jej znaczną przewagę nad innymi formami finansowania, jak np. kredyt, jest to, że jest ona bezzwrotna. Warunkiem jest wykorzystania uzyskanego kapitału na pokrycie potrzeb swojej firmy. Dodatkowo, dotacje przyznawane są stosunkowo szybko – po spełnieniu niezbędnych procedur średni czas oczekiwania wynosi około sześciu tygodni.
Zatem, jak widać, staranie się o dotację to naprawdę gra warta świeczki. Jednakże przedsiębiorcy często zastanawiają się, czy dotacja – jako że jest bezzwrotna – nie będzie wymagała opodatkowania podatkiem dochodowym?
Zwolnienie z opodatkowania nie zwalnia natomiast podatnika z ujęcia otrzymanej kwoty w księdze przychodów i rozchodów – organy skarbowe wskazują, że w tym przypadku nieodpowiednie są kolumny właściwe dla ewidencjonowania przychodów, można w tym celu wykorzystać ewentualnie kolumnę 17 – uwagi. Natomiast pojawią się także opinie, iż wartość przychodów niepodlegających opodatkowaniu nie powinna być wprowadzana do KPiR.
Wydatki finansowane z dotacji a koszty uzyskania przychodu
Zgodnie z podstawową definicją, zawartą w ustawie o PIT, za koszty uzyskania przychodów należy uznać wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu albo w celu utrzymania lub zabezpieczenia źródła takiego przychodu. Jednocześnie wydatek taki nie może być wymieniony w art. 23 ustawy – znajduje się tam bowiem obligatoryjny katalog kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów.
Wydatki finansowane z dotacji otrzymanej z powiatowego urzędu pracy można podzielić na dwie grupy. W pierwszej z nich znajdzie się majątek trwały – czyli środki trwałe i wartości niematerialne i prawne, w drugiej natomiast – wyposażenie, materiały i towary oraz pozostałe wydatki związane z działalnością.
Zaczynając od grupy pierwszej – wydatki na majątek trwały, sfinansowany z dotacji, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodu. Zasada ta wynika z art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy – zgodnie z nią odpisów amortyzacyjnych środków trwałych albo wartości niematerialnych pokrytych z dotacji, nie należy uznawać za koszty firmowe. To natomiast oznacza, że odpisy amortyzacyjne nie powinny być w tym przypadku ujmowane w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Natomiast warto także zwrócić uwagę na sytuację, kiedy zakup środka trwałego został pokryty częściowo ze środków z dotacji, a częściowo ze środków własnych podatnika.
“Art. 46. 1. Starosta z Funduszu Pracy może: (...) 2) przyznać bezrobotnemu jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności, w wysokości określonej w umowie, nie wyższej jednak niż 6-krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia (...).” O wydatkach na materiały czy towary nią sfinansowanych art. 23 ustawy nie wspomina. Zatem w tym przypadku podejmując decyzję, czy zakupy tego typu mogą stanowić koszty uzyskania przychodu, należy oprzeć się na wskazanej wcześniej ogólnej zasadzie – czyli związku wydatku z działalnością gospodarczą.
Zakup wyposażenia i pozostałe wydatki sfinansowane z dotacji powinny zatem zostać uwzględnione w kolumnie 13 księgi (pod warunkiem, że środki z dotacji nie są przekazywane w ramach innych programów unijnych niż wymieniony wyjątek). Jednocześnie należy pamiętać, że księgowanie zakupu towarów handlowych i materiałów podstawowych zależne jest od momentu zakupu. W przypadku, gdy miał on miejsce jeszcze przed rozpoczęciem działalności, to należy ująć je w remanencie początkowym. Warto przy tym pamiętać, że wartość remanentu początkowego nie stanowi jeszcze kosztu uzyskania przychodu – dopiero na zakończenie roku podatkowego, po sporządzeniu remanentu końcowego, porównuje się obie wartości i różnicę uwzględnia się przy wyliczaniu zaliczki na podatek dochodowy. Zakup towarów albo materiałów już po założeniu działalności uwzględnia się od razu w księdze – w odpowiedniej dla tego wydatku kolumnie 10 (także - jak powyżej - jeśli środki dotacji pochodzą z Funduszu Pracy).
Dotacja a podatek VAT
Podatnicy zakładający działalność mogą – w większości przypadków – zadecydować, czy chcą być czynnymi podatnikami VAT i dokonywać rozliczeń tej daniny, czy też (jeśli oczywiście mogą) wolą skorzystać ze zwolnienia w tym zakresie. Co jednak w przypadku podatku VAT, pokrytego środkami z dotacji, jeśli przedsiębiorca zdecyduje się ten podatek rozliczyć?
Tę kwestię reguluje Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 14.07.2017 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej. Zgodnie z par. 8 ust. 2 pkt. 5, podatnik jest zobowiązany do zwrotu odliczonego lub zwróconego podatku naliczonego, dotyczącego zakupionych w ramach przyznanego dofinansowania wydatków.
Zatem, podstawową zasadą jest zwrot do urzędu pracy wartości podatku VAT od poczynionych w ramach dotacji zakupów pod warunkiem, że dotacja pokrywała także wartość podatku. Jednakże istnieje tu także alternatywa – przedsiębiorca może bowiem złożyć w urzędzie pracy oświadczenie, iż rezygnuje z prawa do odliczenia podatku. Wtedy też zwrot VAT-u do urzędu nie będzie konieczny, ale – nie będzie też możliwe pomniejszenie wydatku o jego kwotę. Co więcej, do kosztów uzyskania przychodu zaliczyć będzie można wyłącznie kwotę netto. Zgodnie z przepisami, podatek VAT może stanowić koszt tylko wtedy, gdy podatnik nie posiadał prawa do jego odliczenia. Jeśli jednak dobrowolnie z takiego prawa zrezygnował, VAT nie może stać się kosztem firmy.
