Import towarów - wszystko co warto wiedzieć

Czym jest import towarów?

Podstawowym aktem prawnym regulującym zagadnienia podatkowe w zakresie importu towarów jest ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z nią import jest to przewóz towarów z terytorium państwa niewchodzącego w skład Unii Europejskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Inaczej mówiąc jest to przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju.

Ustawa określa również definicję towarów. Rozumie się przez nie wszystkie rzeczy ruchome oraz wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Podatnicy VAT z tytułu importu towarów

Podatnikami, mającymi obowiązek uiszczenia opłaty związanej z podatkiem od importu towarów są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, które:

• mają obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowanytowar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną;
• uprawnione są do korzystania z procedury celnej obejmującej uszlachetnianie czynne, odprawę czasową, przetwarzanie pod kontrolą celną, w tym również osoby, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, zostały przeniesione prawa i obowiązki związane z tymi procedurami.

Podstawa opodatkowania

Podstawą opodatkowania w imporcietowarów, zgodnie z przepisami ustawy o VAT, jest:

• wartość celna powiększona o należne cło (zgodne z dokumentem SAD),
• jeżeli przedmiotem importu są towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło i podatek akcyzowy.

Ustawa o VAT przewiduje również szczególny sposób wyliczenia podstawy opodatkowania w przypadku importu towarów objętych procedurą uszlachetniania biernego oraz importu towarów objętych procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przewozowych, a także procedurą przetwarzania pod kontrolą celną. W przypadku importu towarów objętych procedurą uszlachetniania biernego, podstawą opodatkowania jest różnica między wartością celną produktów kompensacyjnych lub zamiennych dopuszczonych do obrotu a wartością towarów wywiezionych czasowo, powiększona o należne cło. Natomiast w imporcie towarów objętych procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przewozowych oraz procedurą przetwarzania pod kontrolą celną, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło, które byłoby należne, gdyby towary te były objęte procedurą dopuszczenia do obrotu.

W przypadku importu przepisy o podatku dochodowym zarówno od osób prawnych, jak i osób fizycznych wskazują jedynie, że koszty w walutach obcych przelicza się na złote polskie według kursów średnich NBP ogłaszanych w dniu poprzedzającym poniesienie kosztu. W praktyce do wyceny zakupionych z importu towarów przyjmuje się kurs średni NBP, stosowany przez urzędy celne do ustalenia wartości celnej i widniejący w dokumencie odprawy celnej SAD.

Zwolnienia w imporcie towarów

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku import:

• towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń w rozumieniu przepisów celnych,
• towarów objętych procedurą odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych przywozowych,
• złota przez Narodowy Bank Polski,
• powracających z terytorium państwa trzeciego, zwolnionych od cła towarów, dokonywany przez podatnika, który wcześniej wywiózł te towary,
• do portów przez podmioty zajmujące się rybołówstwem morskim ich własnych połowów, niebędących jeszcze przedmiotem dostawy, w stanie nieprzetworzonym lub po zakonserwowaniu dla celów dokonania dostawy,
• ludzkich organów i mleka kobiecego,
• krwi, osocza w pełnym składzie, komórek krwi lub preparatów krwiopochodnych pochodzenia ludzkiego, niebędących lekami,
• walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem przedmiotów kolekcjonerskich, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną,
• towarów przez siły zbrojne państw innych niż Rzeczpospolita Polska będących sygnatariuszami Traktatu Północnoatlantyckiego do użytku własnego takich sił lub personelu cywilnego im towarzyszącego lub też w celu zaopatrzenia ich mes i kantyn, jeżeli siły te biorą udział we wspólnych działaniach obronnych,
• gazu w systemie gazowym lub energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym.

Inne przykładowe zwolnienia:

• import rzeczy osobistego użytku, w związku ze zmianą miejsca zamieszkania,
• import rzeczy pochodzących ze spadku,
• import rzeczy na potrzeby osobiste studenta lub ucznia,
• import towarów umieszczonych w przesyłkach - o wartości niższej niż 22euro,
• import środków trwałych i wyposażenia przedsiębiorcy przenoszącego działalność gospodarczą,
• import produktów rolnych i leśnych z gospodarstw przygranicznych,
• import towarów w bagażu osobistym o wartości do kwoty 300 euro,
• import zwierząt laboratoryjnych i substancji biologicznych.

Warto pamiętać, że zgodnie z art. 51 ust 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku import towarów umieszczonych w przesyłkach wysyłanych z terytorium państwa trzeciego bezpośrednio do odbiorcy przebywającego na terytorium kraju (jeśli łączna wartość towarów w przesyłce nie przekracza 22 euro). Zwolnienia tego nie stosuje się do towarów importowanych w drodze zamówienia wysyłkowego oraz nie stosuje go do:

• napojów alkoholowych,
• tytoniu i wyrobów tytoniowych,
• perfum i wód toaletowych.

Procedury rozliczeń celnych: ogólna i uproszczona

Ogólna zasada odliczania VAT pozwala podatnikowi na skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu importu towarów w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

W sytuacji, gdy towary zostaną objęte procedurą uproszczoną, w której okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy, podatnik może rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów. Jest to uproszczenie w stosunku do zasady ogólnej rozliczeń podatku VAT z tytułu importu towarów.

Od 1 kwietnia 2011 roku wprowadzone zostały ułatwienia w zakresie rozliczania podatku VAT z tytułu importutowarów bezpośrednio w deklaracji. Dodatkowo zniesiony został obowiązek złożenia zabezpieczenia kwoty podatku jako warunku rozliczenia podatku z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej.

Zmieniony został również obowiązek przedstawienia organowi celnemu dokumentów potwierdzających rozliczenie kwoty podatku należnego z tytułu importu w deklaracji podatkowej w terminie czterech miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importutowarów. Jeśli podatnik w określonym terminie nie przedstawi wymaganych dokumentów, straci możliwość rozliczania podatku z tytułu importutowarów w deklaracji podatkowej, w odniesieniu do tej kwoty podatku, którą miał w deklaracji podatkowej rozliczyć, oraz jest zobowiązany do uiszczenia organowi celnemu kwoty podatku wraz z odsetkami.

Jeżeli podatnik nie przestrzega terminu na przedstawienie organowi celnemu dokumentów potwierdzających rozliczenie należnego podatku VAT z tytułu importu w deklaracji podatkowej, naczelnik urzędu skarbowego ma możliwość pozbawić tego podatnika na okres 36 miesięcy prawa do rozliczania podatku.

Zapłata podatku

Podatnik ma obowiązek w terminie dziesięciu dni, licząc od dnia jego powiadomienia przez organ celny o wysokości należności podatkowych, do wpłacenia kwoty obliczonego podatku. W przypadku, kiedy organ celny stwierdzi, że w zgłoszeniu celnym kwota podatku została wykazana nieprawidłowo, naczelnik urzędu celnego wydaje decyzję określającą podatek w prawidłowej wysokości. Naczelnik urzędu celnego ma możliwość samodzielnego określenia kwoty podatku w decyzji dotyczącej należności celnych. W innych przypadkach podatnik jest obowiązany do zapłaty kwoty należnego podatku w terminie i na warunkach określonych dla uiszczenia cła, również gdy towary zostały zwolnione od cła lub stawki celne zostały zawieszone albo obniżone do wysokości 0 proc.

Jednak istnieje możliwość wskazania innego terminu zapłaty podatku od importu towarów. Decyduje o tym minister finansów, który może w drodze rozporządzenia określić inne terminy zapłaty podatku oraz warunki stosowania innych terminów, uwzględniając przepisy Wspólnoty Europejskiej oraz przebieg realizacji budżetu państwa. Minister wydał takie rozporządzenie, w którym określił, że w przypadku gdy towary zostaną objęte na terytorium kraju procedurą uproszczoną, w której okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy, podatnik dokonuje wpłaty kwoty obliczonego podatku w terminie do 16 dnia miesiąca następującego po tym okresie rozliczeniowym, nie później jednak niż przed złożeniem deklaracji dla podatku od towarów i usług, w której wykazuje te kwoty.

Przepis ten może mieć zastosowanie tylko i wyłącznie pod warunkiem przedstawienia przez podatnika organowi celnemu (w którym podatnik rozlicza podatek z tytułu importutowarów) aktualnego zaświadczenia wydanego nie wcześniej niż sześć miesięcy przed dokonaniem importu, które potwierdza:

• brak zaległości w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa oraz zaległości z tytułu składek wobec ZUS,
• zarejestrowanie, jako podatnika VAT czynnego (nie krócej niż sześć miesięcy).

Warunek przedstawienia zaświadczeń nie ma zastosowania, jeżeli organ celny posiada złożone przez podatnika aktualne zaświadczenia.

Dokumenty konieczne do dokonania odprawy celnej

Aby dokonać odprawy celnej towarów w szczególności są potrzebne następujące dokumenty:

• zgłoszenie celne SAD,
• faktura od zagranicznego kontrahenta, na podstawie której jest ustalana wartość celna towarów,
• faktura prowizoryczna lub faktura pro forma w wypadku braku faktury; specyfikacja towarów lub listę towarową , jeżeli faktura nie spełnia roli specyfikacji,
• dokumenty niezbędne dla zastosowania preferencji taryfowych; deklaracja wartości celnej,
• pozwolenie, zezwolenie lub inne dokumenty, jeżeli są wymagane w związku z wywozem lub przywozem towarów,
• upoważnienie dla Universal Express Sp. z o.o. do zgłoszenia towarów i reprezentowania firmy przed organem celnym,
• aktualne dokumenty firmy (REGON ; NIP; potwierdzenie posiadania rachunku bankowego; potwierdzenie rejestracji firmy zależnie od rodzaju podmiotu takie jak np. KRS, zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub inne),
• inne dokumenty potrzebne do określenia wartości celnej i do określenia podstawy opodatkowania towarów,
• potwierdzenie złożenia zabezpieczenia kwoty wynikającej z długu celnego, jeżeli zabezpieczenie zostało złożone,
• certyfikat wystawiony przez producenta lub uprawnioną do tego placówkę badawczą , zawierający skład chemiczny i surowcowy (do 100%) oraz informacje wymagane uwagami do poszczególnych działów Taryfy celnej, jeżeli dokument taki jest niezbędny dla ustalenia klasyfikacji taryfowej towaru,
• inne dokumenty, jeżeli są wymagane na podstawie przepisów odrębnych lub przepisów szczególnych.

Faktura od kontrahenta powinna zawierać w szczególności:

• nazwę i adres kontrahenta wystawiającego fakturę,
• nazwę i adres nabywcy,
• nazwę i adres odbiorcy jeżeli nabywca nie jest odbiorcą - numer kolejny , miejsce i datę wystawienia,
• rodzaj i ilość towarów , cenę jednostkową oraz ich wartość wyrażoną w walucie wymienialnej, w walucie
• polskiej albo w walucie obcej nie będącej walutą wymienialną,
• warunki dostawy (np. wg INCOTERMS 2000),
• informację o kraju pochodzenia.

Podsystem Danych Referencyjnych

Z dniem 1 lipca 2010 r. Ministerstwo Finansów wprowadziło system elektronicznych zgłoszeń, czyli Podsystem Danych Referencyjnych (PDR). Wszystkie firmy korzystające z odpraw celnych mają obowiązek rejestracji w tym systemie, a odprawa celna bez rejestracji w PDR nie będzie możliwa. Wyjątkiem są przesyłki kurierskie. Przepisy umożliwiają rejestrację każdej firmy w systemie PDR samodzielnie lub przez agencję celną. Przejście na elektroniczny system zgłoszeń celnych zakłada wycofanie w przyszłości dokumentu SAD w formie papierowej – zostanie on zastąpiony formą elektroniczną o nazwie PZC. Nowe dokumenty w formacie xml będą podstawą do księgowania importu w księgach rachunkowych.

Aby zarejestrować firmę należy:

• wypełnić Kartę Rejestracji PDR, w której podaje się wszystkich swoich przedstawicieli w zakresie obsługi celnej (na tej podstawie zostaną oni wpisani do systemu),
• dołączyć oświadczenie dotyczące instrukcji, oryginał lub potwierdzoną urzędowo kopię Upoważnień i Cesji dla wszystkich przedstawicieli, potwierdzenie zapłaty opłaty skarbowej (17 zł za każde upoważnienie), potwierdzoną przez osoby upoważnione, kopię KRS lub zaświadczenie o działalności gospodarczej.

Każde późniejsze zmiany będą wymagały złożenia aktualizacji w systemie PDR.

Ze względu na swoją specyfikę, obrót przesyłkami kurierskimi zostaje wyłączony z obowiązku tworzenia w PDR powiązań podmiot – reprezentant, co oznacza w praktyce, że przedsiębiorcy obsługiwani przez firmy kurierskie mogą, lecz nie muszą, wskazywać firm kurierskich w Karcie Rejestracji – PDR i mogą, lecz nie muszą, przedkładać stosownych upoważnień (jeśli wskażą w Karcie firmę kurierską to równocześnie będą musiały dostarczyć upoważnienie).

Import towarów w praktyce

W którym kraju będzie uznany import towarów, gdy towary z kraju trzeciego zostaną najpierw wwiezione do innego kraju członkowskiego niż Polska, a następnie przemieszczone do Polski?

Czy będzie to import towarów, czy też wewnątrzwspólnotowe nabycie – zależy od tego, czy towary te będą podlegały w kraju Wspólnoty odprawie celnej, czy też będą do niego wwiezione wyłącznie w celu wykonania na nich na przykład usług uszlachetniania czynnego, zostaną objęte procedurą odprawy czasowej, składu celnego lub też będą przewożone przez ten kraj wyłącznie tranzytem. W pierwszym przypadku import towarów nastąpi w kraju Wspólnoty, a przemieszczenie ich do Polski będzie wewnątrzwspólnotowym nabyciem dla polskiej firmy. W drugim przypadku import towarów będzie miał miejsce w Polsce.

Import towarów z USA

Zakup towarów i ich dostawa z USA jest importem towarów i podlega opodatkowaniu w Polsce. Ewidencja zakupu w księgach rachunkowych na zasadach uproszczonych odbywa się ma podstawie dokumentu SAD. Zgodnie z nim wartością zakupionego towaru jest cena nabycia powiększona o cło. Faktura wystawiona przez zagranicznego kontrahenta służy jedynie do celów informacyjnych.