0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Czym jest klasyfikacja zawodów i specjalności?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Klasyfikacja zawodów i specjalności to pięciopoziomowy, hierarchicznie usystematyzowany zbiór zawodów i specjalności, które występują na rynku pracy. Do czego służy taki podział? Jak wpisać nowy zawód w klasyfikacji? Przeczytaj i poznaj odpowiedzi na te pytania!

Czym jest klasyfikacja zawodów i specjalności?

Klasyfikację określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. Klasyfikacja jest zbiorem zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Obecny spis został przygotowany w oparciu o Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów (ISCO–08), który został opracowany przez Międzynarodową Organizację Pracy. Co istotne, klasyfikacja w celu dostosowania do zmian zachodzących na rynku pracy jest ciągle aktualizowana. Odbywa się to poprzez wprowadzanie do niej nowych zawodów/specjalności. Zmiana klasyfikacji odbywa się zwykle co 2–3 lata w drodze zmian rozporządzenia.

Klasyfikacja zawodów i specjalności jest stosowana w zakresie:

  • pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego;
  • szkolenia zawodowego;
  • gromadzenia danych do określania polityki zatrudnienia i kształcenia ustawicznego;
  • prowadzenia badań, analiz, prognoz i innych opracowań dotyczących rynku pracy.

Klasyfikacja zawodów i specjalności ma służyć:

  • uporządkowaniu i ujednoliceniu nazewnictwa zawodów i specjalności występujących na rynku pracy;
  • dokonywaniu analiz:
    • statystycznych zatrudnienia i bezrobocia, które służą do prowadzenia polityki zatrudnienia;
    • porównawczych zjawisk występujących w innych krajach;
  • prowadzenia opartej na wiedzy polityki w dziedzinie edukacji zawodowej (edukacja zawodowa odpowiedzą na potrzeby rynku pracy);
  • spełnianiu zadań poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy, czyli informowania o możliwościach kształcenia zawodowego w systemie oświaty i zatrudnienia w tzw. zawodach rynkowych.

Czym jest zawód i specjalność?

Pojęcia zawodu i specjalności nie należy mylić ze stanowiskiem pracy. Zawód w klasyfikacji został określony jako zbiór zadań, czynności zawodowych, wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kompetencji – zarówno wiedzy, jak i umiejętności. Specjalność w zakresie klasyfikacji to wynik podziału pracy w ramach zawodu: zawiera część czynności o podobnym charakterze, które związane są z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy. Specjalność wymaga pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki.

Umiejętności i kwalifikacje

Umiejętność w klasyfikacji określono jako sprawdzoną możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności). Natomiast kwalifikacje zawodowe rozumiane są jako układy wiedzy i umiejętności wymaganych do realizacji składowych zadań zawodowych. W klasyfikacji uwzględniono 4 szerokie poziomy kwalifikacji, które zdefiniowano w odniesieniu do poziomów wykształcenia określonych w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych:

  • pierwszy poziom (elementarny) – uzyskiwany w szkole podstawowej;
  • drugi poziom – uzyskiwany w gimnazjum oraz w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i zasadniczej szkole zawodowej;
  • trzeci poziom – uzyskiwany w szkole policealnej oraz w technikum;
  • czwarty poziom – uzyskiwany na studiach wyższych zawodowych, studiach magisterskich i studiach podyplomowych oraz na studiach doktoranckich.

Struktura klasyfikacji zawodów i specjalności

Struktura klasyfikacji to wynik grupowania poszczególnych zawodów i specjalności z uwzględnieniem aspektów kwalifikacji, tj. ich poziomu i specjalizacji, w grupy elementarne, a te z kolei w bardziej zagregowane grupy średnie, duże i wielkie. To spowodowało, że klasyfikacja obejmuje:

  • 10 grup wielkich;
  • 43 grupy duże (wewnętrzny podział grup wielkich);
  • 133 grupy średnie (wewnętrzny podział grup dużych);
  • 455 grup elementarnych (wewnętrzny podział grup średnich);
  • 2455 zawodów i specjalności (obejmują grupy elementarne).

Pozycje klasyfikacyjne są opatrzona kodem (symbolem cyfrowym):

  • grupy wielkie – jednocyfrowym;
  • grupy duże – dwucyfrowym;
  • grupy średnie – trzycyfrowym;
  • grupy elementarne – czterocyfrowym;
  • zawody i specjalności – sześciocyfrowym.

Klasyfikacja zawodów i specjalności zawiera opis zawodów. W każdym z nich została przedstawiona jego synteza oraz wyszczególnione zadania. Na stronie Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia można znaleźć wyszukiwarkę opisów zawodów.

Czy każdy może zgłosić nowy zawód?

O wprowadzenie do klasyfikacji nowych zawodów/specjalności mogą wnioskować:

  • ministerstwa;
  • urzędy centralne;
  • stowarzyszenia;
  • związki zawodowe;
  • organizacje pracodawców;
  • inne instytucje merytorycznie kompetentne dla danego zawodu/specjalności.

Składając wniosek o wprowadzenie nowego zawodu, powinno zawrzeć się w nim:

  • uzasadnienie celowości wprowadzenia zawodu do klasyfikacji;
  • opis zawierający krótką syntezę zawodu i zadania zawodowe;
  • informacje dotyczące wymaganego wykształcenia oraz regulacji prawnych danego zawodu (jeśli obowiązują).

Co ważne, w taki sam sposób można zgłosić wniosek o wykreślenie z klasyfikacji zawodów lub zmiany nazwy zawodu.

Opisy zawodów/specjalności opracowywane są w następujących etapach:

  1. Gromadzenie informacji o zawodzie.
  2. Analiza danych.
  3. Opracowanie wstępnych opisów zawodów i specjalności.
  4. Weryfikacja opisów w drodze konsultacji i wywiadów.
  5. Opracowanie ostatecznych wersji opisów.

Dzięki tylu etapom przygotowane opisy zawodów są wyczerpujące i zawierają niezbędne dane.

Klasyfikacja zawodów i specjalności to spis, który jest dostosowany do zmieniającego się rynku pracy. Tak ustrukturyzowany zbiór zawodów jest niezbędny w wielu dziedzinach, ale zawody nie są tożsame ze stanowiskiem pracy. Z tego powodu pracodawcy mogą nazywać stanowiska w swoich firmach w dowolny sposób.

 

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów