Odsetki ustawowe to jeden z najczęściej stosowanych rodzajów rekompensaty za nieopłacone w terminie należności. Przeczytaj poniższy artykuł i przekonaj się, czy możesz naliczyć odsetki swoim kontrahentom.
Odsetki ustawowe – podstawa prawna
Odsetki ustawowe stosuje się najczęściej w odniesieniu do wystawionych faktur lub faktur bez VAT. Zgodnie z art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego: „Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”.
Natomiast paragraf 2 tego samego artykułu mówi, że w przypadku, „jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy." - oznacza to, że wierzyciel ma prawo naliczenia odsetek po obecnie obowiązującej stawce odsetek za opóźnienie.
Odsetki naliczane są za każdy dzień zwłoki, licząc od dnia następującego po określonym pierwotnie terminie zapłaty do dnia faktycznego uregulowania należności. Roczna stawka procentowa odsetek zmieniała się na przestrzeni lat.
Przykład 1.– odsetki ustawowe
Przedsiębiorca A 10 maja 2023 roku wystawił przedsiębiorcy B fakturę na kwotę 3000 zł brutto, z terminem płatności przypadającym na 17 maja 2023 roku. Dłużnik dokonał zapłaty za rzeczoną fakturę dopiero 15 czerwca 2023 roku. Przedsiębiorca A postanowił naliczyć odsetki ustawowe z tytułu dużego opóźnienia w zapłacie. Odsetki należy wyliczyć za dni od 18 maja do 15 czerwca 2023 roku.
3000 zł x 12,25% = 367,50 zł w skali roku
367,50 zł /365 dni = 1,0068 zł za dzień
1,01 zł x 29 dni = 29,20 zł wartość odsetek za opóźnienie w zapłacie (w zaokrągleniu do dwóch miejsc po przecinku).
Co ważne, wyliczeń nie trzeba dokonywać ręcznie, można skorzystać w tym celu z kalkulatora odsetek ustawowych.
W chwili gdy nasz dłużnik zapłaci odsetki, otrzymana kwota będzie stanowić przychód do opodatkowania tylko w podatku dochodowym. Przedsiębiorcy prowadzący KPiR w dacie wpłaty są zobowiązani wykazać ich wartość w kol. 8 - pozostałe przychody.
Odsetki ustawowe mogą być zatem stosowane przez każdego przedsiębiorcę, a ich wartość będzie znacząca w przypadku, gdy dłużnik znacznie spóźnia się z zapłatą lub gdy należność opiewa na wysoką kwotę.
Nota odsetkowa w systemie wFirma.pl
Z tytułu faktur, które nie zostały terminowo opłacone, przedsiębiorca może kontrahentowi wystawić notę odsetkową. Wystawienie takiej noty umożliwia system wFirma.pl służący do prowadzenia samodzielnej księgowości online.
W celu wystawienia noty odsetkowej należy przejść do zakładki: PRZYCHODY » WINDYKACJA » NOTY ODSETKOWE » WYSTAW NOTĘ ODSETKOWĄ i w wyświetlonym oknie wybrać kontrahenta, datę wystawienia, termin oraz metodę płatności. Następnie należy wybrać opcję "Dodaj fakturę do obliczenia odsetek" i wybrać dokument.
System automatycznie oblicza ustawowe odsetki. Natomiast w przypadku, gdy wysokość odsetek ustalona jest indywidualnie - ich procent można wprowadzić ręcznie.
Należy jednak pamiętać, że kwota otrzymanych odsetek stanowi przychód podatnika, dlatego też w momencie otrzymania zapłaty, należy zaznaczyć dany dokument, wybierając z górnego paska menu opcję "Dodaj przychód". Wówczas automatycznie zostanie wygenerowany dowód wewnętrzny, który zostanie zaksięgowany w kolumnie 8 KPiR.
Dokładny schemat wystawiania noty odsetkowej w systemie został opisany w artykule z pomocy: Nota odsetkowa - jak wystawić?.
