Złożenie pozwu w sądzie stanowi konieczność, w przypadku gdy to podmiot gospodarczy czy też zwykła osoba fizyczna nie uzyskuje należnego jej roszczenia mimo istnienia podstaw prawnych i faktycznych. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego umożliwiają zabezpieczenie roszczenia albo przed złożeniem pozwu, albo też zabezpieczenie roszczenia już w chwili złożenia pozwu. Jak tego dokonać, ile to kosztuje? Odpowiedź poniżej.
Zabezpieczenie roszczenia w myśl przepisów Kodeksu postępowania cywilnego
Zgodnie z art. 730 Kodeksu cywilnego w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia.
Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Po uzyskaniu przez uprawnionego tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.
Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.
Już z samej definicji wynika, że celem zabezpieczenia jest zapewnienie możliwość egzekucji roszczenia po np. wyroku sądu. Zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia.
Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
Przepis art. 7301 § 1 kpc wymienia dwie przesłanki udzielenia zabezpieczenia, a mianowicie:
1) istnienie roszczenia oraz
2) istnienie interesu prawnego w zabezpieczeniu,
przy czym obie te przesłanki powinny być uprawdopodobnione.
Uprawdopodobnienie roszczenia przez wnioskodawcę oznacza przytoczenie takich okoliczności, z których będzie wynikać, że roszczenie mu przysługuje, a okoliczności te będą przez niego uprawdopodobnione. Można zatem powiedzieć, że przesłanka ta będzie spełniona, jeśli wnioskodawca przedstawi materiał niekoniecznie spełniający wymogi stawiane przez przepisy o postępowaniu dowodowym, z którego można jednak wywieść ze znacznym stopniem prawdopodobieństwa, że roszczenie rzeczywiście istnieje.
Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia uważa się za uprawdopodobniony, gdy żądającym zabezpieczenia jest powód dochodzący należności zapłaty z tytułu transakcji handlowej w rozumieniu Ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, w przypadku gdy wartość tej transakcji nie przekracza siedemdziesięciu pięciu tysięcy złotych, a dochodzona należność nie została uregulowana i od dnia upływu terminu jej płatności upłynęły co najmniej trzy miesiące.
Wobec tego w przypadku podmiotów gospodarczych, co do których zastosowanie mają przepisy Ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, nie ma konieczności dodatkowego uprawdopodobnienia okoliczności warunkujących udzielenie przez sąd zabezpieczenia.
Treść wniosku o zabezpieczenie
Wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien odpowiadać wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego, a nadto zawierać:
-
wskazanie sposobu zabezpieczenia, a w sprawach o roszczenie pieniężne także wskazanie sumy zabezpieczenia;
-
uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek.
Wskazanie sposobu zabezpieczenia jest konieczne z uwagi na obowiązującą w postępowaniu zabezpieczającym zasadę związania sądu treścią wniosku o udzielenie zabezpieczenia i odpowiada podobnym celom, jak dokładne oznaczenie w pozwie dochodzonego żądania, o którym mowa w art. 187 § 1 pkt 1 kpc.
Jak wskazuje Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z 9 lutego 2012 roku (I Acz 196/12): „Wskazanie sposobu zabezpieczenia w sprawach dotyczących roszczeń pieniężnych polega na wymienieniu środka wskazanego w art. 747 i nast. kpc. Nie jest wykluczone wskazanie przez uprawnionego dwóch lub więcej sposobów zabezpieczenia w sposób alternatywny lub ewentualny. Wówczas sąd, kierując się treścią art. 7301 § 3 kpc, powinien zastosować taki sposób, który uprawnionemu zapewni należytą ochronę, a jednocześnie nie obciąża obowiązanego ponad potrzebę”.
Zabezpieczenie może polegać na zabezpieczeniu danej kwoty na rachunku bankowym dłużnika/pozwanego, zajęciu ruchomości, zajęciu wierzytelności należnych dłużnikowi/pozwanemu od innych podmiotów.
Suma zabezpieczenia, o jakiej mowa w art. 736 § 1 pkt 1 kpc, winna obejmować należności obejmujące wszystkie zabezpieczane świadczenia. Przemawia za tym także treść przepisu art. 736 § 3 kpc.
Suma zabezpieczenia powinna obejmować:
-
należność główną;
-
odsetki od należności głównej;
-
koszty opłaty sądowej oraz koszty zastępstwa procesowego.
Przykład 1.
Jan Kowalski, działając jako przedsiębiorca, wykonał na rzecz Jana Nowaka usługę budowlaną – budowa tarasu. Strony uzgodniły, że wynagrodzenie należne Janowi Kowalskiemu będzie wynosić 11 000,00 zł płatne w terminie 14 dni od dnia wykonania usługi. Jan Nowak nie uiścił należności w terminie, dlatego Jan Kowalski postanowił skierować sprawę do sądu i złożyć wraz z pozwem wniosek o zabezpieczenie roszczenia. W jaki sposób ustalić sumę zabezpieczenia?
-
Należność główna wynosi 11 000,00 zł;
-
Odsetki od dnia wymagalności do dnia złożenia pozwu (przykładowo) wynoszą 800,00 zł;
-
Koszty opłaty sądowej wynoszą 750,00 zł;
-
Koszty zastępstwa procesowego 3600,00 zł.
-
Wobec tego suma zabezpieczenia wynosi 16 150,00 zł.
Opłata od wniosku o zabezpieczenie roszczenia
Zgodnie z art. 68 pkt 1 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych co do zasady opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o udzielenie, zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia.
Jednakże w myśl art. 95 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie pobiera się opłat od wniosku o udzielenie zabezpieczenia zgłoszonego w piśmie rozpoczynającym postępowanie.
Z powyższego wynika, że jeżeli wniosek o zabezpieczenie składany jest w pozwie – pismo wszczynające postępowanie, to wówczas oprócz opłaty sądowej od pozwu nie ma konieczności uiszczenia dodatkowej opłaty od wniosku o zabezpieczenie.
Wniosek o zabezpieczenia roszczenia stanowi niewątpliwie środek umożliwiający późniejszą egzekucję roszczenia w przypadku wygrania. Warto pamiętać, jak prawidłowo zawrzeć w pozwie taki wniosek, by spełniał warunki formalne, a sąd byłby w stanie go rozpoznać.
