Przedsiębiorcy nieraz w prowadzonej działalności posiłkują się tańszymi samochodami osobowymi do wartości 10 000 zł. Po nabyciu takiego auta mogą zdecydować, w jaki sposób będzie ono użytkowane w działalności. Pociąga to za sobą wysokość kosztów możliwych do ujęcia w krótszym lub dłuższym czasie. Możliwości wprowadzenia do działalności jest więc wiele. Amortyzacja samochodu osobowego to częsty zabieg w przedsiębiorstwie? Jak go poprawnie rozliczyć? Sprawdź w artykule!
Samochód osobowy to składnik majątku, który może stanowić środek trwały w działalności
Samochód osobowy będzie stanowił środek trwały w działalności, jeżeli został wprowadzony oświadczeniem do działalności, został zakupiony do działalności czy wprowadzony do działalności w innych okolicznościach (darowizna, spadek, aport, pozostałe).
Niemniej samochód osobowy musi spełniać poniższe cechy, aby stanowił środek trwały w działalności przedsiębiorcy:
- stanowi własność lub współwłasność podatnika,
- został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,
- jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
- jego przewidywany okres używania jest dłuższy niż rok,
- jest wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą,
- został ewentualnie oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.
Mówią o tym art. 22a do art. 22n Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej ustawą o PIT).
W tym miejscu należy wspomnieć o pewnej podstawowej kwestii:
- samochód osobowy stanowiący środek trwały (własny) w działalności to auto nabyte do działalności poprzez wprowadzenie go oświadczeniem do działalności, kupno do działalności na podstawie faktury (umowy) czy nabycie w innych okolicznościach – darowizna, spadek, aport, pozostałe – w tym przypadku amortyzacji dokonuje właściciel auta, a więc przedsiębiorca (otrzymanie samochodu do firmy w postaci darowizny będzie w niektórych okolicznościach także podlegało amortyzacji – zasada kontynuacji);
- samochód osobowy stanowiący środek trwały (obcy) w działalności to samochód osobowy użytkowany przez przedsiębiorcę w jego działalności na podstawie zawartej umowy leasingu, dzierżawy, najmu lub umowy o podobnym charakterze (wyjątkiem od reguły jest leasing finansowy, w którym to leasingobiorca, a nie leasingodawca dokonuje amortyzacji).
Amortyzacja samochodu osobowego o wartości do 10 000 zł w kosztach uzyskania przychodu
Jeżeli przedsiębiorca nabył do działalności samochód osobowy, którego wartość początkowa wynosi maksymalnie 10 000 zł, to ma prawo ująć go w koszty uzyskania przychodu w miesiącu jego nabycia w pełnej wartości.
Dokonuje tego jednym zapisem w PKPiR w kolumnie „Pozostałe wydatki” w dacie wystawienia przez sprzedawcę samochodu dokumentu sprzedaży (w miesiącu nabycia) w wartości widniejącej na tym dokumencie.
Jeżeli na dokumencie zakupu samochodu osobowego jest doliczony podatek VAT, wówczas w koszty uzyskania przychodu przedsiębiorca będący:
- czynnym podatnikiem VAT – ujmuje kwotę netto + 50% nieodliczonego podatku VAT, jeżeli samochód ma służyć do działalności i na użytek prywatny;
- czynnym podatnikiem VAT – ujmuje kwotę netto, jeżeli samochód osobowy będzie zgłoszony do urzędu skarbowego jako służący tylko do działalności, zostanie zaprowadzona ewidencja kilometrów VAT oraz zostaną stworzone i przestrzegane zasady użytku takiego auta wykluczające użytek prywatny;
- podatnikiem zwolnionym z VAT – ujmuje kwotę brutto.
Bezpośrednie ujęcie w koszty wyklucza dokonywanie amortyzacji.
Samochód osobowy o wartości do 10 000 zł wprowadzony do ewidencji środków trwałych
Poza bezpośrednim ujęciem w koszty firmy przedsiębiorca ma jeszcze inne możliwości ujęcia w kosztach uzyskania przychodów wydatków na nabycie samochodu osobowego o wartości do 10 000 zł. Mowa tu o amortyzacji, czyli ujmowaniu w kosztach uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych (miesięcznych, kwartalnych, półrocznych, rocznych lub innych) obliczonych od wartości początkowej nabytego samochodu osobowego. Metody ustalania wartości początkowej przedstawiono na końcu publikacji.
Natomiast możliwości ujęcia w kosztach firmy wydatków na nabycie samochodu osobowego o wartości do 10 000 zł wprowadzonego do ewidencji środków trwałych zaprezentowano w poniższej tabeli.
Możliwości ujęcia w kosztach firmy wydatków na nabycie samochodu osobowego o wartości do 10 000 zł wprowadzonego do ewidencji środków trwałych | ||
Stawki, metody amortyzacji inne opcje | Amortyzacja rozłożona w czasie | Jednorazowa amortyzacja |
Czy możliwa? | TAK | TAK |
Dopuszczalne metody |
| Jednorazowa amortyzacja, jako wyjątek od reguły |
Roczna stawka amortyzacji (Klasyfikacja Środków Trwałych – KŚT) |
| 100% |
Wartość początkowa | W zależności od sposobu nabycia (metody ustalania na końcu publikacji) | W zależności od sposobu nabycia (metody ustalania na końcu publikacji) |
Przedsiębiorca, który zdecyduje o wprowadzeniu nabytego do firmy samochodu osobowego o wartości początkowej do 10 000 zł do ewidencji środków trwałych, będzie mógł ująć w koszty uzyskania przychodów wartość początkową tego samochodu w postaci:
- jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania do używania albo w miesiącu następnym,
- odpisów amortyzacyjnych rozłożonych w czasie obliczonych od wartości początkowej przemnożonej przez roczną stawkę amortyzacji 20% (standardowa) albo 40% (indywidualna).
Amortyzacja nabytego samochodu osobowego o wartości do 10 000 zł wprowadzonego do ewidencji środków trwałych | |
Amortyzacja według stawki 20% | Amortyzacja według stawki 40% |
Dotyczy zarówno nowego, jak i używanego samochodu osobowego | Dotyczy tylko używanego samochodu osobowego – podatnik musi udowodnić, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik, co najmniej przez okres 6 miesięcy |
Stawka 20% dotyczy okresu jednego roku Okres ujmowania w kosztach odpisów amortyzacyjnych od początku aż do pełnego zamortyzowania samochodu wyniesie więc 5 lat (60 miesięcy) | Stawka 40% dotyczy okresu jednego roku Okres ujmowania w kosztach odpisów amortyzacyjnych od początku aż do pełnego zamortyzowania samochodu wyniesie więc 2,5 roku (30 miesięcy) |
A co z metodą degresywną?
Samochody osobowe występują w grupie 7 KŚT, a więc nie ma możliwości zastosowania metody degresywnej amortyzacji w przypadku ustalania odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej samochodu osobowego.
Uwaga na zawieszenie działalności gospodarczej.
- zawieszenia działalności gospodarczej, albo
- zaprzestania działalności
– w której te składniki były używane.
Jednorazowa amortyzacja samochodu osobowego o wartości do 10 000 zł wprowadzonego do ewidencji środków trwałych
Jednorazowa amortyzacja pozwala na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu całego odpisu amortyzacyjnego dokonanego od wartości początkowej środka trwałego.
Jednorazowa amortyzacja stanowi wyjątkową formę zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wartości początkowej zakupionego środka trwałego.
Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) prowadzący działalność gospodarczą mogą dobrowolnie (jeżeli spełniają warunki) skorzystać z jednorazowej amortyzacji:
- do 50 000 euro w przypadku nabycia środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych;
- do 100 000 zł w przypadku nabycia fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT.
Jak widać wyraźnie, oba warianty jednorazowej amortyzacji nie zawierają możliwości jednorazowej amortyzacji samochodów osobowych, które występują w grupie 7 KŚT.
Jest jednak wyjątkowa opcja jednorazowej amortyzacji środków trwałych o wartości początkowej do 10 000 zł.
- amortyzacji w czasie – według stawki 20% albo 40%,
- jednorazowej amortyzacji
– w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego albo w miesiącu następnym.
Słowo o wartości początkowej samochodu osobowego o wartości do 10 000 zł wprowadzonego do ewidencji środków trwałych
Wydatki poniesione na nabycie samochodu osobowego wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej będą stanowiły podstawę do ustalenia wartości początkowej środka trwałego podlegającej amortyzacji.
Metody ustalenia wartości początkowej samochodu osobowego o wartości do 10 000 zł w zależności od formy nabycia przedstawiono w poniższej tabeli.
Metody ustalenia wartości początkowej samochodu osobowego o wartości do 10 000 zł w zależności od niektórych popularnych form nabycia | |
Forma nabycia do działalności | Metoda ustalenia wartości początkowej środka trwałego – samochodu osobowego |
Odpłatne nabycie | Cena nabycia, a jeżeli był używany przez podatnika przed wprowadzeniem ich do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i nie był wcześniej amortyzowany – cena nabycia, nie wyższa jednak od wartości rynkowej |
Nabycie w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób | Wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości |
Nabycie w związku z likwidacją spółki lub osoby prawnej | Ustalona przez podatnika wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższa jednak od wartości rynkowej |
Nabycie w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki niebędącej osobą prawną |
|
Cena nabycia to kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego, takie jak koszty:
- transportu;
- załadunku i wyładunku;
- ubezpieczenia w drodze;
- montażu;
- instalacji;
- uruchomienia programów oraz systemów komputerowych;
- opłat notarialnych, skarbowych i innych;
- odsetek, prowizji;
- podatku VAT w części lub w całości, gdy podatnik nie ma prawa do jego odliczenia;
- cła (przy imporcie);
- podatku akcyzowego.
Na koniec warto wspomnieć o pewnym wyjątku. W sytuacji, gdy nie ma możliwości określenia ceny nabycia środka trwałego (lub jego części) przed dniem wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych – wartość początkowa tego środka trwałego ustalana jest na podstawie wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środka trwałego tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok wprowadzenia tego środka trwałego do ewidencji środków trwałych oraz stanu i stopnia jego zużycia.
