Wynagrodzenie chorobowe - kompendium wiedzy

Kto nabywa prawo do wynagrodzenia chorobowego

Prawo do wynagrodzenia chorobowego nabywają osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu, które dzielimy na dobrowolne i obowiązkowe:

ubezpieczenie chorobowe obowiązkowe:

pracownicy, którzy nawiązali stosunek pracy,
członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
osoby odbywające służbę zastępczą.

ubezpieczenie chorobowe dobrowolne:

osoby wykonujące pracę nakładczą,
osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia,
osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące,
osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
duchowni.

Przez jaki okres pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego przez okres pierwszych 33 dni w ciągu roku kalendarzowego w razie jego czasowej niezdolności do pracy w związku z chorobą lub chorobą zakaźną. Jeżeli natomiast osoba zatrudniona ukończyła 50. rok życia jest to 14 dni w roku kalendarzowym zgodnie z art. 92 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy.

Ważne!

Do okresu 33 dni lub odpowiednio 14 dni zalicza się cały okres niezdolności w danym roku kalendarzowym, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie chorobowe. Oznacza to, że pula ta obejmuje również dni wolne od pracy.

Jeżeli niezdolność do pracy powstała wskutek choroby, miała miejsce podczas tzw. okresu wyczekiwania na otrzymanie prawa do wynagrodzenia chorobowego, to czas trwania zwolnienia nie wlicza się do limitu 33 dni.

Ważne!

Pracownik zyskuje prawo do wynagrodzenia chorobowego dopiero w momencie upływu 30 dni nieprzerwanego podlegania pod ubezpieczenie chorobowe. Z kolei osoby, które opłacają dobrowolnie składki na to ubezpieczenie, zasiłek otrzymują po 90 dniach. Dotyczy to na przykład zleceniobiorców czy osób prowadzących działalność gospodarczą. Jest to tak zwany okres wyczekiwania.

Do puli tej nie wlicza się również okresów choroby powstałej w czasie trwania urlopu wychowawczego, bezpłatnego, jak również tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności.

Kogo nie dotyczy okres wyczekiwania?

Przepisy przewidują odstępstwa dotyczące okresu wyczekiwania. Prawo do wynagrodzenia od pierwszego dnia mają bowiem osoby, które:

mają udokumentowany co najmniej 10-letni okres podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, niezależnie od długości przerw między poszczególnymi okresami zatrudnienia, jak również ci, którzy podlegali ubezpieczeniu społecznemu przed 1 stycznia 1999 r., które uprawniało do wypłat pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa;

sprawowały mandat posła lub senatora i podjęły pracę w ciągu 90 dni od zakończenia kadencji;
stały się niezdolne do pracy z powodu wypadku w drodze do pracy lub w drodze z pracy;
są absolwentami szkoły lub uczelni wyższej i zostały zatrudnione w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły. Przy czym za dzień ukończenia szkoły uważa się datę na świadectwie, a w przypadku szkół wyższych - dzień złożenia egzaminu dyplomowego.

Niezdolność do pracy na przełomie roku kalendarzowego

Co w przypadku jeżeli zwolnienie lekarskie przypada na przełomie roku? Jeśli 31 grudnia przypadnie 33 dzień pobierania wynagrodzenia chorobowego, a zwolnienie jest kontynuowane od 1 stycznia to pracownik od nowego roku w dalszym ciągu otrzymuje wynagrodzenie chorobowe. Dzieje się tak dlatego, że okres 33 dni biegnie od początku roku kalendarzowego.

Przykład 1.

Pracownik korzystał ze zwolnienia lekarskiego od 27 grudnia 2015 roku do 7 stycznia 2016 roku. Zatem za 5 dni zwolnienia lekarskiego w grudniu otrzymał wynagrodzenie i dni te zostaną wliczone do okresu za 2015 roku. Natomiast od 1 stycznia do 7 stycznia 2016 roku wypłacone zostało także wynagrodzenie chorobowe, jednak już z puli 33 dni za rok bieżący, nawet jeżeli pracownik nie wykorzystał pełnego limitu za 2015 rok.

Wynagrodzenie chorobowe - podstawa wymiaru wynagrodzenia

Podstawę wymiaru wynagrodzenia stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Oznacza to, że należy uwzględniać konkretne miesiące poprzedzające zwolnienie lekarskie, bez względu na to kiedy nastąpiła wypłata wynagrodzenia.

Ważne!

Jeżeli nie ma pełnego okresu (np. z powodu krótkiego zatrudnienia) to w podstawie uwzględniamy pobory wypłacone za pełne miesiące kalendarzowe.

Należy również pamiętać, że przyjęty przychód należy pomniejszyć o składki na ubezpieczenie społeczne finansowane przez pracownika, które wynoszą 13,71%.

Co wchodzi do podstawy wynagrodzenia chorobowego?

Podstawę wynagrodzenia chorobowego oprócz płacy zasadniczej stanowią również inne składniki, takie jak:

premie i prowizje (jeżeli są pomniejszane za okres niezdolności do pracy),
wynagrodzenie za czas urlopu,
wynagrodzenie za nadgodziny i pracę w nocy,
inne dodatki i nagrody uzależnione od wykonywania swoich obowiązków.

Ważne!

Pracownik ma obowiązek dostarczyć zwolnienie lekarskie do pracodawcy w ciągu 7 dni w celu naliczenia wynagrodzenia.

Wynagrodzenie chorobowe - wysokość

To w jakiej wysokości zostanie wypłacone wynagrodzenie chorobowe zależy od rodzaju niezdolności do pracy. Przedstawia się to następująco:

80% dostaje się w przypadku:

choroby,
odosobnienia w związku z chorobą zakaźną;

100% otrzyma natomiast:

pracownica, która zachorowała podczas ciąży,
pracownik, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy,
pracownik, który poddał się badaniom w związku z kandydowaniem na dawcę komórek, tkanek i narządów lub zabiegiem pobrania tych organów.

Przykład 2.

Pan Krzysztof jest zatrudniony w pewnej firmie od 1 kwietnia. Umowa o pracę z poprzednim pracodawcą została rozwiązana 31 marca. W maju zachorował, w związku z czym dostarczył pracodawcy L4. Zwolnienie lekarskie obejmuje okres 4-17 tego miesiąca, tj. na 14 dni. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi w opisanym przypadku wynagrodzenie za kwiecień.

Załóżmy, że pan Krzysztof zarabia 3000 zł brutto, bez dodatkowych składników.

Wynagrodzenie za 14 dni zwolnienia należy wyliczyć następująco: