Sposób ustalania wynagrodzenia chorobowego kierowcy wykonującego zadania służbowe w transporcie międzynarodowym określają powszechnie obowiązujące przepisy, przy uwzględnieniu jednak specyfiki związanej z taką formą świadczenia pracy. Jakie zatem obliczyć wynagrodzenie chorobowe kierowcy międzynarodowego?
Wynagrodzenie chorobowe kierowcy – podstawowe regulacje prawne
Jak już wspomnieliśmy, do kierowców, w tym zatrudnionych w transporcie międzynarodowym, mają zastosowanie ogólnie obowiązujące przepisy.
Wynagrodzenie chorobowe:
- nie ulega obniżeniu w przypadku ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego;
- nie przysługuje w przypadkach, w których pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego.
Jeżeli chodzi o sposób ustalania wynagrodzenia, Kodeks pracy odsyła do przepisów Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej dalej ustawą zasiłkową.
W rozumieniu przepisów ustawy zasiłkowej wynagrodzeniem jest przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe, co stanowi 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem wskazanego wyżej 12-miesięcznego okresu, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Ponadto podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi 1/30 część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.
Ustalanie podstawy wymiaru świadczeń chorobowych w przypadku kierowcy międzynarodowego
Wspomnieliśmy już, że w przypadku ustalania świadczeń chorobowych kierowcy wykonującego zadania służbowe w transporcie międzynarodowym stosuje się ogólne zasady przewidziane dla pracowników w ustawie zasiłkowej z określonymi korektami.
Oznacza to, że przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi wykonującemu pracę za granicą nie stosuje się zasady uzupełniania wynagrodzenia, jeżeli pracownik z przyczyn usprawiedliwionych nie przepracował wszystkich dni w miesiącu, ale przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy, albo gdy jego niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego kalendarzowego miesiąca zatrudnienia.
Ponadto do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po pomniejszeniu o potrącone pracownikowi składki na ubezpieczenia społeczne, bez uzupełniania. Odnosi się to zarówno do przypadków, w których miesięczny przychód pracownika przewyższa kwotę przeciętnego wynagrodzenia, jak i gdy kwoty tej nie przekracza.
Szczególne zasady dotyczące ustalania świadczeń chorobowych w odniesieniu do pracownika wykonującego pracę za granicą są zawarte w Komentarzu ZUS do ustawy zasiłkowej, zwanym dalej komentarzem.
Praca świadczona przez kierowcę w kraju i za granicą
Jeżeli kierowca przez część miesiąca wykonuje pracę w Polsce, następnie zaś za granicą, przy ustalaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku wynagrodzenie sumuje się i nie jest uzupełniane ani w części wynagrodzenia otrzymanego za pracę w kraju, ani w części wynagrodzenia otrzymanego za pracę za granicą.
Przykład 1.
Kierowca od 1 do 16 lipca wykonywał pracę w kraju (w tym okresie miał 2 dni nieobecności usprawiedliwionej). Od 17 do 18 lipca pracownika oddelegowano do wykonywania pracy za granicą. Od 19 lipca do 9 sierpnia pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego przysługującego pracownikowi stanowi przychód będący podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za lipiec, czyli suma wynagrodzenia wypłaconego za okres pracy w kraju i za granicą po odliczeniu 13,71%, bez stosowania uzupełniania.
Gdyby natomiast kierowca świadczył pracę w danym miesiącu tylko w Polsce, to należy zastosować ogólne zasady ustalenia podstawy wymiaru, czyli wynagrodzenie podlega uzupełnieniu.
Uwzględnianie w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego składników płacowych przysługujących tylko do określonego terminu
Uwzględniając treść ust. 329 komentarza, trzeba stwierdzić, że przy obliczaniu podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego kierowcy międzynarodowego nie wyłącza się składników wynagrodzenia przysługujących mu do określonego terminu, mimo że wynagrodzenie to przysługuje za okres przypadający po tym terminie.
Przykład 2.
Kierowca jest zatrudniony w transporcie międzynarodowym. Do końca 2023 roku otrzymywał premię miesięczną. W 2024 roku składnik ten nie jest już wypłacany. Pracownik zachorował 7 marca 2024 roku. Stosownie do brzmienia art. 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie. Zgodnie jednak z wytycznymi ZUS przepis ten nie odnosi się do kierowców wykonujących przewozy międzynarodowe.
Otrzymanie przez kierowcę składników przychodu, do których zachowuje on prawo za okres pobierania wynagrodzenia chorobowego
Jeżeli w miesiącu, z którego wynagrodzenie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego, kierowca otrzymał składniki przychodu, które stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, do których zachowuje prawo za okres pobierania zasiłku (może to być m.in. ekwiwalent urlopowy, koszty zakwaterowania finansowane ze środków pracodawcy, dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne finansowane ze środków pracodawcy), przy ustalaniu podstawy wymiaru uwzględnia się całość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne. Powyższa zasada wynika z ust. 328 komentarza.
Przykład 3.
Kierowca wykonujący transport międzynarodowy jest zatrudniony od 1 lipca. Stał się niezdolny do pracy z powodu choroby od 5 sierpnia do końca września. Przychód pracownika za lipiec obejmował:
- wynagrodzenie zasadnicze – 6500 zł,
- premię miesięczną z tytułu pracy za granicą – 2500 zł,
- sfinansowane przez pracodawcę koszty zakwaterowania – 2000 zł (kierowca zachowuje prawo do tego składnika wynagrodzenia za okresy pobierania wynagrodzenia chorobowego).
Łączny przychód to 11 000 zł, przy czym należy go jeszcze pomniejszyć o równowartość diet. Kwota przychodu po tym działaniu była niższa od kwoty prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2024 roku (7824 zł). W takim przypadku do obliczenia podstawy wynagrodzenia chorobowego przyjmuje się prognozowane wynagrodzenie po odliczeniu 13,71% oskładkowania.
Wypłata wynagrodzenia przysługującego kierowcy za dany miesiąc w następnym miesiącu
Kolejna szczególna zasada dotyczy przypadku, gdy wynagrodzenie miesięczne kierowca otrzymuje nie w tym samym miesiącu, za który to wynagrodzenie mu przysługuje, lecz w miesiącu następnym. Zgodnie z wytycznymi ZUS-u (ust. 332 komentarza) w takiej sytuacji całość wynagrodzenia, które kierowca otrzymał w miesiącu następnym, traktuje się jako wynagrodzenie za miesiąc poprzedni.
Jeśli pracodawca wypłaca pracownikowi także składniki wynagrodzenia za inny okres oraz za okresy dłuższe niż miesiąc, to dolicza się je do wynagrodzenia za miesiąc poprzedni.
Przykład 4.
Kierowca wykonujący pracę w transporcie międzynarodowym był zatrudniony w okresie od 1 lipca do końca września 2024 roku. Pracownik zachorował w sierpniu. Przychód będący podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w lipcu wyniósł 0 zł, ponieważ przysługujące pracownikowi wynagrodzenie za lipiec pracodawca wypłacił w sierpniu.
W sierpniu pracodawca wypłacił pracownikowi należności za lipiec, które obejmują:
- wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 7500 zł,
- dodatek unijny z tytułu pracy świadczonej na terytorium UE – 4300 zł.
Oznacza to zatem, że przychód za lipiec wynosi 11 800 zł, należy go jednocześnie pomniejszyć o równowartość diet. Uzyskana kwota jest niższa od prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2024 roku (7824 zł), wobec czego do ustalenia świadczenia chorobowego należy przyjąć właśnie to wynagrodzenie. W konsekwencji podstawę wynagrodzenia chorobowego, do którego pracownik nabył prawo w sierpniu, stanowi wynagrodzenie za lipiec (faktycznie wypłacone w sierpniu), tj. kwota 7824 zł pomniejszona o 13,71% oskładkowania.
Składniki wynagrodzenia wypłacone kierowcy za okresy dłuższe niż miesiąc
Zgodnie z ust. 331 komentarza składniki wynagrodzenia przysługujące kierowcy za okresy dłuższe niż miesiąc uwzględnienia się na zasadach dotyczących miesięcznych składników wynagrodzenia, co oznacza, że podlegają doliczeniu do wynagrodzenia za miesiąc, w którym nastąpiła ich wypłata.
Przykład 5.
Kierowca wykonuje pracę w ramach przewozów międzynarodowych. Przysługuje mu z tego tytułu prawo do wynagrodzenia zasadniczego w stałej miesięcznej kwocie oraz do premii kwartalnej. Wynagrodzenie podstawowe wypłacane jest do 25. dnia każdego miesiąca, natomiast premia kwartalna jest płatna do 10. dnia pierwszego miesiąca następnego kwartału kalendarzowego. Pracownik jest zatrudniony od 1 kwietnia 2024 roku. Ze względu na chorobę kierowca był niezdolny do pracy od 2 do 6 września 2024 roku. Pracownik uzyskał od pracodawcy następujące należności:
- w kwietniu – wynagrodzenie zasadnicze za kwiecień 2024 roku,
- w maju – wynagrodzenie zasadnicze za maj 2024 roku,
- w czerwcu – wynagrodzenie zasadnicze za czerwiec 2024 roku,
- w lipcu – wynagrodzenie zasadnicze za lipiec 2024 roku oraz premię kwartalną za II kwartał 2024 roku,
- w sierpniu – wynagrodzenie zasadnicze za sierpień 2024 roku.
Do ustalenia podstawy wynagrodzenia chorobowego należy przyjąć wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od kwietnia do sierpnia 2024 roku. Premię kwartalną otrzymaną w lipcu 2024 roku uwzględnia się jako przychód za ten miesiąc.
Uwzględnianie wszystkich składników wypłaconych w danym miesiącu
Jak wynika z ust. 330 komentarza, do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego kierowcy przyjmowane są wszystkie składniki wynagrodzenia wypłacone w danym miesiącu.
Wynagrodzenie chorobowe kierowcy międzynarodowego na przykładach. Podsumowanie
Do ustalania świadczeń chorobowych kierowcy wykonującego zadania służbowe w transporcie międzynarodowym stosuje się ogólne zasady przewidziane dla pracowników w ustawie zasiłkowej – z określonymi korektami. Chodzi w tym przypadku o zastosowanie odrębności dotyczących pracowników świadczących pracę za granicą. Dotyczy to m.in. takich zasad, jak uwzględnienie w wynagrodzeniu chorobowym składników przychodu, do których kierowca zachowuje prawo za okres pobierania wynagrodzenia chorobowego oraz składników płacowych przysługujących tylko do określonego terminu.
