Czy przedsiębiorca może posiadać zagraniczny rachunek bankowy, na który przyjmuje płatności?

Za standard można obecnie uznać przyjmowanie płatności za dostarczone towary oraz wykonane usługi na firmowy rachunek bankowy. W tym miejscu pojawia się jednak pytanie, czy przedsiębiorca może posiadać zagraniczny rachunek bankowy, na który przyjmuje płatności i jakie ewentualne konsekwencje podatkowe mogą się z tym wiązać.

Dopuszczalność posiadania zagranicznego rachunku bankowego

Oceniając, czy przedsiębiorca może mieć rachunek bankowy w innym kraju niż Polska, należy w pierwszej kolejności odnieść się do treści ustawy Prawo dewizowe. 

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 16 ustawy Prawo dewizowe obrotem dewizowym jest obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju. Obrotem dewizowym z zagranicą jest:

1. zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować wykonywanie między rezydentem i nierezydentem rozliczeń pieniężnych lub przeniesienie między rezydentem i nierezydentem własności wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, a także wykonywanie takich umów lub czynności;
2. zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować przeniesienie między rezydentami rzeczy lub prawa, których nabycie nastąpiło w obrocie dewizowym z zagranicą, a także wykonywanie takich umów;
3. dokonywanie wywozu, przekazywanie oraz wysyłanie za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, a także dokonywanie ich przywozu, przekazywanie oraz nadsyłanie z zagranicy do kraju.

W rezultacie zawarcie umowy rachunku bankowego w zagranicznym banku i przyjmowanie płatności stanowi obrót dewizowy z zagranicą. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy obrót dewizowy jest zasadniczo dozwolony, jednak z zastrzeżeniem ograniczeń określonych w art. 9 ustawy.

W art. 9 pkt 9 ustawy Prawo dewizowe możemy przeczytać, że ograniczeniom podlega otwieranie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów, rachunków w bankach i oddziałach banków, mających siedzibę w krajach trzecich, z wyjątkiem ich otwierania w czasie pobytu w tych krajach, a także w związku z działalnością określoną w pkt 4, z zastrzeżeniem nieutrzymywania takich rachunków dłużej niż 2 miesiące od zakończenia pobytu lub działalności.

Krajami trzecimi są państwa niebędące państwami członkowskimi Unii Europejskiej, a także ich terytoria zależne, autonomiczne i stowarzyszone oraz terytoria zależne, autonomiczne i stowarzyszone państw członkowskich Unii Europejskiej.

Oznacza to, że w przypadku rachunków bankowych otwieranych w innych krajach UE nie występują żadne ograniczenia. Natomiast w zakresie rachunków bankowych otwieranych w krajach trzecich konieczne jest korzystanie z zezwolenia dewizowego.

Niezależnie od kwestii związanych z prawem dewizowym zagraniczny rachunek bankowy musi zostać zgłoszony do urzędu skarbowego w ramach zgłoszenia identyfikacyjnego lub aktualizującego. W przypadku spółek z o.o. zastosowanie znajdzie art. 5 ust. 2b ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników oraz płatników, zgodnie z którym zgłoszenie identyfikacyjne podatników wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego zawiera dane:

1. objęte treścią wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym, z wyłączeniem rejestru dłużników niewypłacalnych, przekazywane automatycznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego;
2. uzupełniające: skróconą nazwę (firmę), wykaz rachunków bankowych lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, z wyjątkiem rachunku VAT w rozumieniu art. 2 pkt 37 Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, adresy miejsc prowadzenia działalności, dane prowadzącego dokumentację rachunkową, w tym jego NIP, adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej, dane kontaktowe, a w przypadku osobowych spółek handlowych i podmiotów podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców na zasadach określonych dla spółek osobowych – dane dotyczące poszczególnych wspólników, w tym ich identyfikatory podatkowe.

Podatnicy wpisani do Krajowego Rejestru Sądowego dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego NIP-8 wyłącznie w zakresie danych uzupełniających wskazanych w ust. 2b pkt 2, w terminie 21 dni od dnia dokonania wpisu podmiotu do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 5 ust. 2c ww. ustawy)

Płatność na zagraniczny rachunek bankowy a koszty podatkowe

Z perspektywy podatnika CIT warto zwrócić uwagę na treść art. 15d ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. Przepis ten podaje, że podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców (tj. gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty) została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT (tzw. biała lista VAT) – w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.

Treść powyższego przepisu oznacza zatem, że spółka, która dokonuje płatności za nabyte towary lub usługi na zagraniczny rachunek bankowy (niewskazany w białej liście VAT), nie może takiego wydatku uznać za koszt uzyskania przychodu.

Wyjściem z tej sytuacji jest zastosowanie normy określonej w art. 15d ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT, która podaje, że wyłączenia z kosztów nie stosuje się, jeżeli zapłata należności przez podatnika została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT, a podatnik złożył przy pierwszej wpłacie należności przelewem na ten rachunek zawiadomienie ZAW-NR do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatnika, który dokonał zapłaty należności, w terminie 7 dni od dnia zlecenia przelewu.

Zawiadomienie ZAW-NR zawiera:

1. numer identyfikacyjny, firmę (nazwę) oraz adres siedziby albo, w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną, imię i nazwisko oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności, a w przypadku nieposiadania stałego miejsca prowadzenia działalności – adres miejsca zamieszkania podatnika, który dokonał zapłaty należności;
2. dane wystawcy faktury wskazane na fakturze (numer identyfikacyjny, nazwę albo imię i nazwisko oraz adres);
3. numer rachunku, na który dokonano zapłaty należności;
4. wysokość należności zapłaconej przelewem na rachunek, o którym mowa w pkt 3, i dzień zlecenia przelewu na ten rachunek.

Przykład 1.

Spółka Alfa zakupiła towar o wartości 50 000 zł od spółki Beta. Spółka Beta do płatności podała rachunek bankowy w banku zlokalizowanym w Niemczech. Rachunek ten nie znajduje się na białej liście VAT, o której mowa w art. 96b ustawy o VAT. Czy spółka Alfa może poniesiony wydatek zaliczyć do kosztów podatkowych?

Co do zasady dopuszczalne jest uiszczenie zapłaty za towar na zagraniczny rachunek bankowy kontrahenta. Spółka Beta ma rachunek w innym kraju UE, a zatem nie dotyczą jej ograniczenia związane z obrotem dewizowym. Spółka Alfa może poniesiony wydatek zaliczyć do kosztów podatkowych pod warunkiem, że w terminie 7 dni od dnia zlecenia przelewu złoży do urzędu skarbowego zgłoszenie ZAW-NR.

Czy przedsiębiorca może posiadać zagraniczny rachunek bankowy - podsumowanie

Podsumowując powyższe i odpowiadając na pytanie zadane we wstępie, czy przedsiębiorca może posiadać zagraniczny rachunek bankowy, należy wskazać, że nie ma ku temu przeciwwskazań. W tych przypadkach, gdy rachunek ma być otworzony w banku zlokalizowanym w kraju trzecim, konieczne może okazać się skorzystanie z zezwolenia dewizowego.