Zmiany klimatyczne oraz wzrost konsumpcyjności zmusił do utworzenia planu działania przez Unię Europejską, co ma na celu poprawienie jakości środowiska naturalnego oraz gospodarki państw członkowskich. Systemem, który ma pomóc w realizacji planu Unii Europejskiej, ma być zmiana z gospodarki linearnej na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Założenia Unii zostały przedstawione w Komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego I Komitetu Regionów (COM(2020) 98 final). W artykule korzyści jakie daje gospodarka o obiegu zamkniętym dla krajów wspólnoty!
Plan działania Unii Europejskiej a gospodarka o obiegu zamkniętym
W związku z narastającym problemem dotyczącym środowiska i jego ochrony oraz konsumpcyjności Unia Europejska postanowiła postawić na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Według komunikatu oraz przeprowadzonych przez Unię Europejską analiz do 2050 roku światowa konsumpcja będzie osiągać rozmiary niewyobrażalne dla naszej planety, tak jakby ludność okupowała trzy planety, a nie jedną. Tak wysoka liczba niesie za sobą również wzrost produkowanych przez społeczeństwo odpadów i do 2050 roku ich roczne wytwarzanie ma wzrosnąć o 70%.
W celu ustabilizowania sytuacji w tym kierunku i zapobiegnięciu degradacji środowiska ma dojść do rozszerzenia gospodarki o obiegu zamkniętym z liderów do podmiotów gospodarczych. Ma się to przyczynić do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku, a także oddzielenia wzrostu gospodarczego od wykorzystywania zasobów.
Projekt zamierza oddawać więcej naszej planecie niż zabierać poprzez podwojenie wskaźnika wykorzystywania materiałów w obiegu zamkniętym. Owe założenia mają przyczynić się również do powstania nowych przedsiębiorstw i stworzenia nowych i bardziej produktywnych miejsc pracy, co ma wzmocnić bazę przemysłową Unii Europejskiej. UE ma się stać miejscem mniej zależnym od materiałów pierwotnych, w którym większą rolę będzie odgrywała innowacyjność i mniej oddziałująca na środowisko technologia (ust. 1 komunikatu UE).
Zrównoważone produkty
Większość istniejących obecnie na rynku produktów ma charakter jednorazowy bądź nie ma możliwości ich ponownego wykorzystania czy naprawienia. W związku z tym Unia Europejska w ramach prawodawstwa ma podjąć inicjatywę zwiększenia użyteczności produktów w celu dostosowania ich do neutralnej dla klimatu zasobooszczędnej gospodarki i zmniejszenia ilości odpadów. Komisja ma w zamiarze ustanowienie zasad zrównoważonego rozwoju, które będą dotyczyć następujących aspektów:
-
wykorzystania potencjału digitalizacji, w tym rozwiązań takich jak cyfrowe paszporty, znakowanie i znaki wodne;
-
„produkt jako usługa”, gdzie producenci pozostają właścicielami produktów lub są odpowiedzialni za ich działanie przez cały cykl życia;
-
zakazu niszczenia niesprzedanych wyrobów trwałego użytku;
-
poprawy trwałości produktu, możliwości jego ponownego użycia, rozbudowy napraw;
-
umożliwienia regeneracji produktów i wysokiej jakości recyklingu;
-
zmniejszenia śladu węglowego i środowiskowego.
Ma to dotyczyć między innymi produktów:
-
elektronicznych i ICT;
-
baterii, akumulatorów, pojazdów;
-
opakowań;
-
tworzyw sztucznych;
-
wyrobów włókienniczych.
Polityka odpadów
Odpady są nie lada wyzwaniem dla naszego środowiska, a dotychczasowe działania wciąż nie wykazują pozytywnego odzewu. Ich ilość stale rośnie, więc przy statystykach i liczbach obecnych przy rosnącej konsumpcji można sobie wyobrazić rozmiar problemu, jaki czeka naszą planetę. Zamiast środowiska naturalnego będzie nas otaczać środowisko „skażone”. W tym względzie Unia Europejska ma podjąć działania, które mają doprowadzić do zmniejszenia o połowę do 2030 roku ilości odpadów resztkowych, które nie podlegają recyklingowi. Obecnie w UE rocznie wytwarzanych jest 2,5 mld ton odpadów – 5 ton na mieszkańca rocznie (ust. 4 komunikatu UE).
Ma dojść do utworzenia dobrze funkcjonującego rynku surowców wtórnych, aby wzbudzić zaufanie do produktów wielokrotnego użytku, co ma pomóc w zmniejszeniu generowania odpadów przez mieszkańców Unii. Ponadto zostaną określone przepisy zapewniające, by UE nie eksportowała problemów związanych z odpadami do państw trzecich oraz ograniczenie wywozu odpadów wywierających szkodliwy wpływ na środowisko naturalne i zdrowie w państwach trzecich bądź które mogą zostać przetworzone na terenie Unii.
Europejska strategia przemysłowa
Wpływ pandemii uświadomił Unii oraz poszczególnym państwom członkowskim, jak bardzo jesteśmy uzależnieni od innych państw w ramach importu produktów. Na tej podstawie Unia chce rozwinąć otwartą autonomię i mniejsze uzależnienie od państw trzecich. W ramach tego Komisja proponuje rozwiązanie, które ma opierać się na:
-
zróżnicowanym partnerstwie międzynarodowym – zapewnienie, by inwestycje oraz handel odgrywały kluczową rolę w budowaniu odporności gospodarczej;
-
sojusze branżowe – Komisja przygotowuje uruchomienie sojuszu na rzecz procesorów i technologii półprzewodnikowych oraz sojuszu na rzecz danych przemysłowych etc.;
-
monitorowanie zależności strategicznej – wykaz produktów, w których przypadku UE jest silnie uzależniona od źródeł zagranicznych.
Uzależnienie Unii od produktów ze strony państw zagranicznych przedstawia poniższy wykres, który również można znaleźć na stronie Komisji Europejskiej. Uzależnienie Unii dotyczy 137 produktów.
Podstawa prawna
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno – Społecznego I Komitetu Regionów z dnia 11 marca 2020 roku (COM(2020) 98 final).
