Jednym z kosztów podatkowych jest wydatek poniesiony na raty leasingowe. Należy pamiętać, że w obrębie podatku dochodowego istnieje limit ograniczający wysokość rat zaliczanych do kosztów podatkowych. W poniższym artykule zastanowimy się, w jaki sposób ustalić limit kosztów dotyczący rat leasingowych limitu w przypadku podatników opodatkowanych lub zwolnionych od podatku VAT.
Limit kosztów dotyczący rat leasingowych
Generalna zasada wskazuje, że do kosztów podatkowych zalicza się te wydatki, które nie zostały wprost określone w art. 23 ustawy o PIT. Artykuł ten zawiera katalog wydatków, które nie mogą stanowić kosztów podatkowych, w związku z czym podatnicy powinni każdorazowo zweryfikować, czy nie obejmuje ich regulacja tego przepisu.
W kontekście rat leasingowych wskażmy, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PIT nie uważa się za koszt podatkowy wydatków dotyczących samochodu osobowego opłat wynikających z umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.
Zgodnie z art. 23 ust. 5e ustawy o PIT w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym oraz w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem napędzanym wodorem kwota limitu, o którym mowa w ust. 1 pkt 47a, wynosi 225 000 zł.
W tym miejscu przypomnijmy, że aby dana umowa mogła zostać uznana za tzw. podatkową umowę leasingu, muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:
- przedmiotem umowy mogą być wyłącznie rzeczy i prawa stanowiące środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów;
- jedna ze stron umowy oddaje drugiej przedmiot umowy do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków, za co druga ze stron jest zobowiązana zapłacić.
Ustalenie wartości pojazdu na potrzeby obliczania limitu
Z treści art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PIT wynika, że limit 150 000 zł należy porównać do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy. Rozwinięcie tego przepisu odnajdziemy w art. 23 ust. 5a ustawy o PIT, gdzie podano, że kwota, o której mowa w ust. 1 pkt 47a, obejmuje także podatek od towarów i usług, który zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego, oraz naliczony podatek od towarów i usług, w tej części, w jakiej zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług.
W przypadku transakcji dokonywanych pomiędzy przedsiębiorcami pojawia się podatek od towarów i usług, jednakże z uwagi na różnorodny status nabywcy kwestia odliczenia podatku naliczonego przez nabywcę (tutaj leasingobiorcę) może się różnie kształtować.
Po pierwsze wskażmy, że zgodnie z regułą ogólną wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. To zatem oznacza, że jeżeli mamy do czynienia z podatnikiem zwolnionym od podatku VAT (na mocy zastosowanych zwolnień podmiotowych lub przedmiotowych), to nie ma on w ogóle prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Po drugie status czynnego podatnika podatku VAT w zakresie odliczania podatku w związku z wydatkami na samochód osobowy może być dwojaki.
Otóż w myśl art. 86a ust. 1 ustawy o VAT w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwota podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika. Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi zalicza się m.in. wydatki dotyczące używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową.
Limit odliczenia w kwocie 50% podatku naliczonego nie stosuje się, jeżeli pojazdy samochodowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
- sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika ewidencją przebiegu tych pojazdów, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, lub
- konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
W powyższym zakresie podatnik ma prawo do odliczenia 100% podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących raty leasingowe.
Przykłady ustalenia wartości pojazdu na potrzeby księgowania rat leasingowych w związku z podatkiem VAT
Poniżej prezentujemy przykłady, w jaki sposób kwota podatku od towarów i usług będzie wpływać na kwestie ustalenia prawa do odliczenia.
Przykład 1.
Pan Jan będący czynnym podatnikiem VAT zawarł umowę leasingu samochodu osobowego o wartości brutto 200 000 zł. Samochód wykorzystuje do celów mieszanych, tj. zarówno firmowych, jak i prywatnych. Ile będzie wynosić proporcja zaliczenia wydatku z raty leasingowej do kosztów podatkowych?
Wartość pojazdu to 162 602 zł netto oraz 37 398 zł podatku VAT. Pan Jan ma prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego. W rezultacie wartość pojazdu przyjęta na potrzeby ustalenia limitu to 162 602 zł + 18 699 zł (50% × 37 398 zł) = 181 301 zł. To zatem oznacza, że proporcja, w jakiej rata leasingowa jest zaliczana do kosztów, wynosi 150 000 / 181 301 × 100% = 82,7%. Jeżeli miesięczna rata leasingowa wynosi np. 3000 zł, to pan Jan może zaliczyć do kosztów podatkowych kwotę 2481 zł (3000 zł × 82,7%).
Przykład 2.
Pan Jan będący czynnym podatnikiem VAT zawarł umowę leasingu samochodu osobowego o wartości brutto 200 000 zł. Samochód wykorzystuje wyłącznie do celów firmowych. Ile będzie wynosić proporcja zaliczenia wydatku z raty leasingowej do kosztów podatkowych?
Wartość pojazdu to 162 602 zł netto oraz 37 398 zł podatku VAT. Pan Jan ma prawo do odliczenia 1000% kwoty podatku naliczonego. W rezultacie wartość pojazdu przyjęta na potrzeby ustalenia limitu to 162 602 zł. To zatem oznacza, że proporcja, w jakiej rata leasingowa jest zaliczana do kosztów, wynosi 150 000 / 162 602 × 100% = 92,2%. Jeżeli miesięczna rata leasingowa wynosi np. 3000 zł, to pan Jan może zaliczyć do kosztów podatkowych kwotę 2766 zł (3000 zł × 92,2%).
Reasumując powyższe wyjaśnienia, warto zaznaczyć, jak istotny wpływ na kwestie ujęcia w kosztach wydatku na raty leasingowe ma podatek od towarów i usług. Wartość tego podatku zawarta w umowie leasingu będzie wpływać na proporcję zaliczenia wydatku w koszty w zależności od tego, czy leasingobiorca będzie uprawniony do odliczenia VAT, czy też nie.
